Савол:: Туризм соҳасини ривожлантиришнинг илмий ва назарий асослари нимага боғлиқ

Odatda nima uchun qayta tekshirish o’tkaziladi?::Savol::Qaysi sohani makroiqtisodiy tahlil va prognozlash fani o’rganmaydi?
{= Mikroiqtisodiyot va shu bo’yicha tavsiyalar
~Makroiqtisodiy siyosat va shu bo’yicha tavsiyalar
~Mamlakatni ijtimoiy iqtisodiy rivojlanishni prognozlashtirish
~Makroiqtisodiy siyosat va shu bo’yicha tavsiyalar, mamlakatni ijtimoiy iqtisodiy rivojlanishni prognozlashtirish, mikroiqtisodiyot va shu bo’yicha tavsiyalar}

::Savol::Prognozlar funktsional belgisiga qarab necha turga bo’linadi?

{= 2
~3
~4
~6}

::Savol::Prognozlashning tahliliy tadqiqotlar oshirish muammosi ko’p jihatdan ularning qaysi ta’minotiga bog’liq?

{=Axborot ta’minotiga
~Aloqa
~Ma’lumot
~Axborot ta’minoti, aloqa, ma’lumot}

::Savol::Operatsionlik talablari ayniqsa qanday muddatli prognozlar uchun muhimdir?

{=O’rta
~Qisqa
~Uzoq
~Qisqa, uzoq}

::Savol:: Omillarning baxolanishiga ko’ra prognozlashtirishning nechta usuli bor?

{=150
~50
~12
~1000}

::Savol:: Davlat ijtimoiy muammolari jamiyat rivojlanishi va faoliyat olib borishning qonunlarini qaysi fan o’rganadi?

{= Sotsiologiya
~Politologiya
~Prognozlashtirish
~Politologiya, sotsiologiya, psixologiya}

::Savol::Pul oqimlarida qaysi soxa ma’lumotlaridan foydalaniladi?

{=xususiy soha, bank tizimi, markaziy hukumat, chet davlatlari;
~xususiy soha, bank tizimi
~xususiy soha, bank tizimi, markaziy hukumat
~bank tizimi, real sektor, moliyaviy sektor, uy xo’jaliklari}

::Savol::Quyidagi makroiqtisodiy ko’rsatkichlarni tahlil qilishda foydalaniladigan qaysi ko’rsatkichlar noto’g’ri ifodalangan:

{=CCB- tashqi netto aktivlar;
~NFA- pulkredit organlarining pulkredit organlarining sof xorijiy aktivlari
~NDGC-davlatga sof ichki kreditlar
~RM- zahira pullar}

::Savol:: Iqtisodiy indikatorlarning xalqaro tizimini qo’llashda nechta asosiy yo’nalish ajratiladi?

{=To’g’ri javob yo’q
~5
~4
~6}

::Savol:: Endogen o’zgaruvchi bu - ...

{= Kattaligi model doirasidan - prognozlash ahamiyatli o’zgaruvchan
~Kattaligi model doirasidan tashqarida – prognozlash ahamiyatli o’zgaruvchi
~Kattaligi model doirasida prognozlash axamiyatli o’zgaruvchan, kattaligi model doirasidan tashqarida – prognozlash ahamiyatli o’zgaruvchi
~To’g’ri javob yo’q}

::Savol::Invidual ekspert baholar tarkibida qaysi usullar aks etgan

{= Interv’yu, tahlil qilish, stsenariy yozish
~Intervyu
~Tahlil qilish
~Stsenariy yozish}

::Savol::Ekspert jamoasi yordami bilan prognozlashni yo’lga qo’yish uchun nimalarga e’tibor berish kerak?

{=Malakali ekspert guruxlarini shakllantirish, ekspertlarni tayyorlash va o’tkazish, olingan xujjatlar asosida strategik xisobotlar o’tkazish
~Malakali ekspert guruxlarini shakllantirish
~Ekspertlarni tayyorlash va o’tkazish
~Olingan xujjatlar asosida strategik xisobotlar o’tkazish}

::Savol::Interv’yu usuli prognoz qiluvchining ekspert bilan bo’ladigan ...

{= Suhbatini taxmin qiladi
~Hamkorligini belgilaydi
~Ishonchliligini belgilaydi
~Kelishmovchiliklarni belgilaydi}

::Savol::Stukturalanmagan muammolar uchun asosan qaysi usullardan foydalaniladi?

{= Mantiqiy, ekspert
~ Mantiqiy
~ Ekspert
~ To’g’ri javob yo’q}

::Savol::Prognozlashda ekonometrik modellarni qanday turlaridan foydalaniladi?

{=Ko’p omilli va bir omilli
~Ikki yoqlama
~Ko’p yoqlama
~Ko’p omilli va bir omilli, ikki yoqlama, ko’p yoqlama}

::Savol::labni bashorat qilishni qanday uslublaridan foydalaniladi?

{=Dinamik qator ekstropolyatsiyasi, interpolyatsiya, ekspert baholash, iqtisodiy matematik modellashtirish va boshqalar
~Tarkibiy modellashtirish
~Iqtisodiy statistik modellashtirish
~Ekspert baholash, iqtisodiy statistik uslublar}
::Savol::Makroiqtisodiy darajada iqtisodiy prognozlarni tuzishda modellardan foydalaniladi:
{=Ekstropolyatsiya usulidan, iqtisodiy matematik usulidan, aralash xisob usulidan
~Ekstropolyatsiya usulidan
~Iqtisodiy matematik usulidan
~Ekstropolyatsiya usulidan, iqtisodiy matematik usulidan, aralash xisob usulidan}

::Savol:: Interv’yu usulini olib borish tartibi…

{=Prognoz qilinuvchining ekspert bilan bo’ladagan suhbati tahlil qilinadi va kelajak taraqqiyotiga oid savollar qo’yiladi
~Bir nechta ekspertlar orasida bir ob’ekt to’g’risida muhokama olib boriladi va yakuniy to’xtamga kelinadi
~To’g’ri javob yo’q
~Bir nechta ekspertlar orasida bir ob’ekt to’g’risida muxokama olib boriladi va yakuniy to’xtamga kelinadi, prognoz qilinuvchining ekspert bilan bo’ladagan suhbati tahlil qilinadi va kelajak taraqqiyotiga oid savollar qo’yiladi}

::Savol::Statistik ma’lumotlar sifatini belgilab beruvchi omillarga javoblardan qaysi biri mos keladi?

{=Hamma javoblar to’g’ri
~Yalpi kuzatishdan tanlab kuzatish uslubiga o’tish bilan bog’liq o’zgartirishlar
~Statistik xisobot va buxgalteriya xisobotini yangi shakllari kiritilishi bilan bog’liq birlamchi hisobning kechiktirib bo’lmasligi
~Agregatlashgan ko’rsatkichlarni xisoblash uslubiyati}

::Savol::DELFI ekspert metodini o’tkazishning birinchi bosqichi:

{=ekspert guruhi a’zolari tomonidan qayta ishlangan anketalarni anonim to’ldirishni amalga oshiradi
~tadqiqotlar dasturiga kiritilgan g’oyalarni muxokama qilish
~ekspertning xuquqiy doirasiga baho berish o’tkaziladi
~to’g’ri javob yo’q}

::Savol::Axborotga kim extiyoj sezadi?

{=firma rahbariyati
~soliq hizmati
~statistika organlari
~hamma javob to’g’ri}

::Savol:: Axborotning to’g’riligiga qachon ishonch hosil qilinadi?

