Ayni vaqtda, 0 ‘zbekiston Respublikasida pedagogik y o ‘nalishda olib
borilayotgan ilmiy izlanishlar tizim li-uslubologik yondashuvga asos-
lanadi. Pedagogik hodisa, voqelik va ularning qonuniyatlarilarni aniq-
lashga bunday yondashuv pedagogik hodisa va jarayonlarning um um iy
aloqasi, ularning izchil, uzluksiz rivojlanishi, bolaning fiziologik rivoji
uning psixologik, intellektual jihatdan takom illashtirib borishini ta ’m in-
lashi, qaram a-qarshiliklarning shaxs kam olotini ta ’m inlashdagi o ‘rni va
roli, shuningdek, dialektika kategoriyalarining ahamiyatini e ’tiro f etadi.
Pedagogik ilmiy tadqiqotlarni am alga oshirish m urakkab, m uayyan
m uddatni taqozo etuvchi, izchillik, uzluksizlik. tizim lilik ham da aniq
maqsad kabi xususiyatlarga ega bo‘lgan jarayon b o ‘lib, uning samarali
b o ‘lishi uchun bir qator shartlarga rioya etish zarur. U lar quyidagilardir:
1) m uam m oning dolzarbligi va m avzuning aniq
belgilanganligi;
2) ilmiy farazlarning to ‘g ‘ri shakllantirilganligi;
3) vazifalaming tadqiqot maqsadi asosida to‘g‘ri belgilanganligi;
4) tadqiqot uslublar tizim iga nisbatan obyektiv yondashuv;
5) tajriba-sinov ishlari jarayoniga jalb etiluvchi respondentlarning
yosh, psixologik va shaxsiy xususiyatlari, shuningdek, shaxs rivojlanishi
qonuniyatlarining to ‘g ‘ri hisobga olinganligi;
6) tadqiqot natijalarini oldindan tashhislash va uning natijalarini aytib
o ‘tish;
7) tadqiqot natijalarining kafolatlanganligi.
Zam onaviy sharoitda, m aktabgacha pedagogika y o ‘nalishida, tadqi
qotlarni olib borishda quyidagi uslublardan foydalanilm oqda:
1. Pedagogik kuzatish uslubi.
2. Suhbat uslubi.
3. A nketa uslubi.
4. Intervyu uslubi.
5. Ta’lim m uassasasi hujjatlarini tahlil qilish uslubi.
6. Test uslubi.
7. Pedagogik tahlil uslubi.
8. B olalar ijodini o ‘rganish uslubi.
9. Pedagogik tajriba uslubi.
10. M atem atik-statistik uslub.
Pedagogik kuzatish uslubi.
Uni q o ‘llash jarayonida, ta ’lim muassa-
salarining o ‘quv-tarbiya ishlari jarayonini o'rganish asosida tadqiq
etijayotgan m uam m o holat aniqlanadi, tajriba-avvali va yakunida q o ‘lga
36
kiritilgan k o ‘rsatkichlar o'rtasidagi farq to 'g 'risid a g i m a’lum otga ega
bo'linadi. Pedagogik kuzatish m urakkab va o 'z ig a xos xususiyatlarga ega.
Kuzatish aniq m aqsad asosida, uzluksiz, izchil va tizim li am alga oshirilsa,
kutilgan natijani q o ‘lga kiritish m umkin. Olib borilayotgan pedagogik
kuzatish ta'lim -tarbiya sifatini oshirish, bola shaxsini shakllantirishga
xizm at qilsa, m azkur uslubning aham iyati yanada oshadi.
Pedagogik kuzatuvni tashkil etish d a x a to g a y o ‘1 qo'ym aslik muhimdir.
Buning uchun tadqiqotchidan quyidagilar talab etiladi:
1) kuzatuv jarayonida aniq m aqsadga egalik;
2) kuzatishni tizimli ravishda y o ‘lga q o ‘yish;
3) kuzatishning har bir bosqichida m uayyan vazifalarni hal etish;
4) har bir holatning m ohiyatini sinchiklab o'rganish;
5) xulosa chiqarishga shoshilmaslik.
Do'stlaringiz bilan baham: