Sferaning yig’indi musbat zaryadi elektron zaryadiga teng bo’lganligi uchun atom bir butun holatda neytral sistema hisoblanadi. Bunday atomning massasi esa uning butun hajmi bo’ylab bir tekis taqsimlangan


Radiaktivlik. Tabiiy va sun’iy radiaktivlik



Download 0,97 Mb.
bet3/4
Sana26.06.2022
Hajmi0,97 Mb.
#706917
1   2   3   4
Bog'liq
4-MAVZU. Atom tuzilishi

 
4.4. Radiaktivlik. Tabiiy va sun’iy radiaktivlik
Radiaktivlikning tabiiy va sun’iy turlari mavjud bo’lib, aslini olganda radiaktivlikning bu ikki turi orasida xech qanday keskin farq yo’q. Faqat birinchi holda nostabil tabiiy izotoplarning radiaktiv nurlanishi, ikkinchisida yadro reaksiyalarida vujudga kelgan izotoplarning nurlanishi nazarda tutiladi.
Elementlarning tabiiy izotoplarining radiaktivligi tabiiy radiaktivlik deyiladi. Radiaktiv yemirilish jarayoni turli izotoplarda xar xil tezlik bilan boradi. Radiaktiv element yemirilganda uning miqdori kamayib, u yangi elementga aylanadi. Vaqt birligida yemirilgan atomlar soni element miqdoriga proporsionaldir. Bu qonun radiaktiv yemirilish qonunidir. Olingan miqdorning yarmi yemirilishi uchun ketgan vaqt izotopning yarim yemirilish davri deb ataladi.
Atom yadrolarining katta tezlik bilan harakatlanayotgan elementar zarralar yoki boshqa atomlarning yadrolari tasirida bo’ladigan aylanish jarayoni yadro reaksiyasi deb ataladi.
Yadro reaksiyalari vositasida olinadigan izotoplarning radiaktivligi sun’iy radiaktivlik deyiladi.
Sun’iy radiaktiv moddalar turli yadro reaksiyalarida hosil bo’lishi mumkin. Masalan, kumushning barqaror izotopini neytronlar bilan bombardimon qilinganda uning yarim yemirilish davri T=2,3 minut bo’lgan radiaktiv izotopi hosil bo’ladi va γ–nurlar ajralib chiqadi:
 
Elektron atomning butun hajmi bo’ylab harakatlanadi va atom yadrosi atrofidagi fazoning istalgan qismida bo’la oladi. Elektronning atomdagi holatini belgilaydigan kattalik uning energiyasidir. Elektron energiyasining kattaligi butun sonlar bilan ifodalanib, n = 1, 2, 3, 4, 5 va hokazo sonlar (to cheksizlikga qadar) bo’lishi mumkin. Bu sonlar kvant sonlar deb ataladi. Horzirgi vaqtda elektron holatini to’rtta kvant son bilan belgilash qabul qilingan bo’lib bular bosh kvant soni, orbital kvant soni, magnit kvant soni va spin kvant sonlaridir.
Bosh kvant son – n. Bosh kvant soni elektronning energiyasini belgilaydi, elektronning atom yadrosidan qanday uzoqlikda, ya’ni qanday orbitada joylashganini ko’rsatadi. n=1,2,3...∞ bo’lishi mumkin. Har bir elektron qavatidagi elektron soni bosh kvant soni qiymati bilan bog’liq. Bu bog’liqlik Pauli formulasi bilan ifodalanadi: N(e)=2n2. Shunga ko’ra, 1 qavatda 2∙12 = 2 ta, 2 qavatda 2∙22 = 8 ta 3 qavatda esa 2∙32 = 18 ta va hokazo elektronlar joylashadi.

Download 0,97 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish