Savollarga javoblar 1-savol: Suvning ionlanishi, vodorod ko’rsatkichi Javob

3-savol:Eruvchanlik ko’paytmasi va uning ahamiyati.

Javobi: Qiyin eruvchan elektrolitning to'yingan eritmasidagi ionlar konsentratsiyalarining ko'paytmasi o'zgarmas haroratda o'zgarmas miqdordir. Bu miqdor eruvchanlik ko‘ paytmasi (EK) deb ataladi.

Agar qiyin eriydigan tuzni, masalan, AgCl olib distillangan suv qo'shsak, cho'kmani hosil qilgan Ag+ va Cl^- ionlari yaqin turgan suv dipollari tomonidan tortiladi va ajralib, ionlar gidrati holida eritmaga o'ta boshlaydi. Erish jarayoniga teskari ravishda Ag⁺ va Сl^- ionlari eritmada to'qnashib AgCl molekulalarini hosil qiladi va cho'kmada bir-biriga qarama-qarshi ikkita jarayon sodir bo'ladi; ma’lum vaqtdan keyin dinamik muvozanat vujudga keladi. Massalar ta’siri qonuniga muvofiq:

bu yerda: [Ag⁺] va [Сl^-] — muvozanatdagi kumush va xlor ionlarining konsentratsiyasi; [AgCl^-] — qattiq fazadagi moddaning konsentratsiyasi.

Yuqoridagi misol uchun ЕКА&а = [Ag+][C 1 -] . Umumiy holda MmAn ko‘rinishdagi elektrolit uchun eruvchanlik ko'paytmasining ifodasi:

To'yingan eritmada ionlararo ta’sir kuchini hisobga olish uchun ionlar konsentratsiyasini ularning aktivligiga almashtirishga to'g'ri keladi. Ionlar aktivligining qiymati dissotsilanish jarayonida ishtirok etayotgan ionlar soniga teng kattalikka ko'tarilib eruvchanlik ko'paytmasi ifodasiga kiradi:

Ionlar aktivligi ularning konsentratsiyalari bilan aktivlik koeffitsiyentlari ko'paytmasiga teng bo'lgani uchun eruvchanlik ko'paytmasini shunday yozish mumkin:

Moddaning eruvchanlik ko`paytmasi eruvchi moddaning tabiatiga, temperaturaga va erituvchiga bog`liq.Moddaning eruvchanligi ma`lum bo`lsa, undan foydalanib EK ning qiymatini hisoblab topish mumkin. Aksincha, EK ning qiymatidan foydalanib, moddaning eruvchanligini hisoblash mumkin.