Science and education scientific publishing center virtualconferences. Press international conference science and

Ер ахборот тизими деганда мамлакат ер ресурсларининг ҳолати, ундан фойдаланинш 
ва муҳофаза қилиш ҳақидаги маълумотлар тизимини тушуниш керак. Фақат тартибли 
ёндашишгина жамият фаолиятининг турли соҳаларида ва халқ хўжалигининг тармоқларида 
ернинг миқдорий ва сифатий характеристикаларини етарлича тўлиқ, батафсил, аниқ ва объектив 
равишда ўрганишга имкон беради. Ер ахбороти абстракт бўлиб, тадқиқот ва бошқарув қуроли 
сифатида қаралади.
Ҳозирги кунда аҳолига интерактив хизмат кўрсатиш бўйича Ўзбекистонда геопортал (ер 
ахборот тизими) жорий этиляпти. Тизимда нафақат давлат кадастрлари ягона тизимини юри-
тиш маълумотларни тўплаш, таҳлил қилиш, балки аҳолига интерактив хизматлар тақдим этиш 
ҳам кўзланган. Геопортал тизимидан мақсад харита тузиш ишларида инсон омилини камай-
тириш ҳамда юқори аниқликда маълумотлар олиш учун замонавий технологиялар, яъни масо-
фадан зондлаш (remote sensing), Глобал навигацион сунъий йўлдошлар тизимларидан (GNSS) 

---

14
 May 2021
SCIENCE AND EDUCATION
фойдаланиб мавжуд маълумотларга солиштириш орқали ноқонуний эгалланган майдонларни 
аниқлаш, навбатчи қишлоқ хўжалиги хариталарини юритиш, ҳар йиллик ҳосил учун қишлоқ 
хўжалик экинларини жойлаштириш, қишлоқ хўжалиги экинлари экилган майдонларда мони-
торингини олиб бориш, таҳлил қилиш ва прогнозлаш ишлари, давлат кадастрлари ягона тизи-
мини юритиш учун асос яратишни автоматлаштиришдан иборат. 
1-расм. Миллий геоахборот тизимининг иш столи.
1-жадвал. Бу тизимнинг афзалликлари қуйидаги жадвалда кўрсатилган.
Т/р
Ер ахборот тизимидан олдинги ҳолат
Ер ахборот тизимида
1.
Ерларнинг ҳисоби бир йилда бир маротаба 
юритилади ( ҳар йили 1-январ ҳолатида)
Ерларнинг ҳисоби “Онлайн” режимда юритилади ва 
олиб борилади
2.
Контур рақами унификатсияланмаган (битта 
туманда контур рақами бир неча маротаба 
такрорланади, :1,2,3..1,2,3..1,2,3)
Контурларга ягона унификатсия рақами (УДК) 
берилади, (17:04:1001, 17:02:1001)
3.
Ердаги ўзгаришлар (ерни бир турдан 
бошқасига ўтиши, ердан фойдаланувчининг 
ўзгариши) хронологияси акс этмайди
Ердаги бўлган барча ўзгаришлар хронологияси 
шакллантириб, маълумотлар базаси яратилади
4.
Ер тузиш соҳасида интерактив хизмат 
кўрсатиш тизими мавжуд эмас
Ердан фойдаланувчиларга интерактив хизматлар (дала 
текислигини аниқлаш, сув йўналишини белгилаш, 
геоботаник тадқиқот ўтказиш, ернинг меъёрий 
баҳосини аниқлаш, қишлоқ хўжалиги экинларининг 
жойлашуви маълумотлари) кўрсатилади
5.
Ерга оид ҳуқуқбузарликлар кўрилаётган 
чораларнинг рўйхати ва базаси мавжуд эмас
Ерга оид аниқланган ҳуқуқбузарликларнинг онлайн 
“Ер назорати” тизими ташкил этилади. Масъул 
идоралар билан интегратсия қилинади
Хулоса ўрнида таъкидлаш жоизки, Геопортал тизими орқали харита тузиш ишларида инсон 
омилини камайтириш, юқори аниқликда маълумотлар олиш учун замонавий технологиялардан, 
яъни масофадан зондлаш (Remote sensing), Глобал навигацион сунъий йўлдошлар тизимларидан 
(ГНСС) фойдаланиб, мавжуд маълумотларга солиштириш орқали Давлат кадастрлари ягона 
тизими (ДКЯТ) бирламчи маълумотлари таҳлил қилиш ва прогнозлаш ишлари ва энг асосийси, 
давлат кадастрлари ягона тизимини юритиш учун асосни яратишни автоматлаштиришга 
эришилади.