Sh. Rashidov nomidagi samarqand davlat universiteti inson resurslarini boshqarish fakulteti tarmoqlar iqtisodiyoti kafedrasi


Иқтисодий ривожланиш даражаси ва миллий бойлик



Download 2,72 Mb.
bet13/119
Sana09.03.2023
Hajmi2,72 Mb.
#917315
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   119
Bog'liq
УМК Миллий doc

3.3. Иқтисодий ривожланиш даражаси ва миллий бойлик

Иқтисодий ривожланиш даражасини баҳолаганда кўпгина давлатлар АқШ даражасини стандарт сифатида қабул қилиб, ишлаб чиқариш омилларини ва ривожланишнинг турлича шароитлари иқтисодий ривожланиш даражасини қандайдир битта нуқтасидан туриб баҳолашга имкон бермайди.


Шунинг учун бир қатор кўрсаткичлардан фойдаланилади:

  1. Аҳоли жон бошига тўғри келувчи ЯИМ, (ЯММ, МД);

  2. Миллий иқтисодиётнинг тармоқ структураси;

  3. Аҳоли жон бошига асосий маҳсулот турларини ишлаб чиқариш;

  4. Аҳолининг турмуш даражаси ва сифати;

  5. Иқтисодий самарадорлик кўрсаткичлари.

Булардан энг муҳими, аҳоли жон бошига тўғри келувчи ЯИМ (ЯММ) кўрсаткичидир. Бу кўрсаткичга мувофиқ мамлакат халқаро стандарт бўйича ривожланаётган ёки ривожланган давлатлар категориясига киритилади. Ривожланган давлатлар категориясига йилига аҳоли жон бошига 506 минг $ ва ундан ортиқ ЯММ яратаётган давлатлар киради. Мамлакатнинг ривожланиш даражаси, шунингдек, энг муҳим тармоқларининг мамлакат иқтисодиётига қўшаётган ҳиссасига қараб ҳам белгиланади. Мустақилликка эришганимиздан сўнг Ўзбекистонда аҳоли жон бошига ёқилғи-енергетика ресурсларини ишлаб чиқариш бирмунча кўпайди. Нефт ишлаб чиқариш 270% ва табиий газ ишлаб чиқариш 120%га ошди.
Ҳар қандай давлат иқтисодиётининг ривожланишини авваламбор унинг табиий ресурслари сони ва ҳажми белгилаб беради, чунки табиий ресурслар барча ишлаб чиқариш тармоқларини ривожлантиришнинг асоси, мамлакатнинг жаҳон иқтисодиётига интегратсиялашувини, самарадорлигини белгиловчи муҳим омилдир. Ўзбекистон табиий ресурсларнинг улкан поитенсиалига эга. Олтин ишлаб чиқариш бўйича дунёда 8-чи, олтинни аҳоли жон бошига ишлаб чиқаришда эса 5-ўринни эгаллаймиз. Ҳозирги кунга қадар республикамизда 30та олтин кони аниқланган (енг каттаси - Мурунтов).
Республикамизда 34 турдаги минерал хом ашёнинг 850 дан ортиқ кони очилган. Мамлакатимизда углеводород хом ашёсининг умумий заҳиралари: газ -1828 млрд. м3; газ конденсати- 136 млн.т.; нефт - 103 млн.т.
Республика ҳудудида 20 дан ортиқ тошкўмир конларининг ётқизиқлари аниқланган. Уларнинг прогнозлик заҳираси 3499 млн.т. Ангрен кони заҳирасининг ўзи эса 1885 млн.т. 33та нодир ва 32 та рангли металларнинг конлари базасида 16 та тоғ-кон саноати корхоналари ишламоқда. 5 та волфрам кони бор (қўйтош, Лангар, Ингичка).
Тасдиқланган минерал сувлар заҳираларининг 1 суткалиги 8208 минг м3. Ҳозирда аниқланган минерал сувларнинг 32 манбаи базасида 12 та курорт, минерал сувларни қуювчи 10 дан ортиқ корхона ишламоқда.
Республикада 4,2 млн. га. суғориладиган эр бор. Мамлакатда фойдаланилаётган сув ҳажми 62-65 км3 бўлса, унинг 36 км3 и Амударё ва Сирдарёдан, қолган қисми эса ички манбалардан олинмоқда. Эр ва сув ресурсларининг мавжудлиги, қулай иқлим шароити 1,7 млн.т. пахта толаси этиштириш имконини бермоқда. Бу соҳа республиканинг муҳим базасидир.



Download 2,72 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   119




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish