Savollar: Optic teleskoplarning turlari va ishlash prinsipi

Reflektorning nur yig’uvchi qismi bosh ko’zgu deb ham ataladi. U

issiqlikdan kengayish koefitsenti kam, yengil va mustahkam shisha navidan

(zerodur, sitall) botiq (qabariq) parabolik (giperbolik) shaklda yasaladi va sirtiga

bir tekis vakuumda bug’latilgan alyuminiy qatlam (1 – 2 nm) yotqiziladi. Vaqt

o’tishi bilan bu qatlam alyuminiyning oksidlanishi tufayli 10 martagacha

qalinlasha baradi. Bunday ko’zgu unga tushgan nurning 90 % ni qaytaradi. Botiq

parabolik ko’zguning sirti, parabola (geometrik egri chiziq) ning o’z o’qi atrofida

aylanishi natijasida hosil bo’ladigan, geometrik sirtga o’xshash bo’ladi.

Ob’ektiv va bosh ko’zgu aylana gardish shaklga ega va uning diametri D

bo’lsin. Ob’ektivga tushgan parallel nurlar (yulduzlar nuri shunday bo’ladi) undan

o’tayotganda sinadi (yoki bosh ko’zgudan qaytganda yo’nalishini o’zgartiradi) va

yo’nalishini o’zgartirib uning fokal tekisligida (α) kesishadi (yig’iladi) va manba

(ob’ekt) ning tasvirini hosil qiladi (1-rasm). Fokal tekslikni ob’ektivdan uzoqligi

uning fokus masofasi (F) deb ataladi. Fokal tekislik optik o’qqa perpendikulyar

bo’ladi va unda predmet yoki yorug’lik manbainning to’ntarilgan tasviri hosil

bo’ladi. Agar fokal tekislikka fotoplastinka o’rnatilsa, u holda, yoritqich (yoki

ob’ekt) larning, osmonining suratini olish mumkin.