Say d u lla m irzayev

qahramon о ‘zbek yigiti Elmurodning hayoti m isolida urushning
b osh id an o xirigach a b o ‘lgan d avrdagi xarakterli voq ealar
tasvirlangan. R om an voqeasi 0 ‘zbekistonda boshlanib, Volga
b o ‘ylarida, K avkazda, Ukrainada va chet ellarda davom etadi.
Voqea fashistlar Germaniyasi tor-mor qilingach, Elmurodning
o ‘z uyiga — tinch hayotga qaytishi bilan tugaydi. Asarda o ‘zbek
ja n g ch isin in g in so n iy a t o ld id a g i buyuk tarixiy xizm atlari
ko'rsatilgan.
Rahm at Fayziyning «Hazrati inson» (1969) romanida urush
davridagi xalq hayoti, xususan, xalqimizga xos eng yuksak xislat
— bolajonlik asosiy mavzu qilib olingan. Asarda mavzu keng
tadqiq etilgan; qiziqarli va ta ’sirli sujet vositasida yoritilgan.
R o m a n su jetiga urush yillarid agi o g ‘ir turm ush sh aroitiga
qaramay, turli millatga mansub o ‘n t o ‘rt yetimni o ‘z tarbiyasiga
o lib , in so n p a r v a r lik n in g b eq iy o s n a m u n a sin i k o ‘rsatgan
toshkentlik Shoahm ad Shom ahm udov va Bahri xola jasorati
asos qilib olingan. D em ak, rom an hayotiy voq ea va tarixiy
hujjatlar asosid a yozilgan . R om an n in g b osh qahram onlari
temirchi M ahkam A hm edov va uning xotini M ehriniso opa
obrazlari aniq h ayotiy tim sollar asosid a yaratilgan. Lekin,
shunga qaramay, roman voqeasi va undagi asosiy obrazlar juda
katta umumlashma xususiyatiga ega. Chunki yozuvchi romanda
faqat bir oila hayoti m ateriallaridan va nuqul hujjatlardan
foyd alan ish b ilangina cheklanm agan. Balki badiiy t o ‘qim a
64

---

im koniyatlaridan unum li foyd alanib , h ayot haqiqatiga m os
b o ‘lgan k atta um um lashm a va tiniq obrazlar yaratgan. Bu