|
171
XALQARO MIQYOSIDAGI ILMIY-AMALIY KONFERENTSIYA MATERIALLARI
Tarbiya- shaxsda muayyan jismoniy, ruhiy, axloqiy, maʼnaviy sifatlarni shakllantirishga
qaratilgan amaliy pedagogik jarayon; insonning jamiyatda yashashi uchun zarur boʻlgan
xususiyatlarga ega boʻlishini taʼminlash yoʻlida koʻriladigan chora tadbirlar yig'indisi. Tarbiya
insonning insonligini taʼminlaydigan eng qadimiy va abadiy qadriyatdir.
Tarbiyasiz alohida odam ham, kishilik jamiyati ham mavjud boʻla olmaydi. Chunki odam va
jamiyatning mavjudligini taʼminlaydigan qadriyatlar tarbiya tufayligina bir avloddan boshqasiga
oʻtadi.
Pedagogik adabiyotlarda "Tarbiya" atamasi keng va tor maʼnolarda ishlatiladi. Keng
maʼnoda tarbiya: inson shaxsini shakllantirishga, uning jamiyat ishlab chiqarishi va ijtimoiy,
madaniy, maʼrifiy hayotida faol ishtirokini taʼminlashga qaratilgan barcha taʼsirlar, tadbirlar,
harakatlar, intilishlar yig‘indisini anglatadi. Bunday tushunishda tarbiya faqat oila, maktab, bolalar
va yoshlar tashkilotlarida olib boriladigan tarbiyaviy ishlarni emas, balki butun ijtimoiy tuzum,
uning yetakchi goyalari, adabiyot, sanʼat, kino, radio, televideniye va boshqalarni ham oʻz ichiga
oladi. Shuningdek, keng maʼnodagi tarbiya tushunchasi ichiga taʼlim va maʼlumot olish ham kiradi.
Tor maʼnoda tarbiya shaxsning jismoniy rivoji, dunyoqarashi, maʼnaviy-axloqiy qiyofasi,
estetik didi oʻstirilishiga yoʻnaltirilgan pedagogik faoliyatni anglatadi. Buni oila va tarbiyaviy
muassasalar hamda jamoat tashkilotlari amalga oshiradi. Taʼlim va maʼlumot olish tor maʼnodagi
tarbiya ichiga kirmaydi. Lekin har qanday tarbiya taʼlim bilan chambarchas bogʻliq holdagina
mavjud boʻladi. Chunki taʼlim va maʼlumot olish jarayonida shaxsning faqatbilimi koʻpayibgina
qolmay, balki axloqiy maʼnaviy sifatlari qaror topishi ham tezlashadi.
Tarbiya har qanday jamiyat va har qanday mamlakat hayotida hal qiluvchi ahamiyat kasb
etadi. Yosh avlodning , umuman, jamiyat aʼzolarining tarbiyasi bilan yetarlicha shugʻullanmagan
mamlakat turgʻunlik va inqirozga yuz tutadi. Negaki, oʻsishi va rivojlanishi uchun har qanday
jamiyatda ham moddiy va maʼnaviy boyliklar ishlab chiqarish toʻxtovsiz ravishda yuksalib borishi
lozim. Buning uchun yosh avlod moddiy va maʼnaviy boyliklar yetishtirishni ajdodlari darajasida,
ulardan ham yaxshiroq ishlab chiqara bilishlari kerak. Yosh avlodda ana shunday moddiy va
maʼnaviy qobiliyatlarni shakllantira bilish uchun esa, jamiyat uzluksiz ravishda samarali faoliyat
koʻrsatadigan tarbiyaviy intizom tizimiga ega boʻlishi lozim.
Xulosa qilib shuni aytish mumkinki, o‘sib kelayotgan yosh avlodlarimizni ilm-fan va ta’lim-
tarbiya asosida voyaga yetkazish maqsadga muvofiq ekan, o‘z o‘rnida tarbiyaga yo'naltirilgan inson
ma'naviyati,madaniyatini yanada boyitishga yo'naltirilgan ishlarni amalga oshirish davr
talabidir.Sababi yosh avlod vakillari kelajak egalari hisoblanadi.Ularning hayotida esa tarbiya katta
ahamiyatga ega.Muhtaram Prezidentimizning “O‘zbekiston yoshlari forumida so‘zlagan nutqi”da
yoshlar tarbiyasiga alohida to‘xtalib,“Qanchalik qiyin bo‘lmasin, biz yoshlar tarbiyasi bo‘yicha
o‘zimizga xos va ta’sirchan, bugungi kunga hamohang usullarni izlab topishimiz kerak. Jondan aziz
farzandlarimizni buzg‘unchi va zararli g‘oyalar, jinoyatchilik, giyohvandlik, loqaydlik, ma’naviy
qashshoqlik, iste’molchilik kayfiyatidan asrashimiz zarur”[2] deya ta’kidladilar.
Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati.
1. Sh.M.Mirziyoyev“Ta’limi tizimini rivojlantirish, pedagoglarning malakasi va jamiyatdagi
nufuzini oshirish, yosh avlod ma’naviyatini yuksaltirish masalalariga bag‘ishlangan
videselektr”2019 –yil 23-avgust
2.Sh.M.Mirziyoyev“O‘zbekiston yoshlari forumida so‘zlagan nutqi” 26.12.2020 I.A.Karimov
3.I.A.Karimov “Yuksak ma’naviyat yengilmas kuch”Toshkent “Ma’naviyat”-2008
4."Tarbiya fani konsepsiyasi" 18.09.2019.
5.O'zbek tilining izohli lug'ati.
Internet saytlari:
1.http//www.ziyo.net.uz
2.http//www.pedagog.uz
3.http//www.natlib.uz.
BOSHLANG‘ICH TA’LIMGA XALQARO BAHOLASH DASTURLARINI JORIY ETISHNING ISTIQBOLLARI
Do'stlaringiz bilan baham: |
