Savanna va siyrak o'rmonlar hamda dagal bargli doimiy yashil bargli o'rmonlar tuproqlari Reja



Download 1,63 Mb.
bet91/152
Sana29.05.2022
Hajmi1,63 Mb.
#615429
1   ...   87   88   89   90   91   92   93   94   ...   152
Bog'liq
Savanna va siyrak o\'rmonlar hamda dagal bargli doimiy yashil bargli o\'rmonlar tuproqlari

Amaliy mashg’ulot topshiriqlari:
1.Topshiriq: Tuproqni xaritalash va tuproq xaritalarini tahlil qilish, amaliy mashg’ulot daftariga yozish.
2 Topshiriq: Yer kadastri va tuproq bonitrovkasini tahlil qilish va dunyoning yer resurslarini o’rganish amaliy mashg’ulot daftariga yozish, xaritaga tushirish.


Foydalaniladigan adabiyotlar:
1. Xodjimatov A.N., Xolmurodov Sh.A. Tuproqlar geografiyasi. -T.: Fan va texnologiyalar. 2018. (19-22 b).
2. Toshxo‘jaev R. Tuproqshunoslik.– T.: TDPU, 2000.
3. Toshxo‘jaev R. Tuproqshunoslik (laboratoriya mashg‘ulotlari). – T.: TDPU, 2008.
Axborot manbalari:
www. tdpu.uz
www. pedagog.uz
www. Ziyonet.uz
www. lex.uz
www. bilim.uz
Amaliy mashg‘ulot-15
Mavzu: Tuproqlarning ahamiyati va uni muhofaza qilish.
Reja:
1. Tuproqning tabiatdagi rolini tahlil qilish.
2 Tuproqning jamiyat hayotidagi ahamiyati tahlil qilish va tuproqni muhofaza qilish xaritasini tuzish.


Amaliy mashg’ulotning ta’limiy maqsadi: Tuproq mahsuldorligi, yer fondi, sug’oriladigan yerlar, yaylovlar, lalmi, sho’rlashish, deflyatsiya, cho’llashish, eroziya, degressiya, “oltin fond”, tadbirlar, kollektor – zovur, mol boqish, almashlab ekish, rekultivatsiya, ihotazorlar hamda yer resurslarini o’rganish.
Amaliy mashg’ulotning jihozlanishi: Dunyoni va O’zbekistonning Tuproqlar kartasi, o’quv metodik majmua, kompyuter texnologiyasi, fanga oid darslik, uslubiy qo‘llanmalar, ishchi dastur, slaydlar, qog‘oz va markerlarda foydalanish
Amaliy mashg’ulotda qo’llaniladigan texnologiya: Jamoaviy, kichik guruhlarda ishlash, slayd-shou va «Aqliy hujum» va boshqa metodlaridan foydlanish
Nazariy qism
Tuproq – yer resurslari va ulardan foydalanish Tuproq – atrof muhitning muhim komponentlaridan biridir. Uning barcha ekologik vazifalari birgina mahsuldorligida mujassam bo’lishi mumkin. Tuproq-er resurslari tabiat boyligi, boshqa boyliklardan farqi, uni qayerda joylashgan bo’lsa, undan o’sha yerda foydalaniladi. Dunyo yer fondi tuzilmasi quyidagicha:

  • 33% maxsuldorligi kam yerlar – cho’llar, botqoqliklar, muzliklar va b,

  • 3% antropogen landshaftlar – axoli manzillari, sanoatli Hududlar, transport yo’llari va boshqalar.

  • 30% o’rmon va butazorlar;

  • 34% qishlq xo’jalik yerlari, shundan:

  • 11% (1,5 mlrd ga) xaydaladigan yerlar, bog’lar, uzumzorlar;

  • 23% o’tloq va yaylovlardan iborat bo’lib, so’ngi 34% yer resurslari insonni zarur oziq – ovqat mahsulotlariga bo’lgan ehtiyojlarining 98% ini taminlaydi. Ishlov beriladigan yerlarning eng katta maydonlari AQSH, Hindiston, Xitoy, Rossiya, Kanada, Braziliya mamlakatlarida joylashgan. Dunyo bo’yicha aholi jon boshiga o’rtacha 0,4 ga xaydaladigan yer to’g’ri keladi. (Qozog’istonda 2,0 ga, O’zbekistonda 0,14 ga, Yaponiyada 0,04 ga ).

Yaylovlar maydoni bo’yicha Avstraliya, Xitoy, AQSH, Qozog’iston, Braziliya, Argentina, SHimoliy Afrika davlatlari oldingi o’rinlarni egallaydi.
O’zbekistonda sug’orishga yaroqli yerlar 7 – 10 mln ga ni tashkil etadi, shuning 16% i o’tloq – bo’z tuproqlar, 44% i o’tloq, 30% i bo’z tuproqlar, 10% taqir-o’tloq tuproqlardan iborat. O’zbekiston yer fondining yer turlari bo’yicha taqsimlanishi:

  • sug’oriladigan yerlar – 9,2%;

  • pichanzor va yaylovlar – 46,7%;

  • o’rmon va butazorlar – 7,6%;

  • ko’p yillik daraxtzorlar – 0,8%;

  • tomorqa yerlari – 1,6%;

  • bo’z yerlar – 0,2%;

  • boshqa yerlar – 34,0%.

Umuman qishloq xo’jalik yerlari 25,3 mln ga bo’lib, shundan sug’oriladigan yerlar 4,3 mln ga, lalmi yerlar maydoni 757,4 ming ga ni tashkil qiladi, qolganlari yaylov hududlariga to’g’ri keladi.

Download 1,63 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   87   88   89   90   91   92   93   94   ...   152




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish