Savolni ng tartib raqami (1-300) Savolning qiyinlikda rajasi Savolning qanday mashg’ulot ga tegishliligi Mavzu nomeri Savol matni

 

234 

2 

2 

17 

 

Prujinalarning 

bikirlik 

koeffitsiyentlari 

m

N

c

c

c

300

3

2

1







 

bo’lsa, 

massasi 

m=2kg

 

bo’lgan yukning erkin tebranish chastotasi topilsin.

 

235 

2 

2 

17 

Vertikal purjinaga osilgan  massasi 

kg

m

3

,

0



  bo’lgan 

jism  0,4m  amplituda  bilan  vertikal  bo`ylab  tebranma 

harakat  qiladi.  Yuk  statik  muvozanat  holatidan  3m/s 

boshlang’ich  tezlik  bilan  harakatlangan  bo’lsa, 

prujinaning bikrlik koeffitsiyenti topilsin.

 

236 

2 

2 

17 

Bikrligi 

m

N

с

90



  bo’lgan  1kg  massali  yuk 

m

1

,

0

 

amplituda bilan vertikal erkin tebranma harakat qiladi. 

Harakat 

yukning 

statik 

muvozanat 

holatidan 

boshlangan bo’lsa, uning boshlang`ich tezligi topilsin.

 

---

237 

2 

2 

5 

Nuqtaning harakati 

2

2

4

,

3

t

y

t

x





 tenglamalar bilan 

berilgan. 

0

0



t

da 

0

0



S

 bo’lib, nuqta koordinataning 

musbat yo’nalishi bo’ylab harakatlanadi deb olib, egri 

chiziqli  koordinata 

110



S

m  bo’ladigan  t  vaqtni 

toping. 

238 

2 

2 

5 

Nuqtaning harakati 

t

x

cos

3



, 

t

y

sin

3



 tenglamalar 

bilan  berilgan. 

0

0



t

da 

0

0



S

  deb  olib,  nuqtaning 

egri  chiziqli  koordinatasi 

7



S

m  bo’ladigan  t  vaqtni 

toping. 

239 

2 

2 

 

Nuqta 

x=

2cost,   

y=

4cos2t  (x,y-santimetrlar,  t-

sekundlar  hisobida)  tenglamalarga  muvofiq  lissaju 

figurasini  chizadi.  Nuqta  Oyo’qida  bo’lganida 

tezligining miqdori bilan yo’nalishi topilsin. 

 

240 

2 

2 

 

OA  krivoship 



  o’zgarmas  burchak  tezlik  bilan 

aylanadi. 

Krivoship-polzunli 

mexanizm 

shatuni 

o’rtasidagi    M  nuqtaning 

tezligi 

va 

polzunning 

tezligi  vaqt  funksiyasi 

sifatida 

topilsin; 

OA=AB=a. 

241 

 

2 

2 

 

Radiusi 

R=

1

m

  bo’lgan  elektrovoz  g’ildiragining 

o’qidan   

a=0,5m

  narida  yotuvchi  nuqtasining  harakat 

tenglamalari  va  trayektoriyasi  aniqlansin.  G’ildirak 

gorizontal  va  to’g’ri  chiziqli  yo’lda  sirganmasdan 

g’ildirab  boradi;  g’ildirak  o’qinig  tezligi 

s

m

/

10





. 

Ox

 o’q rels bilan ustma-ust tushadi, 

Oy 

o’q nuqtaning 

boshlang’ich  pastki  holatidagi  radiusga  mos  keladi. 

Shuningdek,  g’ildirakning  shu  nuqta  yotgan  diametri 

gorizotal va vertikal holatni egallagan paytlarda nuqta 

tezligining qancha bo’lishi aniqlansin. 

 

2 

2 

 

Nuqta   

x=cos  4t,  y=sin4t,  z=2t

  tenglamalarga  asosan 

harakat  qiladi,  bunda  uzunlik  birligi  uchun  metr, vaqt 

sekundda  olingan. 

c

t

2





  bo’lgan  paytda  nuqta 

tezlanishining  proeksiyalari,  moduli  va  yo’nalishlari 

topilsin. 

