Sh. Abdullayeva I f. d., prof

[87]
. Jahon bank amaliyotida aktivlar va passivlarni boshqarishning 
quyidagi usullari mavjud (25-chizma). 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
25-chizma
. Jahon bank amaliyotida aktivlar va passivlarni
boshqarish usullari. 
Fondlar manbalarini birlashtirish usulida 
bank rahbari aktivlar-
ning to‘g‘ri joylashtirilishini aniqlab olishi zarur. Bu usulning afzalligi 
shundaki, u o‘zining oddiyligi bilan boshqaruvchiga qo‘l keladi. Shu 
bilan birga, bu usulning ayrim kamchiliklari mavjud. Jumladan:
 
boshqaruvchi aktivlar va passivlar orasidagi bog‘liqlikka e’tibor 
bermaydi. Natijada aktivlar portfelidagi qisqa va uzoq muddatli kreditlar 
Aktivlar va passivlarni 
boshqarish usullari 
Fondlar manbalarini 
birlashtirish usuli 
Fondlar manbalarini bir-
biridan ajratish usuli 
Qo’shma usul 

---

133
ulushining ortishi natijasida qo‘shimcha likvid mablag‘lariga talab 
yuzaga keladi; 
bank aksionerlarining olishi mumkin bo‘lgan foydasi hisobiga 
boshqaruvchi bank likvidligini ushbu aktivlar ko‘rinishida ta’minlashi 
ham mumkin. 
Fondlar manbalarini bir-biridan ajratish usuli 
yordamida bosh-
qaruvchi asosiy mablag‘lar qanday aniq manbalar hisobiga jalb qilina-
yotganini o‘rganadi. Bunda u talab qilib olgunga qadar qo‘yilgan qo‘yil-
malarning nisbatini aniqlashi lozim. Shu bilan birga, u pul bozoridagi 
qarzlar hajmi va bankning majburiyatlari hajmini ham aniqlashi lozim. 
Agar bankning fondlari asosan qisqa muddatli manbalar hisobiga tashkil 
qilingan bo‘lsa, u holda mablag‘larning asosiy qismi qisqa muddatli 
kreditlarga va qimmatli qog‘ozlarga yo‘naltiriladi.
Aksincha, o‘z fondlarini qisqa muddatli mablag‘lar hisobiga tashkil 
qilayotgan bank, bu mablag‘larni ozgina tavakkalchilik bilan qisqa 
muddatli kreditlarga yo‘naltirish mumkin.