{=Kamchiliklarin ochib berish va axborotlarni ishonchligini oshirish uchun
~Qo’shimcha ma’lumotlarni to’plash uchun
~O’zini qoplashdagi o’zgarishlarni hisobga olish uchun
~to’g’ri javob yo’q}

::Savol:: DELFI metodi sizga shunaqa metod beradiki:

{= qachon O’zbekiston Statistika vazirligi tomonidan taqdim yetilgan rasmiy dalillar ishlatilagn bo’lsa
~qachonki axborot yig’ilishda ilmiy printsplarga rioya qilingan va uni baholashda moyillikdan voz kechilgan bo’lsa
~qachonki u firma firma rahbariyatini qanoatlantirsa
~to’g’ri javob yo’q}

::Savol::“Aqlga hujum qilish” bu-?

{=olingan axborotlarni tezda anglash
~ekspertlarning munozalari asosidagi tahlil va ekspert baholar metodi
~ishonarli ma’lumotlarni ekstroloyixasi asosida taxmin qilish metodi
~to’g’ri javob yo’q}

::Savol:: Operatsionlik talablari ayniqsa qanday muddatli prognozlar uchun muhimdir?

{=axborot olish va axborot yig’ish qiyin bo’lgan jarayonlarni xaqqoniy baxolash, masalan, yopiq bozorni baholash, undan keyin uzoq va qisqa muddatli prognozlar berishda
~strategik imkoniyatlar darajasi firmaning innofatsion siyosatini qayta ishlashda yangi tovarning texnologik ko’rsatkichlarini yekspertizasi
~amalga oshirishni tashkillashtirish sistemasi asosida g’oyalar selektsiyasini ro’yobga chiqarishni rag’batlantirish
~to’g’ri javob yo’q}

::Savol::Prognozlashning tahliliy tadqiqotlar oshirish muammosi ko’p jihatdan ularning qaysi ta’minotiga bog’liq?

{=Axborot ta’minotiga
~Aloqa
~Ma’lumot
~Axborot ta’minoti, aloqa, ma’lumot}

::Savol::Konsalidatsiya tushunchasi quyida keltirilgan ma’lumotlarning qaysi birisida to’g’ri ifoda etilgan:

{=Davlat moliya statistikasi ma’lumotlari tayyorlashda davlat sektori ichidagi birliklararo operatsiyalar va iqtisodiyotning boshqa tarmoqlari bilan umumiy kategoriyalar qatorida barcha operatsiyalarni birlashtirish
~Davlat moliya statistikasi ma’lumotlari tayyorlashda davlat sektori ichidagi operatsiyalar va iqtisodiyotning boshqa tarmoqlari bilan olib boriladigan barcha operatsiyalar majmuidir
~Davlat moliya statistikasi ma’lumotlari tayyorlashda davlat sektori ichidagi operatsiyalar va iqtisodiyotning boshqa tarmoqlari bilan olib boriladigan barcha operatsiyalar yig’indisidir
~Davlat moliya statistikasi ma’lumotlari tayyorlashda davlat sektori ichidagi birliklararo operatsiyalarini birlashtirish}

::Savol:: Axborotlar sifatini belgilab beruvchi omillarga javoblardan qaysi biri mos keladi?

{=Hamma javoblar to’g’ri
~ Kuzatishdan tanlab kuzatish uslubiga o’tish bilan bog’liq o’zgartirishlar
~ Statistik xisobot va buxgalteriya xisobotini yangi shakllari kiritilishi bilan bog’liq birlamchi xisobning kechiktirib bo’lmasligi
~ Agregatlashgan ko’rsatkichlarni xisoblash uslubiyati}

::Savol:: Ekzogen axborot axborot turining qaysi biriga kiradi?

{=boshqaruvchi
~boshqarilinmaydigan
~boshqariladigan
~boshqariladigan, boshqaruvchi}

::Savol::Axborotlarning operativlik talablari ayniqsa qanday muddatli prognozlar uchun muhimdir?

{=O’rta
~Qisqa
~Uzoq
~Qisqa, uzoq}
::Savol::Real oqimlar deb:
{=Ishlab chiqish yoki tovar va xizmatlarni qo’lga kiritish davrida bo’ladigan opertsiyalardir
~Ishlab chiqish davridagi operatsiyalarni, resurslar bilan bog’liq operatsiyalardir
~Ishlab chiqish davridagi operatsiyalarni, kredit ajratish, resurslar bilan bog’liq operatsiyalardir
~Ishlab chiqish yoki kredit ajratish davrida bo’ladigan opertsiyalardir}

::Savol::Iqtisodiy opertsiyalarni amalga oshirishda quyidagi oqimlar mavjud:

{=Real oqimlar, moliyaviy oqimlar
~moliyaviy oqimlar, innovatsion oqimlar, real oqimlar
~real oqimlar, innovatsion oqimlar
~Real oqimlar, investitsion oqimlar}

::Savol:: MHT da omil baho bu:

{=Mehnat haqi va orliq iste’mol hamda yalpi foyda yig’indisidan iborat
~Mehnat haqi va orliq iste’mol yig’indisidan iborat
~Asosiy bahodan mehnat haqini chegirishga teng
~Mehnat haqi va oraliq iste’mol yig’indisidan yalpi foyda ayirmasiga teng}

::Savol::Xususiy sektorni rivojlantirish deganda nimani tushunasiz?

{=xususiy sektorning mamlakat YaIMdagi va boshqa iqtisodiy ko’rsatkichlardagi ulushini oshirish;
~ xususiy tadbirkorlikni qo’llab-quvvatlash tizimini takomillashtirish
~ iqtisodiyotni erkinlashtirish
~ yuqorida aytilganlarning barchasi}

::Savol::MHTga asoslanagan holda ichki iqtisodiyotni ta’riflovchi schyotlarga quyidagilar kirmaydi:

{=joriy operatsiyalar schyoti, moliya schyoti, daromadlarni tashkil topish schyoti
~Tovar va xizmatlarni ishlab chiqarish schyoti, ishlab chiqarish schyoti
~kapital harajatlari, joriy operatsiyalar, moliya schyoti
~moliya schyoti, kapital harajatlari schyoti}

::Savol::MHT da mehnat haqi ifodalanishiga qarab quyidagicha bo’ladi:

{=mehnat haqi fondini, ishchi va xizmatchilarni moddiy rag’batlantirish fondi
~ishchi va xizmatchilarni mehnat haqi fondi, korxona va tashkilotlar ishlab chiqarishni rag’batlantirish uchun qilgan harajatlar
~ishchi va xizmatchilarning mehnat haqi fondi va moddiy rag’batlantirish fondi tarkibiga kirmaydigan daromadlar
~yalpi mehnat haqi, korxona va tashkilotlarning ijtimoiy sug’urtaga haqiqiy ajratmalaridan iborat}

::Savol::MHTning oxirgi standarti qachon qabul qilingan:

{=1993 yilda
~1991 yilda
~1992 yilda
~1993 yilda}

::Savol::Pul oqimlarida qaysi soxa ma’lumotlaridan foydalaniladi?

{=xususiy soha, bank tizimi, markaziy hukumat, chet davlatlari
~xususiy soha, bank tizimi
~xususiy soha, bank tizimi, markaziy hukumat
~bank tizimi, real sektor, moliyaviy sektor, uy xo’jaliklari}

::Savol::Iqtisodiyotni strukturaviy qayta qurishni asosiy strategik yo’li bu

{= Ijtimoiy yo’naltirilganligini oshirish
~Noishlab chiqarish sohasi
~Yakuniy mahsulot
~Ijtimoiy yo’naltirilganligini oshirish, noishlab chiqarish sohasi, yakuniy mahsulot}

::Savol:: YaIM oxirgi foydalanish usulida hisoblashda quyidagicha bo’ladi

{=Oxirgi iste’mol harajatlaridan yalpi jamg’armalar chegirishiga teng
~Uy xo’jaliklari iste’mol harajatlari va yalpi jamg’armalari yig’indisidan iborat
~Oxirgi iste’mol harajatlari va yalpi jamg’armalar yig’indisidan iborat
~Uy xo’jaliklari va davlat muassasalari harajatlari yig’indisi va yalpi jamg’armalar yig’indisidan iborat}

