Ш. Вдурбонов болалар ва усмирлар

Фаолият колдиги. 
Р е ф л е к т о р актлар уларн и ю за га ч и за р а ё т г а н
т а ъ с и р л а р н и н г т
5
Ьсташи б и л ан б и р в азтд а там о м булм ай , о р ад ан
маълум в а з т утган д ан кей и н т ^ т а й д и . Бу зо д и с а р е ф л е к т о р ф ао л и ят 
Золдиги деб аталади. Ф аолият золдиги н ин г давом этиш в а зти таъ си р о т 
д авом и га н и сб атан куп м арта о р т и з булиш и мумкин. Т аъ си р за н ч а
кучли булса, з а н ч а куп давом этса, р еф л е к то р ф ао л и я т зилдики зам
, одатда, ш унга м у в о ф и з р ав и ш д а узаяди.
Ф аол и ят зо лд и ги
2
м ехан и зм , яъ н и д е п о л я р и я за ц и я и зи ва н ерв 
и м п у л с л ар и н и н г н ей р о н з а н ж и р л а р и д а а й л ан и б ю р и ш и ас о с и д а
туш ун ти рилади . Б и рин чи м ех ан и зм б уйича н ер в зу ж а й р а л а р и д а г и
Зузгалиш уша в а зт д а й узол м асд ан , маълум в а зт д аво м и да (сон и ян и н г 
ю здан б ир улуш ларида) ри тм и к им пулслар зо л и д а са зл ан и б , кей и н
п е р и ф е р и я га ю б о ри л и ш и б илан х арактер лан ад и . И к ки н ч и м е х ан и зм
б у й и ч а ф а о л и я т зо л д и ги
и м п у л с л ар н и н г ё п и з з а л з а л а р б у й и ч а 
ай л ан и ш и н и н г о зи б а ти д и р . Бу за л за л а р д а зу згал и ш ай л ан и б, я н а 
бош лангич з у ж а й р а г а за й т и б кели ш и мумкин. З у зг а л и ш н и н г ё п и з
н ей ронлар дои раси да айланиб зол и ш и р еф лексн и нг анчагача уш ланиб 
З о л и ш и н и к е л т и р и б ч и з а р а д и . З у з г а л и ш н и н г к у р и б у г и л г а н
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

ц и р к у л я ц и я с и ( а й л а н м а з а р а к а т и ) с и н а п с л а р д а ч а р ч а ш р у й
б ер м а гу н и ч а д авом этаверади.
Н ерв м а р к а зл а р и н и н г ч а р ч а ш и . 
Н е р в м а р к а з л а р и н е р в
т о л а л а р и д а н ф а р з з и л и б т е з ч а р ч а ш х у с у с и я т и г а э г а . Н е р в
м а р к а з л а р и н и н г
ч а р ч а ш и
о д а т д а
р е ф л е к т о р
р е а к ц и я
ш и д д атл и ли ги н и н г п асай и ш и д а ва м аъл ум в азт утиш и б и л ан у н и н г 
тула т)Ьсташида н ам оён булади. Н ер в м арказл ари н и н г бу х у су си яти н и
Зуй и даги ча и сб отл аш мумкин. А ф ф е р е н т толалар т аъ си р л а н и ш и га 
ж а в о б а н м у с к у л н и н г з и с з а р и ш и т у х т а г а н и д а н к е й и н м у с к у л г а
келувчи э ф ф е р е н т толаси зи ти зл а н с а, м ускул зай та зи с за р а д и . Д емак, 
чарчаш э ф ф е р е н т йулларда эмас, б ал ки н ерв м арказлар и д а руй б е р а р
экан. Ж у д а куп т аж р и б ал ар д а и сботлан и ш и ч а, р е ф л е к т о р ёй и даги
эн г куп ч а р ч а й д и г а н т у зи л м ал ар — та ъ с и р л а р н и з а б у л зи л у в ч и
(сезувчи ва о р ал и з) нейронлардир. Х ози рги вазтда чарчаш , энг аввало, 
синапсларда зузгали ш н и н г узатиш м еханизм лари издан ч икиш и билан 
т у ш у н т и р и л м о з д а . М е д и а т о р з а з и р а л а р и н и н г к а м а й и ш и в а
п о с т с и н а п т и к м е м б р а н а д а с е з г и р л и к н и н г к а м а й и ш и з а м н е р в
м а р к а зл а р и н и н г ч арчаш и га са б а б б ули ш и мумкин.