“sеrvis tizimi fаоliyati аsоslаri” fаnidаn

Mоliyaviy barqarоrlik. Asоsiy ijоbiy оmil. Ikkinchi darajali ijоbiy оmil
Bozor sharoitida moliyaviy barqarorlik va to’lovga qobiliyatlilik korxonaning muhim iqtisodiy ko’rsatkichi hisoblanadi. Moliyaviy barqarorlik balansdagi ma’lumotlar asosida o’rganiladi. Undagi ko’rsatkichlarni bir-biri bilan taqqoslab, mablag’lar o’rtasidagi nisbat va o’zaro bog’lanish aniqlanadi. Korxonaning moliyaviy barqarorligini belgilovchi eng muhim ko’rsatkichlar quyidagilardan iboratdir:
1. Jami mablag’dagi korxonaning o’ziga qarashli mablag’ ulushini qanchaligini hisoblashdir yoki bu quyidagi tartibda topiladi:
(A) korxonaning o’ziga qarashli mablag’
jami mablag’ (balans jami)

89035
yil boshida --------- = 71,5 foiz,

124575

126582
yil oqirida ----------- =78,0 foiz

162354

Bunda o’ziga qarashli mablag’ qanchalik ko’p bo’lsa, shunchalik moliyaviy barqarorlik yuqori bo’ladi.

2. Korxonadagi o’ziga qarashli mablag’ bilan qarzga olingan mablag’lar o’rtasidagi nisbat yoki bu quyidagi tartibda topiladi:

qarzga olingan mablag’

(B) ---------------------------------
o’ziga qarashli mablag’

35540
yil boshida ---------- = 39,9

89035

35772
yil oqirida ----------- =28,3

126582

O’ziga qarashli mablag’ ulushi ortgan sari moliyaviy barqarorlik kuchaya boradi.

3. Uzoq muddatli qarzlardan foydalanish koeffisienti, ya’ni uzoq muddatli qarz mablag’larini korxonaning o’ziga qarashli va qarz mablag’lar summasining yig’indisiga bo’linadi yoki bu quyidagi tartibda aniqlanadi:

uzoq muddatga olingan qarz mablag’ 1500

(V)--------------------------------------------------- = ––––––––––––––––––– = 1,65
korxonaning o’ziga+uzoq muddatga olingan 9035 + 1500
qarashli mablag’ qarz mablag’

4. Korxonaning o’ziga qarashli mablag’larning chaqqon harakatchanlik koeffisienti yoki bu quyidagicha topiladi:

o’ziga qarashli aylanma mablag’
(V) --------------------------------------------------------
o’ziga qarashli jami mablag’

5. Eskirishning jamlanish koeffisienti yoki bu quyidagicha topiladi:

asosiy vositalarning eskirish summasi
(D) -----------------------------------------------------------
asosiy vositalar + nomaterial aktiv

Bu ko’rsatkich balans ma’lumotlari bo’yicha topiladi:

6. Korxona mulki tarkibidagi asosiy vositalarning aniq qiymati koeffisienti, bu ko’rsatkich balans ma’lumotlari asosida hisoblanadi va quyidagicha topiladi:
asosiy vositalar (qoldiq bahoda)
(E) ------------------------------------------------
jami sof mulk