Shaharsozlikda bino va inshootlarni arxitekturaviy

 
O’rta qavatli turar joy binolarining konstruktiv qisimini yechishda, 
xonalarni joylashtirishda konstruktiv qurilmalardan to’g’ri foydalanish. 
2. Qirqimda zinapoya qismlariga ehtibor berish. 
3. Murakkab tarxdan iborat bo’lgan turar joyni yechimini to’ish. 
 
1.O’rta qavatli turar joy binolarining konstruktiv qisimini yechishda, 
xonalarni joylashtirishda konstruktiv qurilmalardan to’g’ri foydalanish. 
O‟rta kavatli turar joy binolari asosan 3 ta konstruktiv qurilmadan iborat 
bo‟ladi: 
-g‟ishtdan ko‟tarib turuvchi devor va to‟sib turadigan qurilma; 
- katta paneli ko‟tarib turuvchi devor va to‟sib turadigan qurilma; 
- karkas-panelli va karkas (sinch)g‟ishtli qurilma. 
Ko‟p ishlatiladigan bu g‟ishtli ko‟tarib turuvchi devor qurilma bo‟lib,qurilishni 
to‟liq industriallashtirib bo‟lmaydi, shunga qaramay u juda ko‟p tarqalgan. Bu 
qurilma yaxshi o‟zlashtirilgan bo‟lib, xar xil ixcham loyihani yechishga, kuchli yer 
qimirlashda o‟zining mustahkamligi bilan farq qiladi. Besh qavatgacha bo‟lgan 
binolarni katta g‟isht zavod bazalari Respublikani g‟isht bilan tahminlab tura oladi. 
SHuning uchun pishiq g‟ishtdan bo‟lgan qurilish hozirgi kunda keng 
foydalanilmoqda. 
Qurilish materiallari va konstruktsiyalari qabul qilingan konstruktiv sxema va 
qurilish – montaj ishlarini ishlab chiqarish metodlariga bog‟liq bo‟ladi, ular abadiy 
arxitektura yodgorliklari sifatida oliy arxitektura sanhati obhektini yaratish 
to‟g‟risida muallifning unikalg‟ g‟oyalariga to‟liq javob bergan holda 125 yildan 
kam bo‟lmagan muddatda xizmat qilishi ko‟zda tutiladi. O‟quv maqsadlarida 7 – 8 
– 9 balli seysmiklikdagi 12 balli shkala bo‟yicha quyidagilarni qabul qilish tavsiya 
etiladi: poydevorlar – quyma temirbetonli va yig‟ma beton bloklardan; devorlar– 

---

temirbeton karkas va temirbeton quyma belbog‟ konstruktsiyalar kompleksida 
g‟isht va shlakoblokdan teriladi, Toshkent iqlim sharoitlari uchun devorning 
qalinligi 38sm (1,5 g‟isht); tom yo‟ilmasi – qalinligi 22sm bo‟lgan ko‟p teshikli 
yig‟ma temirbeton plitalar qo‟llaniladi, ular yordamida 3,0 – 7,2m oraliqlar 
yo‟iladi; antiseysmik konstruktiv talablar bo‟yicha rejada devorlar joylashish 
o‟qlarini ko‟chirishga yo‟l qo‟ymaslik talab etiladi; antiseysmik tadbirlarga qathiy 
rioya qilish talab etiladi; evakuatsion zinapoyalar yig‟ma – temirbeton 
elementlardan tayyorlanadi; bino tomi – cherdakli, ikki tomonli og‟malikka ega 
bo‟lgan metall sitronilalarga o‟rnatiladigan turli rangli metall cherepitsalarda 
bajariladi, yomg‟ir hamda qor erishidan hosil bo‟ladigan suv tashqi suv oqish 
quvurlari orqali pastga uzatiladi. Mansardli qavatga va yassi tom qismlaridan 
foydalangan holda patio hovli sifatida pent – xauz kvartiralarning qurilishiga 
ruhsat beriladi. Tom bu beshinchi fasaddir. Fasadlarning tashqi fasadi yuqori sifatli 
materiallardan foydalangan holda tegishli ranglarning qo‟llanilishi bilan uzoq 
muddatga chidaydigan qilib 
Turar joylarni loyihalaganda har tomonlama iqtisodiy jihatdan unumli 
foydalanish lozim. Turar-joy binolarining energiya tejamkorlik xarakteristikalariga 
quyidagilar orqali erishiladi: 
-bino hajmining ko‟p qirraliligini kamaytirish yo‟li orqali, 
-tashqi devorlarning sirti yuzasini qisqartirish evaziga; 
-xonalarning yoritilishi bo‟yicha mehyoriy ko‟rsatkichlar saqlangan 
hollarda korpus enini oshirish evaziga; 
-binoning uzunligini oshirish (shaharsozlik talablarini o‟timizatsiyalash yahni 
maqbullashtirishni hisobga olish) evaziga; 
qavatdagi xonadonlar maydonini jamlashtirishni oshirish
evaziga va boshqalar