Ш. Вдурбонов болалар ва усмирлар

9. 
НАФАС ОЛИШ ВА УНИНГ 
ЁШГА БОГЛИК ХУСУСИЯТЛАРИ
О р г а н и з м д а т у к и м а л а р т о м о н и д а н к и с л о р о д з а б у л з и л и н и б , 
к ар бон ат а н ги д р и д ч и зар и ш дан и б о р а т булган ф и зи ол оги к ж а р а ё н г а  
н аф ас олиш д е б аталади.
О рганизм да газлар алмаш инуви анча мураккаб ж араён булиб, упка, 
Зон ва з о н ай лани ш д о и р ал ар и
за м д а б а ъ зи ск ел ет м ускуллари  
и ш ти рок ида бо р а д и . К и сл ор од з а б у л зи л и н и б , карбонат ан ги др и дн и  
ч и з а р и б ю б о р и л и ш и т у зи м а л а р д а г и ок си дл ан и ш ва за й т а р и л и ш  
ж ар аён л ар и га за м д а т у зи м а м е м б р а н а си н и н г газлар утк азувчан ли к 
Зоби лияти га б о гл и зд и р .
Н аф ас олиш ж а р а ён и н и зу й и д а г и этапларга булиш мумкин:'
1) т а ш зи н а ф а с олиш — ушка о р за л и орган и зм билан т а ш зи м у зи т  
о р а с и д а газл ар ал м аш и н ув и (уп к а в ен ти л я ц и я си ); 2) у п к а д а газ 
алм аш ин уви — алвеоляр з а в о би л ан капиллярлардаги з о н —уп к а 
н а ф а си ; 3) т у з и м а л а р н и н г н а ф а с о л и ш и — т у з и м а л а р д а г а зл а р  
ал м аш и н уви ; 4) з о н н и н г газ т а ш и ш и — у п к ад ан к и с л о р о д н и н г  
тузим аларга, тут^ималардан к ар бон ат ан гидриднинг упкага ташилиши; 
5) ички ёк и т у зи м а ичидаги н а ф а с — з у ж а й р а м итохон дри я л ари даги  
биологи к ж ар аён л ар . Ю зо р и д а г и этап лардан би р ор таси и здан ч и з с а  
одам о р га н и зи м и н и н г за ёт и г а з а в ф тугди ради .
Одам н аф ас ти зи м и зу й и д а г и л а р д а н ташкил топган: 1) н а ф а с 
йулларидан (бур ун буш лиги, т о м о з, х и зи л д о з, трахея); 2) уп калардан