Obturatsion otkir ichak tutilishi: Ichak tutilishida jarayonga ichak tomirlari qoshilmagan xolda ichak boshligining ichkaridan bekilib qolishi ro’y beradi. Uning sabablari o’smalar, gijjalar, O’t toshlar, fitobearorlar , yot jismlar, najas toshlar bolishi mumkin.
Etiopatogenezi.
Oʻtkir ichak tutlishini etioligik omillari ichida moyillik va olib keltiruvchi sabablarini achratish mumkin. Moyillik xolatlar oʻtkir ichak tutilishi paydo boʻlishiga asos boʻlib qoladi. Ular tugʻma va orttirilgan boʻlishlari mumkin.
Bir necha moyillik xolatlar boʻlishiga qaramay oʻtkir ichak tutilishi faqat olib keluvchi sabablar boʻlganida rivojlanadi. Ular ichiga qorin boʻshligʻida birdan bosim oshib ketishi, ogʻir jismoniy zoʻriqish, koʻp moqdorda ovqatlanish kiradi.
Oʻtkir ichak tutilib qolishi bilan kasallangan bemorlarni davolash natijalari kasallikni oʻz vaqtida aniqlashga bogʻliq.
Klinikasi va diagnostikasi. Oʻtkir ichak tutilishini diagnostika qilish kasallik anamnezi va bemor shikoyatlarini toʻgʻri tahlil qilish, umumiy xolatga va patologik jarayonning lokal koʻrinishlariga, shuningdek turli hil qoʻshimcha yoki maxsus tekshirish usullari natijalariga baho berishga asoslanishi kerak. Ichak mexanik tutilib qolishining eng xarakterli simptomi - qorinning tutib-tutib ogʻrishidir. Qorinni vaqti-vaqtida eshitib turish kasallik dinamikasi toʻgʻrisida maʼlum darajada xulosa chiqarishga imkon beradi. Qorin boʻshligʻini auskultatsiya qilishda aniqlanadigan “tushayotgan tomchilar” simptomi (Spasokukoskiy simptomi) ichak oʻtkir tutilib qolishining xarakterli patognomonik belgisi xisoblanadi. Bu singib ketgan nom simptomining kelib chiqishiga unchalik muvofiq kelmaydi: gan “tushayotgan tomchilar” ustida emas, balki oʻzida suyuqlik yoki gaz saqlab turgan biror boʻshliqqa suyuqlik yoki havo pufakchalari quyilishi toʻgʻrisida borayapti.
Ayrim xolatlarda qorinni auskultatsiya qilganda nafaqat ichak peristaltikasi yoʻqolishi, balki yurak urishi va nafas olish eshitiladi (Loteissen simptomi).
Oʻtkir ichak tutilishda koʻngil aynishi va qusishning mustaqil diagnostik ahamiyati yoʻq. Chunki qorin boʻshligʻi aʼzolarining deyarli xar bir oʻtkir kasalligida koʻngil aynishi va qusish boʻladi. Ichak tutilib qolishining patognomonik simptomi ichning kechikib kelishi yoki kelmasligi va yel chiqmasligi hisoblanadi. Qorin dam boʻlishi ichak tutilib qolishining muxim simptomi hisoblanadi. Ichakning mexanik tutilib qolishining xarakterli belgisi Val simptomi hisoblanadi. Val simptomi shishib chiqqan ichak qovuzlogʻi tufayli chegaralangan meteorizm paydo boʻlishidir.
Qorinni paypaslab koʻrish va perkussiya qilish qorin bushligʻidagi oʻzgarishlar toʻgʻrisida eng toʻliq tasavvur beradi. Perkussiya yordamida sigmasimon chambar yoki koʻrichak buralganda qisilgan qovuzloq chegarasini aniqlash - yuqori chegaralangan timpanit simptomi (Kivul simptomi), peritonit sababli funksional tutilib qolishda qorin boʻshligʻida ozod suyuqlik borligidan payqash mumkin.
Ichak tutilib qolganligini aniqlashda qorinni palpatsiya qilish auskultatsiya singari katta ahamiyatga ega. Xirurg qorinni paypaslab koʻrishda qorin pardasi taʼsirlanish simptomlari bor-yoʻqligini, “chaykalish shovqini” (Matye-Sklyarov simptomi) borligini aniqlashga xarakat qilib koʻrishi kerak. Oʻtkir ichak tutlishi bilan bemorlarga tashxis qoʻyishda rentgenologik tekshirish kata axamiyatga ega. Rentgenologik tekshirish ichak tutilib qolishining xarakterini va darajasini aniqlashga imkon beradi. Ichak tutilishida rentgenologik tekshiruv asosini (kontrast moddalar qoʻllamasdan) ichak qovuzloqlarida yel va suyuqlik satxlarini (Kloyber kosachalari) aniqlash mumkin. Hozirgi kunda oʻtkir ichak tutilishi tashxisi qoʻyishda ultratovush tekshiruvlari qoʻllanilyapti. UTT da ichak boʻligʻida ichak maxsuloti yigʻilib qolganini aniqlash mumkin.
Do'stlaringiz bilan baham: |