Seminar mashg’ulotlari 1-mavzu. Falsafa fanining predmeti, mazmuni va jamiyatdagi roli Muhokama uchun savollar

Sakrash 
– 
bu bir sifatning boshqa sifatga aylanish vaqti, shakli, usuli, miqdor o‘zgarishlarining 
uzluksizligi, bosqichma-bosqichligidagi uzilishdir.
Masalan, sakrash – bu Erda hayotning paydo 
bo‘lishi, hayvonlar dunyosidan insonning ajralib chiqishi, bir ijtimoiy tuzum o‘rniga boshqa 
ijtimoiy tuzum kelishi, buyuk ilmiy va texnikaviy kashfiyotlardir. Har qanday sakrash 
rivojlanishda o‘tish davrini tavsiflaydi. O‘z tabiatiga ko‘ra u doim ziddiyatlidir, chunki
 
yangining tug‘ilishidan ham, eskining qarshiligidan ham dalolat beradi.
 
Inkorni-inkor. 
Inkorni-inkor qonunining mohiyati nimadan iborat? Ayni bir atama bunday 
ketma-ket qo‘llanilishining ma’nosi nimada? Inkor kategoriyasi rivojlanayotgan ob’ekt tarixidagi 
bir lahzanigina tavsiflaydi. Bitta inkor harakati o‘zgarish qaysi yo‘nalishda yuz berayotgani, 
oldingi va keyingi voqealar oqimida u qanday ahamiyatga ega ekanligini, yuz bergan voqeaning 
mazmunini aniqlash uchun doim ham imkoniyat yaratavermaydi. Boshqacha aytganda, inkorni-
inkor tushunchasi rivojlanish jarayonining muhim xususiyatlarini aniqlash imkonini beradi. 
«Inkor» va «inkorni-inkor» kategoriyalari dialektikaga Gegel tomonidan kiritilgan bo‘lib, ayni 
shu mutafakkirning sa’y-harakatlari bilan ular umumiy falsafiy kategoriyalar maqomini olgan. 
Inkor va inkorni-inkor kategoriyalaridan Gegel rivojlanishning o‘ziga xos xususiyatlarini yoritish 
vositasi sifatida foydalangan. Gegel, shuningdek, uning o‘tmishdoshlari va izdoshlari ko‘rsatib 
bergan ba’zi bir o‘ziga xos xususiyatlarni ko‘rib chiqamiz. 
Birinchidan, inkorni-inkor rivojlanish yo‘nalishini ko‘rish uchun imkoniyat yaratadi. 
Mazkur 
hodisa taraqqiyot yoki tanazzul alomati ekanligini bir inkor
 
harakatining o‘zidan aniqlash 
mushkul. SHu bois, masalan, qabul qilingan muayyan qonun, saylov natijalari va shu kabilar 
haqida xulosa chiqarishga shoshilmaslik kerak.
 
Ikkinchidan, inkorni-inkor rivojlanish shaklining tavsifi bo‘lib xizmat qiladi
. Ma’lumki, 
Gegelning dialektika tizimida rivojlanish mantiqiy
 
ziddiyatning yuzaga kelishi va uning bartaraf 
etilishi sifatida tavsiflanadi. Bu jarayon «tezis–antitezis–sintez» formulasiga muvofiq yuz beradi. 
Dialektika kontekstida rivojlanishning uch bosqichi ijtimoiy va tabiiy tizimlar rivojlanishining 
ko‘p sonli ssenariylaridan biri sifatida
 
namoyon bo‘ladi. Ammo, Gegel qayd etgan 

---