Sh. N. Fayzimatov


-bob. Avtomatik boshqarish tizimlari



Download 8,74 Mb.
Pdf ko'rish
bet8/92
Sana09.03.2022
Hajmi8,74 Mb.
#486849
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   92
Bog'liq
Avtomatika va ishlab chiqarish

1-bob. Avtomatik boshqarish tizimlari. 
1.1 Avtomatik boshqarishning ishlash prinsiplari va avtomatik tizim modeli. 
Fan-texnika taraqiyotini jadallashtirishning asosiy 
yo’nalishlaridan 
biriavtomatlashtirilgan tizimlarni ishlab chiqarishga keng tatbiq etishdan iborat. 
Bunday rivojlanishda EHM ning o’rni katta ahamiyatga ega, chunki ular 
yordamida har xil murakkab jarayonlarni boshqarish mumkin. Bunday paytda 
odamning vazifasi hisoblash texnikasi vositalari va avtomatik tizimlarning ishlarini 
tashkil etishdan iborat bo’lib ular kerakli natijalarni kam harajat sarf qilib olishni 
ta’minlashlari kerak. Bu masalalarni yechish uchun boshqarishjarayonlari va 
ularning umumiy qonuniyatlarini bilish muhim ahamiyatga ega. 
Texnologik jarayonlarni berilgan ketma-ketlikda avtomatik ravishda 
amalga oshirish hamda boshqarish ob’ektiga ma’lum ketma-ketlikda ta’sir 
ko’rsatish 
avtomatik boshqarish
deb ataladi. Boshqarish jarayonining asosiy 
prinsiplarini tushunish uchun avtomobilni boshqarish jarayonini ko’rib chiqamiz. 
Rulda o’tirgan haydovchi oldidagi yo’lni va undagi predmetlarni ko’rib turadi, 
mashina qaerga ketayotganligini ko’radi va shunga asoslanib harakat yo’nalishini 
o’zgartirish kerakmi, kerak bo’lsa kaysi tomonga o’zgartirish xaqida qaror qabul 
qiladi. Bu jarayonni analiz qilib, biz bunda quyidagi asosiy elementlarni ko’rib 
turibmiz. Birinchidan, mashina xarakatlanishi kerak bo’lgan yo’nalish haqidagi 
ma’lumot, ya’ni boshqarish masalasi haqidagima’lumotni haydovchi ko’rish organi 
hisoblangan ko’z orqali oladi. Haydovchiga faqatgina oldindagi yo’lni ko’rish 
yetarli bo’lmay, u mashina qayerga ketayotganligini ham ko’rib turishi zarur. 
Olingan ma’lumotlarni analiz qilish natijalari asosida keyingi boshqaruv 
harakatlari to’g’risida qaror qabul qilinadi. Yuqorida qayd etilganlar har qanday 
boshqaruv tizimini asosini tashkil qiladi. Agar shulardan birortasi olib tashlansa, 
boshqarish tizimini amalga oshirishni ilojisi bo’lmaydi. Yuqoridagilarga 
asoslangan holda boshqarish jarayoni quyidagi bosqichlardan iborat bo’ladi, ya’ni 
boshqaruv va ularning natijalari to’g’risida ma’lumot olish, olingan ma’lumotni 
analiz qilish va qaror qabul qilish, qarorni amalga oshirish. Shunga asosan 
boshqaruv jarayonini amalga oshirish uchun boshqaruv masalalari va boshqaruv 


14 
natijalari to’g’risida ma’lumot manbalari bo’lishi kerak. Bundan tashqari, olingan 
ma’lumotni analiz qilib, qaror qabul qilish va ob’ektning boshqaruvini amalga 
oshiradigan qurilma zarur. Keltirilgan tahlillardan shu narsa ma’lum bo’lmoqdaki, 
boshqaruv jarayonini tashkil qilishda boshqaruv natijalari to’g’risidagi ma’lumot 
katta ahamiyatga ega, ya’ni boshqaruv ob’ektining holatini o’zgartiradigan sabab 
tizimga qanday ta’sir etishiga bog’liq bo’ladi. Bunga sabab bir biriga bog’liqligi 

Download 8,74 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   92




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish