“Сервис” илмий-амалий журнал

Калит сўзлар: туризм индустрияси, туристик ресурслар, меҳмондўстлик ва меҳмонхона 
иши, туристик хизмат, реклама, маркетинг, маркетингли коммуникация, слоган.
 
 Жаҳон сайёҳлик ташкилотининг маълумотларига кўра, товар ва хизматларни 
тақдим этиш бўйича жаҳон экспортида туризм биринчи ўринга чиқиб бормоқда. 
Туризм индустриясини ривожлантиришни долзарблигини айрим Европа 
давлатларига қараб билиш мумкин. Масалан, эспортдан келадиган умумий 
даромаддаги туризмнинг улуши Авсрияда - 40%, Испанияда - 60% ни ва давлат 
бюджетининг асосий қисмини ташкил этади. Жаҳон сайёҳлик ташкилотининг 
маълум қилишича, дунёнинг 83% мамлакатида даромадларнинг бешта асосий 
манбаларидан бири туризм индустрияси ҳисобланади. Бундан ташқари, туризм 
янги иш ўринларини яратишда иқтисодиётнинг бошқа соҳаларига нисбатан 
етакчи ўринни эгаллаб турибди
1
. Бироқ, афсуски, ҳозирги пайтда Ўзбекистоннинг 
туристик-рекреацион салоҳиятидан тўлақонли фойдаланилаётгани йўқ.
Бу борада кичик шаҳарларни туристик маҳсулот сифатида жозибадорлигини 
тубдан янгилаш ва уларни рақобатбардошлигини оширишга қаратилган чора 
тадбирларни амалга ошириш зарур. Ўзбекистон сайёҳлик кўлами ҳамда тарихий 
қадамжолар ва бошқа туристик объектларни кўплиги бўйича етакчи ўн 
мамлакатлар қаторида туради. Уларга Самарқанд вилоятидаги Регистон 
мажмуаси, Улуғбек расадхонаси, Бухоро вилоятининг кўҳна Арк қалъаси, 
Сомонийлар мақбараси, Хоразм вилоятидаги Ичан-қалъа, Қаршининг Одина, 
Кўкгумбаз обидалари, Шахрисабзнинг Оқсарой маданий ёдгорлиги, Қўқон ўрдаси 
каби қатор мажмуаларни келтириб ўтиш мумкин.
Мамлакатимизда туризм индустриясини ривожлантиришга алоҳида 
эътибор қаратилмоқда. Шу маънода Президентимиз Шавкат Мирзиёевнинг 2016 
йил 2 декабрдаги “Ўзбекистон Республикасининг туризм соҳасини жадал 
ривожлантиришни таъминлаш чора-тадбирлари тўғрисида”ги Фармони, 2017 йил 
1
Бондарев Д.А. Гостиничное дело в сфере туризма. – Курск, 2016. – С.36.

---

“Сервис” илмий-амалий журнал
2018 йил 2-сон 
51
16 августдаги “2018-2019 йилларда туризм соҳасини янада ривожлантириш чора-
тадбирлари тўғрисида”ги Фармони, 2017 йил 5 декабрь куни Ўзбекистон 
Республикаси Президентининг “Чорвоқ” эркин туристик зонасини ташкил этиш 
тўғрисида”ги Фармонлари қабул қилинди
1
. 
Бизнинг халқимиз меҳмондўст халқ – бу фазилат эса туризмни 
ривожланишида жуда катта аҳамиятга молик саналади. Таъкидлаш жоизки, 
меҳмондўстлик ва туризм терминларини алоҳида ўрганиб бўлмайди, улар ўзаро 
боғлиқ бўлган тушунчалардир. Шунинг учун туризмни ривожланиши меҳмонхона 
ишининг қай даражада шаклланганлигига боғлиқ. Меҳмонхоналарни қуйидаги 
турларини ажратиш мумкин: флотель, пансион, апарт-отель, ротель, акварель, 
кемпинг, мотель, ботель бунгало, отель, сайёҳлик уйи ва бошқалар. Ўзбекистонда 
меҳмонхоналарнинг европача классификацияси ўрнатилган, бироқ уларни 
ҳаммасини ҳам бу юлдузли тоифаларга мос келмайди. 
Меҳмонхона иши туризм индустриясида энг асосий омиллардан бири 
ҳисобланади. Агар сайёҳларни қабул қилувчи томон, уларни жойлаштириш 
бўйича ғамхўрлик қилмаса, сайёҳ ё дам олишни охирига етказмасдан кетиб 
қолади, ёки қайтиб бошқа бу ерга келмайди. Дунёда кўплаб ўзида барча 
қулайликларни: 
тунни 
ўтказишдан 
бошлаб, 
турли 
соғломлаштириш 
муолажаларини мужассамлаштирган меҳмонхона комплекслари мавжуд. 
Меҳмонхоналарни қўллаб-қувватлаш ва рағбатлантириш мақсадида туризм 
соҳасида – World Travel Averds – номли Бутун дунё мукофоти таъсис этилган. У 
1993 йил жорий этилган бўлиб, сайёҳлик ташкилотлари учун олий мукофот 
саналади. Ушбу нуфузли мукофот ҳар йили халқаро компанияларнинг 
етакчиларига топширилади.