::Savol:: Mamlakat to’lov balansining joriy operatsiyalar schyoti tarkibiga kirmaydi:

{= chet mamlakat yuridik va jismoniy shaxslariga ko’rsatilgan transport xizmatlari
~investitsiyalardan sof daromad
~tovar eksporti
~mamlakatning chet-eldagi aktivlaridagi o’zgarishlar}

::Savol::Operatsion balans deganda nimani tushunasiz

{=an’anaviy balansdan inflyatsiyaga to’g’ri keladigan foiz to’lovlari ayiriladi;
~an’anaviy balansga kamomadni qo’shilib musbat foizlar ayriladi;
~an’anaviy balansga inflyatsiyaga to’g’ri kelgan foiz to’lovlari qo’shiladi
~birlamchi balansga foiz to’lovlarning real komponentlari ayiriladi}

::Savol::Agar A mamlakat fuqarosi V mamlakat davlat xazina obligatsiyasini 100 ming dollarga sotib olsa, bu operatsiya to’lov balansida quyidagicha aks ettiriladi:

{=moliyaviy schet bo’yicha aktiv kamaytiriladi
~moliyaviy schet bo’yicha aktiv ko’paytiriladi
~joriy operatsiyalar scheti bo’yicha aktivlar kamaytiriladi
~joriy operatsiyalar scheti bo’yicha aktivlar ko’paytiriladi}

::Savol::Agar A mamlakat V mamlakatga yangi burg’ulash uskunasini sotsa, bu operatsiya A mamlakatning to’lov balansida quyidagicha aks ettiriladi:

{=joriy operatsiyalar scheti aktivi ko’paytiladi
~joriy operatsiyalar scheti aktivi kamaytiriladi
~kapital harakati scheti aktivi kamaytiriladi
~moliya scheti bo’yicha aktiv ko’paytiriladi}

::Savol:: Agarda joriy operatsiyalar bo’icha balans qoldig’i minus 60 ni, kapital harakati schyoti qoldig’i plyus 50 ni tashkil etsa, umumiy balansni nolga keltirish uchun rasmiy rezervlardan jalb qilinadigan tushumlar qanchani tashkil etishi lozim?

{=50
~10
~60
~20}

::Savol::Quyidagilarning qaysi biri vaqtinchalik to’lov balansiga ijobiy ta’sir ko’rsatadi:

{=Yuqoridagilarning barchasi.
~Tariflar
~Kvotalar
~Importning qisqarishi}

::Savol::Operatsion balans bu:

{=An’anaviy balansdan inflyatsiyaga to’g’ri keladigan foiz to’lovlari ayrib yoki birlamchi balansga foiz to’lovlarning real komponenti qo’shiladi.
~An’anaviy balansdan foiz to’lovlarining real komponenti ayiriladi.
~An’anaviy balansdan foiz to’lovlarining real komponenti ayiriladi yoki birlamchi balansga inflyatsiyaga to’g’ri keladigan foiz to’lovlari qo’shiladi
~Birlamchi balansdan an’anaviy balansni ayirmasiga teng}

::Savol:: Davlat boshqaruv operatsiyalarida to’lov opertsiyalari o’z ichiga quyidagilarni oladi:

{= tovar va xizmatlar to’lovi, mulkdan foydalanish yoki unga nisbatan egalik huquqni qo’lga kiritish, amaliy xizmatlar to’lovini o’z ichiga oladi.
~tovar va xizmatlar to’lovi, amaliy xizmatlar to’lovini o’z ichiga oladi.
~tovar va xizmatlar to’lovi, amaliy xizmatlar to’lovini, soliqlarni o’z ichiga oladi
~tovar va xizmatlar to’lovi, mulkdan foydalanish yoki unga nisbatan egalik huquqni qo’lga kiritish, amaliy xizmatlar to’lovini shuningdek soliqlarni o’z ichiga oladi}

