Sarsenbaeva m shan`araqta ata-ana ha`m bala ortasindag`i qarim-qatnastin` psixologiyaliq o`zgeshelikleri d

Jas  o`spirimlerdin`  ata-analari  ta`repinnen  beretug`in  eskertiwlerine  

ta`rtip beriwlerine reaktsiyasi (%) ko`rsetilgen. 

Ata-analarinin` 

eskertiwlerine reaktsiyalari 

Uliwma 

ko`rsetkish 

Balalar 

Qizlar 

Olardin` 

ne 

aytqanlarin 

tin`lap turaman 

25,4 

31,6 

19,1 

---

 

23 

Olardin` 

argumentlerin 

tu`siniwge  urinaman.  Eger  olar 

isenimli  bolsa,  olar  aytqaninday 

islewge ha`reket kilaman. 

56,1 

53,3 

58,9 

Tin`layman 

biraq 

o`z 

bilgenimdi qilaman 

16,0 

14,7 

17,3 

Tin`lamayman 

bul 

tek 

menin` jumisim 

2,6 

2,0 

3,2 

Qarsilasamam 

konfliktti 

payda etemen. 

3,9 

3,1 

4,7 

 

Ul  balalar  ha`m  qiz  balalardin`  juwaplar  variantlarin  qarap    shiqqanimizdi 

ko`rsek  boladi.  Ul  balalar  ko`birek    ata-analarinin`    aytqanlarina  ju`zeki  tu`rde 

qaraytug`inlig`i.  Olardin`  argumentlerine  teren`  tu`singisi  kelmeytug`inlig`i,  birak 

sonin` menen birge qarsilasqisi da  kelmeytug`inlig`in ko`remiz. 

Jasinin`  u`lkeyiwine  karay  «tin`layman  ha`m  olardin`  aytqanlarin  isleymen» 

degen  juwap  variantlari  kemeyip  baradi».  Tin`layman,  biraq  o`z  bilgenimdi 

isleymen»  ha`m  «ata-anam  aytkaninday  isleymen,  eger  olardin`    argumentleri 

isenimli bolsa» degen variant juwaplarinin` sani ko`beyedi. 

   Joqarida  keltirilgen  mag`liwmatlarga  qarag`animizda  jas  o`spirimlerdin` 

pozitsiyasi  o`zgerip  baradi.  Jas  o`spirimlerdin`    o`zlerin  g`a`rezsiz  sezetug`ini,  al  

ata-anasinin`  aytqanin buljitpay orinlaytug`in jas o`spirimlerdin` saninin`  keskin 

kemeyip  ketiwi.    Sonin`  menen  birge  ata-anasinin`  argumentlerinin`  isenimli 

boliwin qa`leytug`inlar saninin` ko`beyiwin ko`remiz. 

  Solay  etip  minaday  juwmaqqa  kelemiz:  jasi  u`lkeygen    sayin  jas 

o`spirimlerde    jas  u`lkenler  menen    qatnasig`inda    ma`nilik  pozitsiyasinin` 

a`hmiyetli  boliwi. 

   Demek, sotsial-stratifikatsiyaliq faktorlarg`a itibarimizdi qaratamiz. 

Orta  da`ra`matqa  iye    shan`araqta  jasawshi  balalar    ata-anasinin`  talaplarina 

onshelli  itibar  bermeydi.  Joqari    da`ra`matqa  iye    shanaraqtag`i  balalarg`a  

salistirg`anda,  bul  soni  ko`rsetedi  joqari  da`ra`matqa  iye  shan`araqlardin`  sotsial 

statusi  shan`araqtag`i  o`z-ara  qarim-qatnaslarg`a  ta`sir  jasawinda.  Birinshiden 

balanin`  ha`m  ata-anasinin`  jasi,  dinamikasina    karay,  pozitsiyalarinin`  o`zgeriwi. 

---

 

24 

Eger  ata-anada  balasinin`  jasinin` u`lkeyiwine   qaramastan balasina degen  qarim-

qatnas pozitsiyasi o`zgerissiz qala berse,  onda balanin` o`z  is-ha`reketlerine baha 

beriwinde keskin  o`zgerisler   payda  boladi.  Jasi u`lkeygen  sayin  jas o`spirim  ata-

anasi  arasindag`i    qatnasiqlardi      biyg`a`rez    tu`rde      baxalaydi.  Ekinshiden,  jas 

o`spirimnin`  ata-anasi  arasindag`i    qarim-qatnaslarin  bahalawina    sotsial-

stratifikatsiyalik  faktorlar  ta`sir  jasaydi.  Bul  etapta  jas  o`spirim  menen  ata-anasi 

arasindag`i  qarim-qatnaslardin`  du`zilisinde  de  o`zgerisler  payda    boladi.  Sebeba, 

ata-ananin` bul etaptag`i  sotsial statusinin` uliwmaliq  belgileri ko`rine baslaydi.