Sh. Sh. Shodmonov, U. V. G'Ofurov iqtisodiyot nazariyasi o'zbekiston Respublikasi Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi tomonidan darslik sifatida tavsiya etilgan Toshkent «iqtisod-moliya»

Download 61,19 Mb. bet 185/305 Sana 13.04.2022 Hajmi 61,19 Mb. #548903

Bog'liq
иктисод назарияси.FR10

Bu sahifa navigatsiya:

• YALPI TAKLIF MIQDORI
• Yotiq kesmada yalpi talab va yalpi taklif muvozanatining ozgarishi
• Tik kesmada yalpi talab va yalpi taklif muvozanatining ozgarishi

Iste'mol tovarlari va xizmatlari
Iste'mol tovarlari va xizmatlari
*
Qiymati (miqdorxnarxi)		Ijtimoiy qiymati
Ijtimoiy nafliligi jihatidan		Ijtimoiy nafliligi jihatidan
4		±
YALPI TALAB MIQDORI	=	YALPI TAKLIF MIQDORI
*		4
Qiymat jihatidan		Ijtimoiy qiymati jihatidan
Ijtimoiy nafliligi (turlari, miqdori va sifati)		Ijtimoiy nafliligi (turlari, miqdori va sifati)
		A
Investitsiya tovarlari va ishchi kuchi		Investitsiya tovarlari va ishchi kuchi
♦		♦
Qiymati (miqdorxnarxi)		Ijtimoiy qiymati

\
Yalpi talab egri chizig'i va yalpi taklif egri chizig'i kesishgan nuqta umumiqtisodiy muvozanatni ifodalab, bu holatga narxning muvoza­natli darajasi va milliy ishlab chiqarishning muvozanatli real hajmi orqali erishiladi.

Iqtisodiyot doimiy ravishda makroiqtisodiy muvozanat tomon harakat qiladi va ma'lum darajada bu tenglik ta'minlab turiladi. Biroq, yalpi talab va yalpi taklifga ta'sir etuvchi omillaming o'zgarib tarishi natijasida muvozanat buziladi va iqtisodiyot yangi muvozanat tomon harakat qiladi.
Yalpi talab va yalpi taklif muvozanati yalpi taklif egri chizig'ining qaysi kesmasida ro'y berishiga qarab o'ziga xos xususiyat kasb etadi.
Yalpi talab egri chizig'i yalpi taklif egri chizig'ini yotiq kesmada kesib o'tsa, narx darajasi milliy ishlab chiqarish muvozanatli real hajmi­ning shakllanishiga hech qanday ta'sir ko'rsatmaydi. Bunda yalpi talab miqdorining o'sishi milliy ishlab chiqarish real hajmining oshishiga, uning kamayishi esa bu hajmning kamayishiga olib keladi. Biroq, bu o'zgarishlar iqtisodiyotdagi umumiy narx darajasining o'zgarishisiz ro'y beradi (15.7-chizma).
75. 7-chizma

Yotiq kesmada yalpi talab va yalpi taklif muvozanatining o'zgarishi

Chizmadan ko'rinadiki, yotiq kesmada yalpi talabning o'sishiga taklif egri chizig'i bo'yicha muvozanat nuqtasining o'ng tomonga silijishi orqali javob beriladi. Ya'ni, AD,dan AD₂ga qadar o'sgan talab miqdori iqti­sodiyotda to'liq foydalanilmayotgan ishlab chiqarish quwatlarining ishga tushirilishi orqali milliy ishlab chiqarish hajmini Q₍dan Q₂ga qadar o'stirish orqah qondiriladi.

Tik kesmada ishchi kuchi va ishlab chiqarish quwatlaridan to'liq foydalaniladi, shu sababli yalpi talabning kengayishi faqat narx daraja- siga ta'sir ko'rsatadi, ya'ni uni oshiradi. Milhy ishlab chiqarishning real hajmi esa o'zgarishsiz qoladi (15.8-chizma).
15.8-chiznia

Tik kesmada yalpi talab va yalpi taklif muvozanatining o'zgarishi

Chizmadan ko'rinib turibdiki, tik kesmada yalpi talab miqdorining AD,dan AD₂ga oshishi faqat narx darajasini P,danP₂ga qadar o'sishiga olib kelmoqda, milhy ishlab chiqarish hajmi esa potentsial daraja - Q_s hajmida qolmoqda. Chunki bu chegarada iqtisodiyot o'zining barcha ishlab chiqarish imkoniyatlarini ishga solib bo'lgan hisoblanadi.

Oraliq kesmada yalpi talabning kengayishi bir vaqtning o'zida milhy ishlab chiqarish real hajmining ko'payishiga va narx darajasining oshi­shiga ohb keladi (15.9-chizma).
15.9-chizma

Download 61,19 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham: