ELEKTR ENERGIYA NAZORATI VA HISOBINING AVTOMATLASHTIRILGAN TIZIMLARI FANI BO‘YICHA: Elektr ta’minoti tizimida energiya nazorati va hisobi tizimlari (ENHAT) tushunchasi va pog‘onalari. Elektr ta’minoti tizimida ENHATni tashkil etish va qurish. Ma’lumotlarni yig‘ish va unga ishlov berish orqali hisoblagichlarda avtomatik so‘rov o‘tkazilishi bilan ENHATni tashkil etish. Sanoat korxonalarida ENHATni tashkil etish. Elektr energiya sifatini nazorat qilish. Elektr energiyasi hisoblagichlari - ENHATning asosiy quroli. Elektr ta’minoti tizimida ENHATni tashkil etishda muzokoralar va tashkiliy tadbirlarni o‘tkazish. Avtomatlashtirilgan tizimlarni tashkil etishda ishtirok etadigan tashkilotlar. Texnik topshiriq va uning avtomatlashtirilgan tizimlarni qurishdagi o‘rni. Avtomatlashtirilgan tizim va texnik topshiriqni muvofiqlashtirish va tasdiqlash tartibi. ENHATning texnik vositalari.
O‘TKINCHI JARAYONLAR fani bo‘yicha: O‘tkinchi jarayonlar turlari va o‘tkinchi jarayonlar xaqida asosiy tushunchalari. Elektromagnit o‘tkinchi jarayonlarni xisoblashdan maqsad.
Elektr sistema elementlari, ularning almashtirish sxemasi va parametrlari. Elektr sistemada qisqa tutashuvning paydo bo‘lish sabablari va oqibatlari. Qisqa tutashuvni xisoblashda qabul qilinadigan shartlar. Qisqa tutashuv tokini xisoblash uchun qo‘llaniladigan usullar. Qisqa tutashuvni xisoblashda tugun tenglamalarini qo‘llash.
Sodda uch fazali zanjirdagi o‘tkinchi jarayonlar. O‘tkinchi jarayonning so‘nish doimiysi. Qisqa tutashuv tokining oniy va samarali (effektiv) qiymatlari.
Sistema rejimini hisoblashda qullaniladigan nisbiy birlik-lar sistemasi.
Sinxron mashinaning stator va rotor chulamlarida kechadigan o‘tkinchi jarayonni xisoblashda qo‘llaniladigan almashtirish sxemalari va tenglamalari. Sistema elementlarining fazaviy koordinatalar sistemasidagi tenglamalari va almashtirish sxemalari.
Sistema elementlarining Park - Gorev tenglamasi. Sinxron mashinalarning tashqi zanjirda sodir bo‘lgan simmetrik qisqa tutashuvlarda kechadigan o‘tkinchi jarayonlar. Oddiy elektr sistema elementlarining matematik modelini tuzish.
Simmetrik tashkil etuvchilar usuli. Rejim va sistema parametrlarini simmetrik tashkil etuvchilar usuli orqali ifodalash. Sistemaning simmetrik va nosimmetrik qisqa tutashuv rejimni simmetrik tashkil etuvchilar usuli yordamida taxlil qilish.
Sistemaning qisqa tutashuv toklarining ketma ketligiga bo‘lgan almashtirish sxemasini tuzish va xisoblash tenglamalarini keltirish. Sistemaning tugun kuchlanish tenglamalari. Sistemaning qisqa tutashuvlarini xisoblashda tugunlar tenglamalarini qo‘llash. Sistemaning bir karrali va kup karrali nosimmetrik rejimini xisoblashning amaliy usullari. Elektr mexanik o‘tkinchi jarayonlar haqida asosiy to‘shinchalar. Elektr mexanik o‘tkinchi jarayoning asosiy tushinchalari va holatlari. Elektr sistema holat va rejim parametrlari, hamda ular orasidagi bolanishlar. Sinxron generator va sinxron kompensatorlarning qo‘zatish sistemasining tavsifi va tenglamalari. Sinxron generator va sinxron kompensatorlar-ning qo‘zatishni avtomatik rostlagichlari. Boshqariladigan elektr sistemaning matematik modellari. Noayon va ayon qutbli sinxron generatorli sistemaning kompleks almashtirish sxemasi va vektor diagrammasini qurish. Odiy elektr sistemasining vektor diagrammasi va undan rejim parametrlari orasidagi bolanishni aniqlash. Elektr sistemaning statik turg‘unligi. Oddiy elektr sistemaning statik turg‘unlik zaxirasi koeffitsienti va uni oshirish yo‘llari. Statik turg‘unlik mezoni. Oddiy elektr sistemada aktiv quvvatning ideal va xaqiqiy uzatilish chegarasi, va unga QARning ta’siri. Oddiy elektr sistemada aktiv quvvatning xaqiqiy uzatilish chegarasini aniqlash tartibi.
Sinxron generator rotorining nisbiy xarakat tenglamasi va uni echish yo‘llari. Oddiy boshqarilmaydigan sistemaning xarakteristik tenglamasini echish orqali sistemaning statik turg‘unligini tekshirish. Oddiy boshqariladigan sistemaning xarakteristik tenglamasini echish orqali statik turg‘unligini tekshirish. Oddiy elektr sistemaning burchak xarakteristikasi va statik turg‘unlik koeffitsientiga elementlar aktiv qarshiligi va kompensatsiyalovchi qurilmalarning ta’siri.Elektr sistemaning dinamik turg‘unligi. Oddiy elektr sistemaning dinamik turg‘unligi va uni xisoblashda qo‘llaniladi-gan asosiy farazlar. Sistemaning normal, avariya va avariyadan keyingi rejimlarining almashtirish sxemasi va quvvat xarakteristikasi. Elektr sistemaning dinamik turg‘unligi zaxirasi va mezoni, dinamik turg‘unlikka uzatilayotgan aktiv quvvatning ta’sirini taxlil qilish. Elektr sistema dinamik to‘runligiga qisqa tutashuv turining va vaqtining ta’sirini taxlil qilish. Elektr sistemaning dinamik turuniligiga QAR va AQU ta’siri. Qisqa tutashuv vaqtining va burchagining chegaraviy qiymatlarini SG rotorining nisbiy xarakat tenglamasini echish orqali aniqlash. Murakkab elektr sistemaning dinamik turg‘unligini tekshirish. Elektr sistemada tusatdan sodir bo‘ladigan aktiv quvvat nobalansida uzoq davom etuvchi o‘tkinchi jarayonni tekshirish. Yuklama turgunlaridagi o‘tkinchi jarayonlar. Yuklamalarning statik va dinamik xarakteristikalari qurish tartibi. Yuklamalarning rostlash effekti. Rostlash effektiga mexanizmlar tormozlash momentining ta’siri. Kompleks yuklamali tugun. Kompleks yuklamali tugunning va asinxron motorning statik turg‘unligi va statik turg‘unlik mezoni. Kompleks yuklamali tugunning statik turg‘unligi zaxirasini oshirish yo‘llari va tadbirlari. Oddiy elektr sistemada kuchlanish va chastota kuchkisi, xamda uni bartaraf etish tadbirlari.