 

242 

2 

2 

 

Ox

gorizontal  o’q  bo’ylab  sirpanmasdan  yumalovchi 

g’ildirak 

nuqtasi 

tezlanishining 

miqdori 

va 

yo’nalishi 

hamda 

trayektoriyasining 

egrilik 

radiusi 

topilsin; 

nuqta 

qo’yidagi 

tenglamalarga 

y 

A 

M 

B 

O 

C 

 



 

y 

M 

W



  C 



 

O 

A 

x 

 

---

asosan sikloida chizadi: 

,

20

sin

20

t

t

х





 

 

t

y

20

cos

1





 

(

t

-sekundlar, 

x,y

-metrlar  hisobida).  Shuningdek, 

t=0

 

bo’lganda egrilik radiusi 



 aniqlansin 

 

243 

 

 

2 

2 

 

Nuqta 

x=2cos4t,  y=2sin4t,  z=2t 

tenglamalar  bilan 

ifodalangan  vint  harakatini  qiladi,  bunda  uzunlik 

birligi  uchun  metr  olingan.  Trayektoriyaning  egrilik 

radiusi 



 aniqlansin.  

244 

2 

2 

 

Elektromotor  ishga  tushirilganda  uning  r=0,4  radiusli 

rotori 

2

3

,

0

t





  qonunga  muvofiq  harakatlanadi 

(

секундда

t

радиана





,



).  T=10c  bo’lgan  paytda 

rotorning  burilish  burchagi  ,  burchak  tezligi,  burchak 

tezlanishi,  shuningdek  rotor  gardishidagi  nuqtaning 

tezligi, normal va urinma tezlanishlari topilsin. 

 

245 

2 

2 

 

Motor  o’chirilgan  paytda  40

с

рад



ga  to’g’ri 

keladigan  burchak tezlik bilan aylanayotgan  samolyot 

propelleri  to’xtaguncha  80  marta  aylanadi.  Propeller 

aylanishini tekis sekinlashuvchan deb  hisoblab,  motor 

o’chirilganda  propeller  to’xtagunicha  qancha  vaqt 

o’tishi topilsin. 

246 

2 

2 

 

Tinch  holatdagi  A  shkivli  stanok  elektromotorning 

uzluksiz tasma bilan harakatga keltiriladi; shkivlarning 

radiuslari 

,

75

1

cм

r



;

30

2

cм

r



  elektromotorning 

harakatga  keltirilgandan  keyin  burchak  tezlanishi 

.

4

,

0

2

с

рад



Tasmaning shkivlar bo’ylab sirg’anishini 

hisobga  olmay,  stanok  qancha  vaqtdan  keyin 

с

рад



10

ga  teng  burchak  tezlikka  ega  bo’lishi 

aniqlansin 

 

 

 

247 

2 

2 

 

Radiusi  R=10  cm  bo’lgan  A  val  unga  osilgan  P  tosh 

bilan  aylantiriladi.  Toshning  harakati 

2

100

t

x



 

tenglama 

bilan 

ifodalanadi, 

bunda 

x-toshdan 

qo’zg’almas  OO

1

  gorizontgacha  bo’lgan  santimetrlar 

hisobida  ifodalangan  masofa,  t-vaqt  (sekundlar 

 

2

2

r

 

A 

B 

1

2

r

 

---

hisobida).  T  paytda 

valning 

burchak 

tezligi 



  va  burchak 

tezlanishi 



, 

shuningdek, 

val 

sirtidagi 

nuqtaning 

to’la    tezlanishi  W 

aniqlansin. 

 

 

248 

2 

2 

 

Massasi  1000kg  bo`lgan  avtomobil  do`ng  ko`prikda 

s

m

/

10





  tezlik  bilan  harakat  qiladi:  ko`prik 

o`rtasining  egrilik  radiusi   

.

50

m





  Avtomobil 

ko`prik  o`rtasidan  o`tgan  paytda  ko`prikka  qancha 

bosim ko`rsatishi aniqlansin. 

 

249 

2 

2 

 

Massasi 

m

  bo’lgan  moddiy  nuqtaning  harakat 

tenglamalari 

,

cos

t

a

x





  

t

b

y



sin



 

ko`rinishda berilgan. 

,

0



t

  

,

2





 





 va 





2

3

 bo’lgan 

paytlarda  nuqtaga  ta`sir  etuvchi  kuchning  moduli  va 

yo`nalishi topilsin. 

 

250 

2 

2 

 

Ichki 

yonuv 

dvigatelining 

porsheni 

sm

t

l

r

t

r

x

)

2

cos

4

(cos



 



 

qonunga 

muvofiq 

gorizontal tebranma harakat qiladi, bunda 

r

-krivoship 

uzunligi, 

l

-shatun  uzunligi, 



  -valning  miqdor 

jihatdan o’zgarmas burchak tezligi. Agar porshenning 

massasi  M  bo’lsa,  unga  ta’sir  etuvchi  eng  katta kuch 

aniqlansin. 

251 

2 

2 

 

Ustidagi yuki bilan massasi 700 kg bo`lgan vagonetka 

0

15





  qiyalikdagi  kanatli  temir  yo’l  bo’ylab, 

s

m

/

6

,

1





  tezlik  bilan  pastga  tushadi.  Vagonetka 

teng  o’lchovli  harakat  bilan  pastga  tushayotganda  va 

uni  to’xtatishda  arqonda  hosil  bo’ladigan  tortilish 

kuchi  aniqlansin,  tormozlash  vaqti 

s

t

4



,  harakatga 

ta’sir  etuvchi  umumiy  qarshilikning  koeffitsiyenti 

.

015

,

0



f

  Tormozlash  vaqtida  vagonetka  tekis 

sekinlanuvchan harakat qiladi. 

P 

n

W



 



W



 





 

x 

P 





 

x 

 

1

O

 

O 

A 

---

252 

2 

2 

 

Samolyot  tikka  sho`ng`ib,  tezligini 

s

m

/

300

  ga 

etkazadi,  shundan  keyin  uchuvchi  vertikal  tekislikda 

radiusi 

m

R

600



  bo`lgan  aylana  chizib  samolyotni 

pikedan  olib  chiqdi.  Uchuvchining  massasi  80  kg. 

Uchuvchi  o`rindiqqa  bosadigan  eng  katta  kuch 

qancha? 

253 

2 

2 

 

Qiyaligi 



10





  bo’lgan  to`g`ri  chiziqli  temir  yo`lda 

vagon  o`zgarmas  tezlik  bilan  pastga  qarab  tushib 

boradi.  Agar  u  qiyaligi 



15





  bo`lgan  yo`ldan 

boshlang`ich 

tezliksiz 

tusha 

boshlagan 

bo`lsa, 

vagonning  tezlanishi  va  harakat  boshlangandan  20  s 

o`tgandagi tezligi aniqlansin; ishqalanishdagi qarshilik 

normal  bosimga  proporsional  deb  hisoblansin. 

Shuningdek, vagon shu vaqt ichida qancha yo`l o`tishi 

ham aniqlansin. 

254 

2 

2 

 

Massasi 

m

  bo`lgan  moddiy  nuqta 

t

Cos

F

F



0



 

(bunda 

0

F

 

va 



-

o`zgarmas 

miqdorlar) 

qonunga 

muvofiq 

o`zgaruvchi 

kuch 

ta`sirida  to`g`ri  chiziqli 

harakat 

qiladi. 

Boshlang`ich 

paytda 

jismning 

tezligi 

0

0





x



. 

Nuqtaning  boshlang`ich  holatini  koordinatalar  boshi 

deb olib, uning harakat tenglamasi topilsin. 

 

255 

2 

2 

 

Lift  kabinasi  ko`tarilishida  tezlikning  grafigi  rasmda 

tasvirlangan  ko`rinishda  bo’ladi.  Kabinanig  massasi 

480 kg ga teng. Quyidagi uchta vaqt oralig`ida kabina 

osilgan arqonga tushadigan tortilish kuchlari 

,

1

T

 

2

T

 va 

3

T

 aniqlansin:  

 

1) 

0



t

 dan 

s

t

2



 gacha, 

           2) 

s

t

2



 dan 

s

t

8



 gacha, 

 

3) 

s

t

8



 dan 

s

t

10



gacha. 

256 

2 

2 

 

Massasi  2  kg  bo`lgan  jism  silliq  gorizontal  tekislikda 

harakatlanadi.  Prujinaning  bir  uchi  qo`zg`almas  qilib 

mahkamlangan.  Boshlang`ich  paytda  jism  muvozanat 

holatdan  2  sm  ga  o`ng  tomonga  siljitib, 

s

m

/

30

 

boshlang`ich 

tezlik 

bilan 

qo’yib 

yuborilgan. 

