Sh. R. Ikramov, R. N. Abdullaev maxsus texnologiya (Donali trikotaj qismi) “ t afakku r b o ‘sto n i”

8
ignalariga 
24
ip yurgizgich yordamida asosiy ip /V joylashtiriladi. 
Asosiy ipni oldingi ignadon ignalariga joylashtirish jarayoni o'ziga 
xos bo'lib, yangi ipni qabul qiladigan ignalar 4.31v-rasmda tasvir-
150

---

langandek, orqa ignadon ignalariga nisbatan 4 ta igna qadamiga ortda 
pastga tomon (egish) harakatlanadi. Ya’ni orqa ignadon ignalarida 
tuk ipini egish operatsiyasi bajarilayotgan bir vaqtda, oldingi ignadon 
ignalari ilgagi ostidagi tuk ipi sirtiga qo'shimcha asosiy ip joylashtiriladi. 
Asosiy ip 
tuk
ipi singari ikkala ignadonlar oraliq qismi bo‘ylab hara­
katlanib, faqatgina asosiy oldingi ignadon ignalariga joylashtiriladi. 
Asosiy ipni faqatgina oldingi ignadon ignalariga joylashtirish amalini 
mukammal bajarilishini ta’minlashda 
4, 5
eguvchi ponalardan hamda 
6,
7 yo'naltiruvchi ponalardan foydalaniladi. 4.31v-rasmda tasvir­
langandek, I (oldingi) zulf diskidagi 
4, 5
eguvchi ponalar dastlabki 
mo‘tadil (normal) joylashgan o ‘rnidan 
6,
7 ponalar o‘lchami yorda­
mida ortga surilgan. Natijada I va II ignadonlardagi iplar ignadon 
bo'ylab pastga tomon harakati (egish jarayoni) bir vaqtda bajarilmaydi.
Yuqorida ta’kidlanganidek, ikkala ignadon ignalariga joylashgan 
tuk ipi aw al orqa II ignadon ignalarida to ‘rtta igna qadami oldinda 
(ipning ikkinchi qismi esa oldingi I ignadon ignalarining til qismida 
egilgan holatda tutib turiladi) keragidan 1-1,5 barobariga ko'proq 
o'lcham egadi. Shundan so‘ng, orqa ignadon ignalari old ignadon 
ignalarining ort tomoniga joylashib, ignalarga ip joylashtirish hudu- 
didan uzoqlashadi. Natijada oldingi ignadon ignalariga asosiy 
Ng
ip
23 
ip yetaklovchi qurilma bilan hech bir muammosiz erkin holda 
joylashtiriladi. Oldingi igna ilgagi ostida ikkita ip (tuk va asos) joylashib 
shakllanadi. 
8
ignalaming ignadon bo'ylab pastga tom on harakati 
(ipni egish) natijasida ignalar ilgagi ostida suprem o'rilish bilan bir­
galikda tukli o‘rilishning halqa qatorlari shakllanadi. Orqa ignadon 
ignalarida tuk yarim halqalari shakllanadi. Aravachaning harakati davo­
mida orqa ignadon ignalari 
16, 17
ponalar sirti bo‘ylab harakatlanib, 
yuqoriga va pastga harakatlanib igna ilgagi ostidagi tuk yarim halqalami 
ilgak ostidan chiqarib tashlaydi. Ignadonlar oraliq qismiga erkin joy­
lashib shakllangan tuk yarim halqalari yo‘naltiruvchi 
N
qurilma yor­
damida ignadon oralig'iga yo‘naltiriladi. Bu ish amalini bajarishdan 
maqsad keyingi halqa qatorini shakllantirish jarayonida tuk yarim 
halqalar, ignalar ilgagi ostiga joylashtirib, tukli o'rilish qatorini to ‘liq 
shakllanmasligini ta’minlaydi. Tukli trikotajni ikki ignadonli yassi fang 
mashinasida ikkinchi qatorini hosil qilishda aravacha to‘quv tizimi
151

---

bilan birgalikda chapdan o ‘ngga tomon harakatlanadi. Ignalarda to ‘- 
qish jarayoni boshlangunga qadar tuk yarim halqalarini hosil etgan 
ignalarning til qismlari maxsus chyotkalar bilan ochilib, ish holati 
ta’minlanadi. Ikkinchi va undan keyingi tukli halqa qatorlarini hosil 
qilish jarayonlari ham birinchi qator kabi bajariladi. Bu usulning 
o'ziga xosligi orqa ignadon ignalarida shakllangan tuk ipini igna ilgagi 
ostidan chiqarib tashlovchi qurilma zulfning ikki chekka qismiga 
joylashganligidir. Bu qurilmalar ignalarni to ‘qish (halqa hosil qiUsh) 
jarayonidagi harakat yo'l oicham ining ortishini yuzaga keltiradi. 
Natijada mashinaning ish unumdorligi bosh to‘qimani (ribanaga) ishlab 
chiqarishdagi unumdorlikka nisbatan bir necha foizga qisqaradi.
Bu usulning yana bir o'ziga xos tomoni, asosiy TV, ipni oldingi 
yoki orqa ignadon ignalariga hech bir m uammosiz jolashtirish 
imkonining ta’minlanganligidir. Ignalarga asosiy ipni joylashtiruvchi 
qurilmaning takomillashganligi, sifatli tukli va aralash o'rilishli trikotaj 
mato va mahsulot qimslarini ishlab chiqarishni ta ’minlashdi.
Taklif etilgan usulni qo‘llab, aralash o‘rilishh (reps) trikotaj to ‘- 
qimani ishlab chiqarish uchun aravachaning ignadon sirti bo‘ylab bir 
marta harakatlanishi kifoyadir.
Ribana o ‘rilishU qator asosi