Saytida barcha sinflar

YECHIMI  

Oʻsimlik → quyon → tulki 

100 t  → 10 t →  1 tonna 

1000 kg hamma tulkilarni massasi 1 tasini massasi 10 kg ortgan boʻlsa 

1000 / 10 = 100  ta tulki  

Javob:  100 ta    

 1.  Tuproq  –  edafik  omillar  (yunoncha  «edaphos»  –  yer,  tuproq)  tirik  organizmlar 

hayoti  va  tarqalishiga  ta’sir  ko‘rsatuvchi  tuproqning  xossalaridir.  Edafik  omillarga  asosan 

tuproqning  organik  moddalar  bilan  belgilanadigan  xossalari:  kimyoviy  tarkibi,  strukturasi, 

suv rejimi, havo va harorat me’yori misol bo‘ladi.  

Tuproq  Yer  qobig‘ining  o‘simliklar,  hayvonlar,  mikroorganizmlar,  tog‘  jinslari  o‘zaro 

ta’siri natijasida paydo bo‘ladigan va o‘zgaradigan yuza 64  

qismi hisoblanadi. Tuproqshunoslik faniga rus olimi V.V. Dokuchayev asos solgan.  

V.V. Dokuchayev tuproq hosil qiluvchi beshta asosiy omillarni ko‘rsatib bergan: geologik 

omillar (tog‘ jinslari); iqlim omillari, topografik omillar (relyef); tirik organizmlar; vaqt 

(geologik yoshi). Tuproqning hosil bo‘lishi va shakllanishida mineral tog‘ jinslarining 

yemirilishini ta’minlovchi tirik organizmlar – mikroorganizmlar, o‘simliklar, hayvonlar 

katta rol o‘ynaydi. Tuproqda xilma-xil mikroorganizmlar (bakteriyalar, bir hujayrali 

suvo‘tlar), zamburug‘lar, umurtqasiz hayvonlar (chuvalchanglar, molluskalar, 

hasharotlar va ularning lichinkalari), umurtqali hayvonlar (yumronqoziq, yerqazar, krot) 

yashaydi. 

2. 

 

 Xlamidomonadaning sporalar orqali 

ko‘payishi  

 

Jinssiz ko‘payishga xos xususiyatlar: ko‘payishda faqat bitta ona organizm ishtirok 

etadi, somatik hujayralar yordamida amalga oshadi, mitoz jarayoniga asoslangan, hosil 

bo‘lgan yangi organizm ona organizmning genetik jihatdan aynan nusxasi bo‘ladi.

 

xlamidomonada kabi suvo‘tlari, sporalar orqali ko‘payadi. Sporalar mitoz usulida 

hosil bo‘ladigan gaploid hujayralar bo‘lib, tarqalishga xizmat qiladi. 

 

16- bilet. 

---

 

1.Poykiloterm va gomoyoterm hayvonlarga nisbatan qanday moslanishlar shakllangan. 

2.Biosferaning tarkibi. 

3.Jadvalni to’ldiring. 

Organizmlar  

Aromorfozlar  

Idioadaptatsiyalar. 

Sudralib yuruvchilar  

Terisi quruqlashishi ,ichki 

urug’lanish tuxumning 

qattiqligi. 

cho‘lda yashaydigan 

toshbaqa, kaltakesak, 

ilonlar qum rangida 

bo’lishi.

 

Qushlar 

Nerv sistemasi va sezgi 

organlari kuchli taraqqiy 

etgan,uchishga 

moslashgan. 

kakku qush boshqa 

qushlar singari in 

qurmaydi va tuxumini 

mayda qushlar – 

qorayaloqlar, 

jiblajibonlar, bulbul, 

sirchumchuqlarning 

inlariga qo‘yishi.

 

Sutemizuvchilar  

Oliy nerv 

faoliyati,bachadonda 

embrionning rivojlanishi 

 Yevropaning o‘rta 

mintaqasida yashovchi 

tulki, tovushqon, 

kuropatka, gornostay 

qishda bir, yozda ikkinchi 

xil rangda bo‘ladi. 

Hasharotxo‘rlar 

turkumiga mansub 

hayvonlarning ba’zilari 

quruqlikda, suvda yoki yer 

ostida yashashga 

moslashganligi ham 

idioadaptatsiyaga misoldir

 

 

1.  Termoregulatsiya  jarayoni  usullariga  hamda  harorat  omiliga  moslanish  darajasiga 

ko‘ra  organizmlar  ikki  guruhga:  poykiloterm  (sovuqqonli)  va  gomoyoterm  (issiqqonli) 

organizmlarga ajratiladi.