Prujinaning  bikrlik  koeffitsiyenti 

sm

N

2

.  Prujina 

massasini  hisobga  olmay,  jismning  keyingi  harakat 

tenglamasi topilsin 

257 

2 

2 

 

Massasi  1000kg  bo`lgan  avtomobil  do`ng  ko`prikda 

s

m

/

10





  tezlik  bilan  harakat  qiladi:  ko`prik 

o`rtasining  egrilik  radiusi   

.

25

m





  Avtomobil 

O 

M 

F



  x 

x 

P



 

l 

---

ko`prik  o`rtasidan  o`tgan  paytda  ko`prikka  qancha 

bosim ko`rsatishi aniqlansin. 

258 

2 

2 

 

Massasi 

m

  bo’lgan  moddiy  nuqtaning  harakat 

tenglamalari 

,

cos

t

a

x





  

t

b

y



sin



 

ko`rinishda berilgan. 

,

0



t

  

,

2





 





 va 





2

3

 bo’lgan 

paytlarda  nuqtaga  ta`sir  etuvchi  kuchning  moduli  va 

yo`nalishi topilsin. 

259 

2 

2 

 

Massasi  5kg  bo`lgan  jism  vertikal  bilan 



30





li 

burchak tashkil qiluvchi qiya tekislikda turgan  jismga 

bikrligi 

m

N

c

/

98



  bo`lgan  prujina  biriktirilgan. 

Prujina  tekislikka  parallel.  Boshlang`ich  paytda  jism 

cho`zilmagan prujina uchiga ulanib, unga qiya tekislik 

bo`ylab  pastga  yo`nalgan 

s

m

/

2

,

6

0





  boshlang`ich 

tezlik  berilgan  bo`lsa,  jismning  harakat  tenglamasi 

topilsin. 

260 

2 

2 

 

cx

Q





  tiklovchi  kuch  va 

t

e

F

F







0

  kuch  ta`sir 

etayotgan 

m

  massasi  nuqtaning  to`g`ri  chiziqli 

harakatini,  boshlang`ich  paytda  nuqta  o’zining 

muvozanat holatida tinch turgan deb toping. 

261 

2 

2 

 

Massasi  m=4kg  bo‘lgan  moddiy  nuqta  gorizontal  

tekislikdagi    to‘g‘ri  chiziq  bo‘ylab  a=0,3t    tezlanishi  

bilan    harakatlanmoqda.    Vaqtning  t=3s  da  nuqtaga 

ta’sir etayotgan kuchning qiymatini aniqlang. 

262 

2 

2 

 

Massasi  m=27kg bo‘lgan  moddiy  nuqta to‘g‘ri chiziq 

bo‘ylab a=a(t) tezlanish bilan harakatlanadi. Vaqtning 

t=5s  da    nuqtaga  ta’sir  etayotgan  kuchlar  bosh 

vektorining qiymatini toping. 

 

263 

2 

2 

 

Massasi  m=0,5kg  bo‘lgan  jism  qiya  tekislikda 

joylashgan    kanalcha    bo‘ylab  pastga  a=2m/s

2

 

tezlanish  bilan  tushishi  uchun  tekislikning  qiyaligi 

gorizontdan necha gradus bo‘lishi shart? 

264 

2 

2 

 

Massasi m=14kg bo‘lgan moddiy nuqta gorizontal  Ox  

o‘qi    bo‘ylab    a=5m/s

2

  tezlanish  bilan  harakat 

qilmoqda.  Vaqtning  t=5s  da    harakat  yo‘nalishi 

bo‘yicha ta’sir etayotgan kuchning miqdori aniqlansin. 

---

265 

2 

2 

 

Gorizontal 

yo‘lda 

a=1m/s

2

 

tezlanish 

bilan  

harakatlanayotgan  traktor massasi m=600 kg bo‘lgan 

chanani  tortadi.  Agar  chananing  qor  ustida    sirpanish 

koeffitsenti  f=0,04  bo‘lsa,  traktor  chanani  qanday  

kuch  bilan tortishini hisoblang. 

 

266 

2 

2 

 

Massasi  m=50kg  bo‘lgan  jism  a=0,5m/s

2

  tezlanish 

bilan    tros    yordamida  vertikal  yuqoriga  tortilsa, 

trosning taranglik kuchini toping. 

267 

2 

2 

 

Massasi  m=24kg bo‘lgan  moddiy  nuqta to‘g‘ri chiziq 

bo‘ylab  v=v(t)  tezlik  bilan  harakatlansa,  teng  ta’sir 

etuvchi kuchning miqdorini toping. 

 

268 

2 

2 

13 

Massasi  m=1,2kg  bo‘lgan  M  moddiy  nuqta  radiusi 

r=0,6m    aylana    bo‘ylab  c=2,4t  qonun  bo‘yicha 

harakat  qiladi.  Unga  ta’sir  etuvchi  kuchlarning  teng 

ta’sir etuvchisini miqdori aniqlansin. 

 

269 

3 

2 

13 

Massasi  m=900kg  bo‘lgan  moddiy  nuqta    gorizontal  

tekislikdagi  shu yo‘nalishga ega bo‘lgan kuch F=270t 

ta’sirida    harakatlanmoqda.    Agar  boshlang‘ich 

paytda, t  =0 da, v

0

=10m/s bo‘lsa, 10 s vaqt o‘tgandan  

keyin uning tezligi qancha bo‘ladi? 

270 

2 

2 

13 

Massasi  m=25  kg  bo‘lgan  moddiy  nuqta  gorizontal  

tekislikda    to‘g‘ri  chiziq  bo‘ylab,  shu  yo‘nalishdagi  

F=20t kuch ta’sirida tinch  holatdan harakat qiladi.    4 

sekundda nuqta qancha masofa bosib o‘tadi

 

271 

1 

2 

13 

Massasi  m=100kg  bo‘lgan  moddiy  nuqta  gorizontal 

to‘g‘ri  chiziq  bo‘ylab  F=10t  kuch  ta’sirida  harakat 

qiladi. Qancha  vaqtda  uning  tezligi 5m/s dan 25m/s 

ga o‘zgaradi

 

272 

2 

2 

14 

Massasi  m=10kg  bo‘lgan  moddiy  nuqta  F=0,4t  kuch 

ta’sirida  egri    chiziq  bo‘ylab  harakatlanadi.  Agar 

F

 

kuchi  va  tezlik  vektori    orasidagi  burchak  30°  bo‘lsa, 

t=40sekda  nuqta  urinma  tezlanishining  qiymatini 

---

toping 

273 

1 

2 

15 

Bikirlik  koeffitsenti  c=100N/m  bo‘lgan  prujinaning 

uchi  0,02m  ga    cho‘zilgan  bo‘lsa,  prujina  elastiklik 

kuchining bajargan ishini  hisoblang 

274 

 

2 

2 

15 

Gorizontal tekislikda harakatlanayotgan jismga  F=4x

3

  

kuch    ta’sir  qilsa,  uning  x=0  dan  x=1m  holatga  o‘tib 

qolganda kuchning  bajargan ishini hisoblang. 

 

275 

1 

2 

11 

Massasi  0,5kg  bo‘lgan  moddiy  nuqta  to‘g‘ri  chiziq 

bo‘ylab  s=4t

3

    qonun  bo‘yicha  harakat  qilsa,  2s  dan 

keyin  unga  ta’sir    qiluvchi    kuchlar  teng    ta’sir 

etuvchisining impulsini toping 

276 

2 

2 

9 

Massasi  1kg  bo‘lgan  moddiy  nuqta  yo‘nalishi  

o‘zgarmas,    miqdori    esa  F=5cosπt  qonun  bo‘yicha 

o‘zgaruvchi  kuch  ta’sirida  v

0

=1,5m/s    boshlang‘ich 

tezlik  bilan  harakatni  boshladi.  t=0,5s  paytda  uning 

tezligi qancha bo‘ladi? 

 

277 

2 

2 

9 

Massasi  2kg  bo‘lgan  moddiy  nuqta  yo‘nalishi  

o‘zgarmas,    miqdori    esa  F=6t

2

  qonun  bo‘yicha 

o‘zgaruvchi kuch ta’sirida v

0

=2m/s boshlang‘ich tezlik 

bilan harakatni boshlasa, t=2s.dagi tezligini  aniqlang 

 

278 

3 

2 

9 

Massasi  m=4kg bo‘lgan  moddiy  nuqtaga  

F

=4

i

+t

j

  

kuch    ta’sir    etadi.  Muvozanat  holatidan  harakatni 

boshlagan  nuqtaning  t=2s  dagi    tezligining  Oy 

o‘qidagi proeksiyasi qancha bo‘ladi?

