Sh. Ya. Zokirxo’jayev, M. U. Solihov Shifokor va bemor

3. Bemorlar yaqinlariga ruhiy madad berish
Eng avvalo shuni tushunish kerakki, nafaqat bemor balki uning ya­
qinlari ham ruhiy qo'llab quw atlashlarga, bo’layotgan voqealami mala- 
kali tibbiy izoxlariga va tibbiyot xodimi maslahatlarga juda muhtoj bo'­
ladi. Ko'pchilik hollarda ular o'z dardlari va alamlarini kim bilandir bo'- 
lishishni istashadi. Bu paytda shifokor bemor yaqinlariga nima sababdan 
bemorda norozilik, tushkunlik, nafrat va boshqa negativ hissiyotlar bo'- 
layotganini tushuntirishi zarur, chunki bemor bu bilan yaqinlarini ham 
azobga qo'yadi. Bundan tashqari 40% hollarda bemor yaqinlari ham, 
bemor o'limidan keyin, ruhiy kasalliklarga va xulq-atvor buzilishi xas- 
taliklariga chalinadi, shuning uchun bemor yaqinlarida bulami oldini 
olish uchun psixokorreksiya va psixoterapiya muolaja choralar ko'rilishi 
zarur va shart.
Nazorat savollari:
1. 
O’lim tushunchasiga ta’rif.
2. Og’ir va o’layotgan bemorlar bilan muloqotning o’ziga xosligi
nimaga asoslangan?
3. O'limning psixologik bosqichlariga ta ’rif bering.
118

---

4. 
O'limning birinchi bosqichida qanday ruxiy belgilar bo’ladi?
5. O'limning ikkinchi bosqichi nimalarda namoyon bo’ladi?
6
. 
O'limning uchinchi bosqichi qanday ruxiy belgilar va qanday 
namoyon bo’ladi?
7. O'limning to’rtinchi bosqichida qanday ruxiy belgilar bo’ladi?
8
. 
O'limning beshinchi bosqichi qanday ruxiy belgilar bo’ladi?
9. 
O'limning xar xil psixologik bosqichlariga muloqotning o’ziga 
xosligi.
119

---

Foydalanilgan adabiyotlar:
1. Qosimov E.Y. Shifokorning nutq madaniyati va bemor bilan 
muloqot. Toshkent. 2002 y.
2. Qosimov E.Y., Zoxidova M.Z., Zokirxodjaev Sh.Ya. Xamshiralik 
ishi asoslari. Toshkent. 2003 y.
3. 
Ibodullaev Z. Tibbiyot psixologiyasi. Toshkent. 2012 y.
4. 
Inomov Q. Xamshiralik ishi asoslari. Toshkent. 2009 y.
5. 
Zakirova K. O ’. Toxtamatova D.U. Hamshiralik ishi asoslari. 
Toshkent. 2010 y.
6
. 
Mamatqulov B. Jamoat salomatligi va sog’liqni saqlashni 
boshqarish. Toshkent. 2013 y.
7. Murashko V.V., Shuganov Ye.G., Panchenko A.V. Obschiy uxod za 
bol'nimi. Moskva. 1988.
8
. 
Grebenov A.L. Sheptulin A.A. Osnovi obschego uxoda za bol'n’mi. 
Moskva. 1991.
9. 
Leshinskiy L.A. Deontologiya v praktike terapevta. М., 1989.
10. Yarovinskiy M.Ya. Medisinskiy rabotnik i pasient. Medisinskaya 
pomosch, 1966.
11. Fauler M. Etika i sestrinskoe delo. М., 1994.
12. Dj. Merta. Spravochnik vracha obschey praktiki. М .,1998.
13. Magaznik N.A. Iskusstvo obscheniya s bolnimi. М., 1991.
14. Orlov A.N. Iscelenie slovom, 1989.
15. Ostapenko A.L. deontologiya medsestri pri provedenii nekotorix 
diagnosticheskix manipulyasii. Medsestra, 1994, №-1.
16. Yaroshevskiy M.Ya. Medrabotnik i pasient. Medpomosch, 1996, 
№-3.
17. Boyko Yu.N. Elementi psixoterapii v obschesomoticheskoy 
poliklinike. J. Medsestra, 2000, №-2.
18. Ostrovskaya I.M. Verbalniy sposob obsheniya. J. Medsestra, 2001, 
№-7.
19. Medsestra, 2000, №-4.
20. Internetdan ma’lumot: www.medline.com;www.doktor.ru; 
www .m edm ir.ru;www.medlinks.ru.
120

---