::Savol::Valyuta subsidiyasi bu:

{=Valyutaning yuqori almashinuv kursini ushlab turish;.
~Ishlab chiqaruvchilar uchun valyutani almashinuv kursini ushlab turish.
~Ishlab chiqaruvchilar uchun valyutani almashinuv kursini ushlab turish.
~Yuqoridagilarning barchasi to’g’ri}

::Savol::Mamlakatning to’lov balansi aktiv saldosi oshsa, mamlakatda quyidagilar sodir bo’ladi:

{=Yuqoridagilarning hech qaysisi sodir bo’lmaydi
~real foz stavkalari pasayadi
~iqtisodiy o’sish tempi oshadi
~inflyatsiya tempi oshadi}

::Savol::Xususiy soliq tushumlari va real sof maxsulot urtasidagi bevosita bogliklik:

{=Milliy daromad va bandlik darajasiga rejalashtirilgan investitsiyalar xajmi uzgarishining ta’sirini kamaytiradi
~Retsessiya davrida byudjet ortikchaligi shakllanishiga avtomatik ravishda olib keladi
~Retsessiyani tugatish va tula bandlikka erishishga yunaltirilgan diskreptsion siyosatning samaradorligini oshiradi
~Tula bandlikni ta’minlash imkoniyatlarini oshiradi}

::Savol::Agar hukumat xakikiy SMM darajasini oshirmoqchi bo`lsa:

{=soliqlarni kamaytiradi
~davlatning tovar va xizmatlar xaridini kamaytiradi
~transfert tulovlarinikamaytiradi
~byudjet defitsitligi darajasini kamaytiradi}

::Savol::Taklif iktisodi nazariyasiga binoan byudjet ekspansiyasi siyosati extimollaydi:

{= soliqlarning sezilarli kamayishini
~soliqlarning sezilarli usishini
~soliqlarning doimiyligi
~byudjet ortiqchaligi va soliqlarning kam o’sishini}

::Savol::Soliqqa tortish va xarajatlar sohasidagi hukumat siyosati quyidagicha nomlanadi:

{=soliqlarning sezilarli usishini
~transfert to’lovlarini kamaytiradi
~soliqlarning doimiyligi
~byudjet ortiqchaligi va soliqlarning kam o’sishini}

::Savol::Byudjet taqchilligi qachon ro’y beradi

{=Davlat byudjeti xarajatlari daromadlaridan oshib ketsa
~Soliq tushumlari kamayib ketsa
~Byudjet xarajatlari ko’payib ketsa
~ Davlat byudjeti daromadlari xarajatlaridan oshib ketsa}
::Savol:: Pul kreditni nazorat qiluvchi tashkilotlar balansida aktivi quyidagilardan tashkil topgan bo’ladi:
{=zarbxona, veksellar, avanslashtirish, xorijiy investitsiya, obligatsiyalar
~zarbxona, veksellar, avanslashtirish, xorijiy investitsiya, bankdan tashqarida aylanib yuruvchi pullar
~zarbxona, veksellar, avanslashtirish, xxorijiy investitsiya, xorijiy valyuta, xorijiy banklar korrespontdentlari
~zarbxona, veksellar, avanslashtirish, xxorijiy investitsiya, chegaralangan depozitlar xarakteri}

::Savol::Markaziy Bank tomonidan qayta moliyalashtirish stavkasini pasaytirilishi (boshqa shart-sharoitlar o’zgarmagan olda) quyidagi qaysi olatga olib keladi:

{=tijorat banklari kreditlarining arzonlashuviga, mamlakatda investiitsion faollik darajasining ko’tarilishiga
~tijorat banklari kreditlarining qimmatlashiga, mamlakat investitsion faollik darajasining pasayishiga
~pul taklifi miqdorining kamayishiga
~faqatgina baolar darajasining o’sishiga va milliy valyuta almashinuv kursini pasayishiga}