 

279 

1 

2 

10 

Massasi  m=0,5kg  bo‘lgan  moddiy  nuqta  y=5t

2

  qonun 

bilan Oy o‘qi  bo‘ylab harakat qilsa, t=2s da nuqtaning 

O  markazga  nisbatan    harakat  miqdori  momentini 

toping 

280 

2 

2 

10 

Massasi  m=1kg  bo‘lgan  moddiy  nuqta  v=4m/s  tezlik 

bilan aylana bo‘ylab tekis harakat qiladi. Agar aylana 

radiusi      r=0,5m  bo‘lsa,  nuqtaning  aylana  markazi  C 

ga nisbatan  harakat  miqdori  momentini aniqlang 

 

---

281 

3 

2 

10 

Massasi  m=0,5kg  bo‘lgan  M  moddiy  nuqta  c=0,5t

2

 

qonun    asosida    radiusi  r=0,5m  li  aylana  bo‘ylab 

harakat  qiladi.  Nuqtaning  t=1s    dagi  harakat  miqdori 

momentini aylana  markaziga nisbatan aniqlang 

 

282 

3 

2 

10 

OA  krivoship  o‘zgarmas  ω=6rad/s  burchak    tezlik  

bilan    aylanib,  1-qo‘zg‘almas  g‘ildirak  ustida  2-

g‘ildirakni aylantiradi. Agar g‘ildiraklarning radiuslari 

r

1

=r

2

=0,15m  va  massalari  m

1

=m

2

=3kg  teng  bo‘lsa,  2-

g‘ildirakni  bir  jinsli  tsilindr  deb    hisoblab,    uning  

kinetik  momentini  oniy  aylanish  markazi  K  nuqtaga 

nisbatan hisoblang 

 

283 

1 

2 

12 

Massasi  m=0,5kg  bo‘lgan  moddiy  nuqta  x=2t,  y=4t

2

 

qonun    bilan    tekislikda  harakatlansa,  t=1s    paytdagi  

nuqtaga  ta’sir  qiluvchi barcha kuchlarning teng ta’sir 

etuvchisining koordinata boshiga  nisbatan momentini 

aniqlang 

284 

 

1 

2 

12 

Massasi 

m=0,5kg 

bo‘lgan 

moddiy 

nuqta 

r

=2 i +(4t

2

+5) j   qonun  bo‘yicha  harakatlansa,  unga 

ta’sir    qiluvchi    barcha    kuchlarning    teng    ta’sir 

etuvchisining  koordinata boshiga nisbatan momentini 

toping 

285 

1 

2 

12 

Massasi m=1kg bo‘lgan moddiy nuqta x=2t, y=t

3

 z=t

4

 

qonun bilan  harakatlansa, t=1s paytdagi nuqtaga ta’sir 

qiluvchi  barcha  kuchlarning teng ta’sir etuvchisining 

Ox o‘qiga nisbatan  momentini  aniqlang 

286 

2 

2 

12 

Inertsiya  momenti  aylanish  o‘qiga    nisbatan  

J

1

=1kg.m

2

    bo‘lgan    1-val  ω

1

=40rad/s  burchak  tezlik 

bilan  aylanadi.  Muvozanat  holatdagi  2-val  ular 

ko‘shilgandan keyin harakatga keladi. Agar 2-valning 

aylanish o‘qiga nisbatan inertsiya momenti J

2

=4kg.m

2

  

bo‘lsa,  2-valning burchak tezligini toping 

 

---

287 

2 

2 

12 

Inertsiya  momenti  J

z

=0,075kg·m

2

  bo‘lgan  naycha  Oz 

o‘qi atrofida  aylanadi.  Agar naycha  ichidagi  massasi 

m=0,1kg  bo‘lgan  sharcha    ichki    kuchlar  ta’sirida 

harakat qilib, Oz o‘qi ostiga kelganda burchak  tezlik 

ω

0

=4rad/s  bo‘lsa,  sharcha  qanday  masofa 



-ga 

kelganda  burchak tezlik 3rad/s ga tushib qoladi? 

 

288 

2 

2 

11 

Jism  g‘adir-budur  qiya  tekislik  bo‘ylab  pastga  s 

masofaga tushsa,   ishqalanish kuchining  bajargan  ishi 

tekislikning 

qiyalik 

burchagining 

o‘zgarishiga 

bog‘liqmi? 

