Шаҳарсозлик нормалари ва қоидалари шаҳарсозлик

 
Шаҳар аҳоли пунктлари 
кўкаламзорлари 
 
80*. Шаҳар аҳоли пунктлари-
даги турар-жой ҳудудларининг яшил 
кўчатзорларини 
лойиҳалаштириш 
уларнинг ҳудудлари ривожланиши 
ва 
қурилишини 
режалаштириш 
лойиҳаларининг меъморий-режавий 
ва муҳандислик масалаларининг 
бутун мажмуини ҳисобга олган 
ҳолда, бошқа ҳудудлар ва шаҳар 
атрофи зоналарининг кўкаламзор-
лаштирилишининг ечимлари билан 
уйғунликда 
амалга 
оширилиши 
керак. 
Яшил кўкаламзорларнинг қуйи-
даги таснифига риоя қилиш лозим: 
- умумий фойдаланиш кўкалам-
зорлари; 
- фойдаланиши чекланган кўка-
ламзорлар; 
- махсус мақсадли кўкаламзор-
лар. 
81*. Қулай ва чекланган-қулай 
шароитларда жойлашган ўта йирик, 
йирик ва катта шаҳарларда буль-
варлар ва суғориш каналлари ёқаси-
даги кўкаламлашган ҳудудлар билан 
ягона тизимга бирлашган шаҳар, 
туман парклари ва турар жой тумани 
боғлари 
кўринишидаги 
умумий 
фойдаланиш 
кўкаламзорларининг 
ривожланган 
тизимини 
яратиш 
лозим. 
Ноқулай ландшафт-иқлим ша-
роитларида хиёбонлар сонини, пиёда 
йўлаклар ва бульварлар узунлигини 
ошириш йўли билан парклар майдо-
нини камайтиришга йўл қўйилади. 
81.1. Курорт зоналарида ва дам 
олиш зоналарида жойлашган пляж-
лар ҳудудининг ўлчамлари битта 
мижоз учун м
2
ҳисобида камида 
қуйидагича қабул қилиш зарур: 
дарё ва кўл..................................8 
дарё ва кўл (болалар учун).......4 
Қишлоқ 
хўжалиги 
учун 
фойдаланишга яроқли бўлган ерлар-
даги курорт зонаси ташқарисида 
жойлашган дарё ва кўл пляжлари 
ўлчамлари битта мижоз учун 5 м
2
ҳисобидан келиб чиқиб қабул қилиш 
лозим. 
Ҳаракати чекланган давола-
нувчилар учун махсус даволаш 
пляжлари ҳудудининг ўлчамлари 
битта мижоз учун 8-12 м
2
ҳисобидан 
келиб чиқиб қабул қилинади. 
81.2. Янги 
лойиҳаланаётган 
санаторий-курорт ва соғломлаш-
тириш муассасалари ер участкалари 
чегарасидан бўлган масофа м ҳисо-

---

46-бет. ШНҚ 2.07.01-03 
бида камида қуйидагича қабул 
қилиш зарур: 
турар жой ва жамоат қурил-
маларигача (курорт ва дам зонасига 
хизмат 
кўрсатишга 
алоқадор 
бўлмаган), 
коммунал 
хўжалик 
объектлари ва омборхоналаргача 
(қайта тиклаш шароитида камида 100 
м)...........................500 
умумий тармоқдаги темир йўл-
ларигача.......................500 
тоифали автомобил йўллари-
гача: 
IA, IБ…..................................500 
IВ, II, III.................................300 
IV...........................................200 
V..........................................50 
боғ-дала ҳовли қурилмалари-
гача ..............................................300. 
Давлат маҳаллий ва ўзгача тои-
фадаги алоҳида муҳофазаланадиган 
табиат ҳудудлари қонун йўли билан 
аниқланади. 
Алоҳида 
муҳофазаланадиган 
табиат ҳудудларининг ўлчамлари ва 
фойдаланиш тартиби қонун йўли 
билан белгиланади. 
Парклар, 
ўрмонли 
парклар, 
шаҳар ўрмонлари ҳудудида бир 
вақтдаги мижозлар ҳисобий сони, 
одам/га 
тарзида, 
кўпи 
билан 
қуйидагича қабул қилиш лозим: 
шаҳар парклари учун............100 
дам олиш зонаси парклари 
учун..........................................70 
курорт парклари учун...........50 
ўрмон парклари учун (ўтлоқ 
парклари, 
сувли 
парклар) 
...................................................10 
шаҳар ўрмонлари учун….....1-3. 
Мижозлар сони бир вақтнинг 
ўзида 
10-15 
одам/га 
бўлганда 
уларнинг ҳаракатини ташкил этиш 
учун сўқмоқ-йўл тармоғини, ўрмон 
ялангликлари чеккаларида эса туп-
роқни 
ҳимояловчи 
кўчатларни 
экишни; 
мижозлар 
сони 
бир 
вақтнинг ўзида 50 одам/га ва ундан 
ортиқ бўлганда ўрмон ландшафтини 
паркга 
айлантириш 
чораларини 
назарда тутиш керак. 
81.3. Шаҳар ва туман аҳамия-
тига эга парклари бўлган ўта йирик 
ва катта шаҳарларда ўлчамлари 
лойиҳа топшириғи бўйича қабул 
қилиниши зарур бўлган ихтисос-
лашган болалар спорт, кўргазма, 
зоология ва бошқа парклар, бота-
ника боғлари назарда тутиш керак. 
Болалар паркининг тахминий 
ўлчамлари майдончаларни ва спорт 
иншоотларини 
ҳам 
қўшганда 
0,5 м
2
/одам 
ҳисобидан 
қабул 
қилишга йўл қўйилади. 
81.4. Эстетик 
ва 
маданий 
қимматга эга юқори даражада сақ-
ланган табиий ландшафтлар ҳудуд-
ларида миллий ва табиат паркларни 
шакллантириш зарур. 
81.5. Миллий ва табиат парк-
ларини меъморий-ҳажмий ташкил 
этишда 
уларнинг 
ҳудудларини, 
одатда, 
қўриқхона, 
қўриқхона-
рекреация, рекреация ва хўжалик 
зоналарига ажратиш билан бирга 
илмий, 
маданий-маърифий 
ва 
рекреация мақсадларида фойдала-
нишни назарда тутиш лозим. 
Парклар ва боғларни жойлаш-
тиришда мавжуд дарахтзорлар ва сув 
ҳавзаларини имкони борича сақлаб 
қолиш зарур. 
82. Шаҳар 
аҳоли пунктлари 
катталигини ва кўкаламзорлар 
яратиш шароитларини ҳисобга 
олган ҳолда бир кишига умумий 
фойдаланиш яшил кўкаламзорлар 
майдони 
нормасини 
12-жадвал 
маълумотларига кўра қабул қилиш 
тавсия этилади. 

---

ШНҚ 2.07.01-03 47-бет 
83*. Турли табиат шароитлари 
ҳисобга олинган шаҳар аҳоли 
пунктларининг ҳар хил турларидаги 
қурилиш элементлари бўйича уму-
мий фойдаланиш кўкаламзорлари 
нормасини 
ҳисоблаш 
ва 
тақ-
симлашда 
13-жадвал 
маълумот-
ларидан фойдаланиш лозим.