|
35
XALQARO MIQYOSIDAGI ILMIY-AMALIY KONFERENTSIYA MATERIALLARI
“uchdan keyin kech” asarlarida bunga misol bo`la oladi. Masalan, “Uchdan keyin kech” asarida
bola tug‘ilgandan boshlab oladigan ta’lim-tarbiyasi sabab, noyob qobiliyatga ega bo‘laman desa,
noyob qobiliyat egasi, yomon qobiliyatga ega bo‘laman desa, shunday bo‘lish ehtimoli yo‘q emas.
Biroq istagan payt, masalan,ulg‘aygash, biror noyob qobiliyat sohibi bo‘laman degani samara
bermaydi. Tug‘ilgandan uch yoshgacha bo‘lgan oraliqda insonning qobiliyati va fe’l-atvori deyarli
shakllanib bo‘ladi. Shuning uchun maktabga borganida qobiliyatli bola bilimni hech qanday
qiyinchiliksiz, qobiliyati yetarlicha shakllantirilmagani esa doim uzoq vaqt sarflab mashaqqat bilan
o‘zlashtirishiga to‘g‘ri kelishi adolatsizlikdek ko‘rinsa-da, lekin bu hech qachon yo‘qotib
bo‘lmaydigan holat sanaladi.
Barchasi bola kelajagini hal qiluvchi hayotiy bosqich, ya’ni, uch yoshgacha bo‘lgan
davrdagi go‘dak miyasining rivojlanish darajasiga bog‘liq. Shuning uchun ham tug‘ilishdan uch
yoshgacha bo‘lgan davr va berilgan ta’lim juda muhimdir. Ayni paytda, farzand tarbiyasini uning
bolalar bog‘chasiga chiqish davriga qadar qoldirish juda kechdir.[3,13]
Shunday ekan, xorij tajribalaridan xulosa qiladigan bo`lsak, biz ham ixtirochilik yo`nalishini
bir yo`nalish ya`ni fan sifatida boshlang`ich sinflar darsliklari qatoriga qo`shishimiz lozim.
Yaponiya ta`lim tizimini o`rganish jarayonida shuni o`rgandimki,ularda boshlang`ich sinf
o`quvchilari bemalol turli xil kashfiyotlar qilishar ekan. Va shunisi ajablanarliki, har bir o`quvchi
bir sinfdan ikkinchi sinfga o`tish jarayonida biror ixtiro qilishi va maktabni bitirish vaqtida
yangicha kashfiyot yaratishi majburiy ekan. Yoki bo`lmasam Amerika maktablarida ajoyib fan
“Ilmiy kashfiyotlar” o`rgatiladi. Uning maqsadi - yosh ixtirochilar potensialini uyg`otish. Nazariy
kurslardan keyin, o`quvchilarga yangi narsa yaratish vazifasi topshiriladi. Uni bajarish uchun
o`quvchilarga bir yil vaqt beriladi. Kurs oxirida o`quvchilar o`z ixtirolarini namoyish qilishadi,
uning aktualligini muhokama qilishadi va baholashadi. Shuni takidlash joizki, mana shunday
fanlarni o`z yosh avlodlariga o`rgatayotgan chet el davlarida samara va natijalar yaxshi bo`lganini
ko`rganimizdankeyin, albatta biz ham bu fanlarni darsliklar qatoriga qo`shmog`imiz lozim. Bu
fanlar ya`ni ixtirochilikka oid fanlar bolaning fikrlash qobiliaytini shakllantiradi, dunyoqarashini
kengaytiradi. Eng asosiysi, bolani izlanishga undaydi.
Agar bu fanni 1-sinflar darsliklar qatoriga qo`shilsa natija yana ham yaxshi bo`ladi. Bu
darslikni qiziqarli qilib ishlab chiqilsa, rang – barang rasmlarga boy bo`lsa, bola albatta bu fanga
qizqishi ortadi va yuqori sinflarda o`tiladigan fizika yoki geometriyafanlarini yaxshi o`zlashtirishi
uchun poydevor bo`lib xizmat qiladi. Bu darslikni bola yoshiga moslab murakkablik darajasini
oshirib borishi bolaning aqlini va o`zlashtirish darajasini o`stirishiga olib keladi. Buning natijasida
maktabni bitirish bosqichida bemalol murakkab ixtirolarni yaratishi va jamiyatdagi qaysidir
muammolarga yechim topa olishi mumkin. Hozirda yangi texnologiya bo`lmish STEAM ta`lim
tizimining bir qismi bo`lmish muhandislik qismi ham ixtirochilikni shakllantirishga asos bo`la oladi
deyishimiz mumkin.Bu orqali dunyodagi ta`lim sohasida peshqadam bo`lgan davlatlar bilan
bemalol raqobatlasha oladigan darajaga yetishisha olamiz.
Xulosa o`rnida shuni aytishim mumkinki, ko`plab ixtirochilarni yetishtirib chiqarsak
bo`ladi,buning uchun mana shu fanni bolalarga ilk maktab yoshidan joriy etilishi va qo`llanishi
lozim. Chunki biz XXI asr, yani texnika asrida yashamoqdamiz. Hozirgi davrda jahonning
rivojlngan mamlakatlarida maktab o`quvchilaribemalol robotlar yoki bo`lmasam insonlarning
ehtiyojlarini bir muncha yengillashtirish yoki qulaylik yaratish uchun yangi dan yangi kashfiyotlar
yaratishmoqda. Agar biz ham shularning qatorida turishimizuchun biz ham shunday o`quvchilarni
tarbiyalashimiz va malakali pedagoglar tomonidan bilim berishimiz lozim. Bu esa o`z navbatida
ta`lim sifatini yanada yaxshilashi va o`quvchilarning izlanishlarini kuchaytirishiga olib keladi. Bu
soha uchun albatta ixtirochilikka asoslangan oliy ta`lim muassasalariga murojaat etishimiz lozim va
ularning malakali bilim berishi orqali yaqin kelajakda rivojlangan mamlakatlar bilan bemalol
raqobatlasha olamiz.
BOSHLANG‘ICH TA’LIMGA XALQARO BAHOLASH DASTURLARINI JORIY ETISHNING ISTIQBOLLARI
Do'stlaringiz bilan baham: |
