Щ з б е к и с т о н р е с п у б л и к а с и

Hisoblash natijalari

Guruhlar tartibi	Variantlar	Ishlov berish chuqurligi (a), mm	Yumshatil magan do‘ngchaning balandligi, ( h) mm	NPM uchburchag yuzasi, mm^2	AVSD to‘rtburchak yuzasi, mm^2	𝛈 = (GʻAVSD - FNPM)/FABCD
I	1	40
	2	60
	3	80
	4	100

Ish bo‘yicha hisobotda:
Ishning maqsadi, topshiriqda berilgan tirma tishlarining va ishlov berish o‘lchamlariga asosan chizilgan tuproqning deformasiyalash sxemasi (11-rasm) chiziladi. Olingan ma’lumotlarga (4-jadval) asosan chizilgan h = va grafiklari keltiriladi va olingan natijalar bo‘yicha xulosalar beriladi.


Nazorat savollari:
1.Qanday sabablarga ko‘ra bir plankadagi tishlar oralig‘i izlar qadamidan katta
qo‘yiladi?
2. Nima uchun tishning uchi qiyiq kesilgan bo‘ladi?
3.Qanday maqsadda tirma tishlari ko‘p kirimli vintsimon maydon bo‘ylab
joylashtiriladi?
7- Laboratoriya ishi
Mavzu: Disksimon tirmaning tuproqqa ishlov berish
sifatini baholash


Ishning maqsadi: . Disksimon tirmaning tuproqqa ishlov berish sifatini baholashni o‘rganish.
Kerakli jihozlar: BDT-3 rusumli diskli tirma, ruletka, lineyka, plakatlar.

Disksimon tirma kesaklarni maydalab, tuproqni sifatli yumshatadi, begona o‘tlar va ularning qoldiqlarini oson kesib maydalaydi, tuproq qatlamini ag‘darmasdan qisman aralashtiradi. Eng muhimi, zich va qattiq yerlarga ishlov berishda yaxshi natija beradi. Tig‘i tezda o‘tmas bo‘lib qolmaydi.

Ma’lumki, disksimon tirmaning yerga botish chuqurligi a (ballast yuk o‘zgarmagan holda) va tuproqni maydalab aralashtirish darajasi, uning xujum burchagi α ga bog‘liqdir. α burchagi ortishi bilan tuproq ostida yumshatilmasdan qoladigan do‘ngchalar balandligi h yoki aniqrog‘i – do‘ngcha ko‘ndalang kesim yuzasi kamayib,yumshatish chuqurligi	11 – rasm. Disksimon tirmaning tuproqqa ta’siri.

a ning o‘zgaruvchanligi kamayadi, ishlov berish sifati ortadi. Ammo diskning sudrashga qarshiligi (11–rasm) keskin ortib ketadi.
Dala sharoitida ishlayotgan tirma disklari qoldirgan do‘ngchalar maydonini aniqlash qiyindir. Shu sababli, amalda disk ishini sifat ko‘rsatkichi deb do‘ngcha balandligi h qabul qilingan bo‘lib, uning mumkin bo‘lgan maksimal qiymati cheklangan (h ≤ 0,5a).
Bu talabni qondirish uchun α=10⁰…25⁰ bo‘lishi maqbul hisoblanadi.
Do‘ngcha balandligi h quyidagi formula yordamida aniqlanadi:

Bu yerda – diskning diametri, mm.
b - disklar orasidagi masofa, mm
α – disklarni hujum burchagi, grad.
Ammo, yumshatilmagan do‘ngchani tasavvur qilish uchun h ni α burchakning bir necha miqdorlariga boqliq holda aniqlqnib h ni grafik usulda aniqlash maqbul hisoblanadi.
Ishning bajarish tatibi:
1. Talabalar guruhlarga bo‘linib, ularga ishni alohida variantlar (5-jadval) bo‘yicha bajarish topshiriladi.
5-jadval
Agrotexnik ko‘rsatkichlar

Guruhlar tartibi	Variantlar	Ishlov berish chuqurligi (a), mm	Disklar oralig‘i (b), mm	Diskning diametri(D), mm	Hujum burchagi(𝒂), grad.
I	1	80	Diskli tirmadan o‘lchab olinadi	Diskli tirmadan o‘lchab olinadi	15
	2				20
	3				25
II	1	100			15 20 25
	2
	3
III	1	120			15 20 25
	2
	3

2. Laboratoriya ishi diskli tirmaning oldida o‘tkaziladi. Uning quyidagi ko‘rsatgichlari: tirma rusumi _______, diskning diametri _________mm, disklar oralig‘i_______mm o‘lchab yozib olinadi.

3. Topshiriqda berilgan tirma disklari va tuproqqa ishlov berish o‘lchamlariga asosan tuproqning deformasiyalash sxemasi (12-rasm) chiziladi.
4. Har bir variant uchun deformasiyalash sxemasidan yumshatilmagan do‘ngchaning balandligi h hisoblanadi.
6. Olingan ma’lumotlar 6-jadvalga kiritiladi va ularga asosan h = va grafiklari chizilib, tegishli xulosalar yoziladi.
6-jadval