 

289 

2 

2 

11 

Og‘ir  jism  qiyaligi  α=30°  bo‘lgan  qiya  tekislikdan 

c=1m  yuqoriga  chiqadi.  Jismni  harakatga  keltiruvchi 

o‘zgarmas F=1N kuchning shu  yo‘lda bajargan  ishini 

hisoblang 

 

290 

3 

2 

11 

Massasi m=0,1kg li jism bikirlik koeffitsenti c=50N/m 

bo‘lgan    prujinaga  osilgan  bo‘lib,  qiya    tekislikdan  

boshlang‘ich    tezliksiz    qo‘yib  yuborilgan  bo‘lsa, 

og‘irlik kuchining bajargan ishini tebranish  davrining 

birinchi yarmi uchun hisoblang 

 

291 

1 

2 

1 

Jismning  ilgarilanma  harakatini  nechta  bir-biriga 

bog’liq bo’lmagan tenglamalar ifodalaydi?

 

292 

2 

2 

1 

Uzunliklari 

OA=O

1

B=0,16m

 

bo’lgan 

ikki 

krivoshiplarning  harakat  qonuni 

t







bo’lib,  yarim 

aylana  shaklidagi 

  ABD

  jismni  ilgarilanma  harakatga 

keltiradi. Agar 

AB=0,25m 

 bo’lsa, 

t=2s

 da jismning 

D 

 

nuqtasi trayektoriyasining egrilik radiusini toping. 

---

 

293 

1 

2 

1 

Tekis aylanayotgan g'ildirak bir sekundda dda 4 marta 

aylanadi. 





24



burchakka  u  qancha  sekundda 

buriladi? 

294 

1 

2 

1 

Jismning  burchak  tezligi 

t

8







  qonun  bilan 

o'zgarsa, t

=3s

 da uning burilish burchagi 



 ni toping. 

Boshlang‘ich paytda, t=0 da, 

rad

5

0





 

295 

2 

2 

2 

Jism  qo‘zg‘almas  o‘q  atrofida 

2

3





t



  qonun 

bo‘yicha aylansa, burilish burchagi 

rad

10





 ga teng 

bo‘lgan paytdagi uning burchak tezligini toping.

 

296 

2 

2 

2 

G’ildirak  o‘z  o‘qi  atroflda  berilgan  paytda 





20



 

burchakli tezlanishga ega. Uning aylanish o'qidan 5sm 

masofadagi  nuqtasining  tezlanishi 



8



a

ga  teng 

bo’lsa, bu nuqtaning normal tezlanishini toping.

 

297 

3 

2 

3 

AD 

 

to’sin 

,

0

,

2





A

A

y

t

x

 



















2

1

2

2

)

)

5

,

3

(

4

/(

2

arcsin

r



tenglama 

bo’icha 

harakat 

qiladi. 

Uning 

burilish 

burchagi 



38





bo’lgan  paytda 

A 

  nuqtasining  abssissasini 

hisoblang 

 

298 

3 

2 

2 

Radiusi 

m

R

2

,

0



bo’lgan  g’ildirak  zarba  ta’sirida 

dumalaydi. 

Uning 

markazi 

C 

 

o’zgarmas 

s

m

C

/

1

,

0





tezlikka  ega.  Agar  boshlang’ich  paytda, 

0

0



t

da, g’ildirakning 

A 

nuqtasi 

m

x

B

2

)

0

(



holatdan 

o’zgarmas 

s

m

B

/

5

,

0





tezlik  bilan  harakat  qilsa, 

s

t

2

0



paytda 



burchakning qiymatini aniqlang 

---

 

299 

3 

2 

3 

Mexanizmning 

OA

  krivoshipi  o‘zgarmas  burchak 

tezlik 



  bilan  aylanadi.  Agar  krivoshipning  uzunligi 

OU=80mm

,  shatunning  uzunligi  esa 

AB=160mm

  bo‘ 

lsa, 

A

  nuqtadan 

AB

  zvenoning  tezliklar  oniy 

markazigacha bo’lgan masofani toping. 

 

300 

2 

2 

4 

Uzunligi 

2m

 bo‘ lgan 

AB

 steijen tekis parallel harakat 

qiladi. 

Agar 

sterjenning 

burchak 

tezligi 

,

/

1

s

rad





burchak  tezlanishi 

0





va 

A

  nuqtasining 

tezlanishi 

2

/

1

s

m

  bo‘lsa, 

B

  nuqtasining  tezlanishini 

toping.