Сарлавҳа – ярим мақола Адабиётлар

Сарлавҳа – ярим мақола

Адабиётлар:

• Тошалиев И. Сарлавҳа стилистикаси. - Т.: Университет, 1995.
• Тошмуҳамедова Л.И., Халикова М.И. Сарлавҳа услубияти. Ўқув қўлланма. - Т.: Fan va texnologiya, 2008.
• Тошалиев И., Абдусатторов Р. Оммавий ахборотнинг тили ва услуби. Ўқув қўлланма. –Т.: Университет, 2006.
• Тоҳиров З. Адабий таҳрир. Дарслик. –Т.: Тафаккур бўстони, 2012.
• Стилистика и литературное редактирование / Под ред. проф. В.И. Максимова. – М.: Гардарики, 2004.
• Мелибоев А. Қирқ бешинчи бекат. Кундалик-эссе. –Т.: Алишер Навоий номидаги Ўзбекистон Миллий кутубхонаси, 2008.

Фикрлаш учун саволлар

1. Сарлавҳа муҳимми ёки матн?
2. Сарлавҳа ва матн устида биргина инсон ишлаши керакми? Ёки бу вазифаларни икки киши бажаргани яхшироқми?
3. Материалга сарлавҳа қўйишни ўрганса бўладими?

Кўриладиган масалалар

• Сарлавҳа асар тузилишидаги асосий унсур
• Сарлавҳа танлашнинг ўзига хослиги
• Самарали сарлавҳа тузиш йўллари

Донолар фикрлари

Театрга келадиган томошабин спектакль номини кўриб, дам олишга, кайфиятини кўтаришга, муаммоларини унутишга имконият кўради. Лекин уни залга кириб, спектакль бошланиб, эшиклар ёпилгач, актёр тарбиялашни ўз зиммасига олиши керак. Томошабин ўзи билмаган ҳолда тарбияланиб чиқиши керак.

Станиславский

Сарлавҳа – якунланган асар.

Д.Б.Толкачев

Менинг назаримда, сарлавҳа бироз сирли, газетхон эътиборини тортадиган бўлиши ҳам керак.

Аҳмаджон Мелибоев

1. Савол.

• Бошингиз нега айланяпти?
• Нима учун Сиз Анталияда дам ололмайсиз?
• Бир кунда қанча вақтни ўзингизни камситиш, ўзингизга ачинишга сарфлайсизми?
• Виждонингиз қаерда?
• Ўзингизни 5 йилдан кейин қандай тасаввур қиласиз?
• Ишингизнинг бир соати қанча туради?

2. Муаммонинг ечимини топиш (саволга жавоб).

• Қандай қилиб ташвишланишдан тўхташ ва яшашни бошлаш керак?
• Қаердан кўп ва бир зумда пул топиш мумкин?
• Қандай қилиб елкадаги оғриқлардан халос бўлиш мумкин?

3. Шахсий тажриба.

Қандай қилиб бир ҳафтада 10 млн. сўм ишлаб топиш мумкин? Ёки

Қандай қилиб мен бир ҳафтада 10 млн. сўм ишлаб топдим?

Қандай қилиб мен икки ҳафтада 20 кг.га оздим?

Қандай қилиб Билл Гейтс ўзининг биринчи миллионини ишлаб топди?

4. Сир, шов-шув

• “Райҳон ҳалокатга учради!”

5. Рақамлар

• Ҳамма учун севимли инсон бўлишнинг 100 ва 1 усули
• Сизни 20 дақиқада суперқаҳрамон қиладиган китоб
• Илҳом топишнинг 5 та ишончли усули
• Бошланғич дастурловчиларнинг 24 та хатоси
• Ҳуснбузарлардан халос булишнинг синалган 7 усули
• 100 йилдан кейин об-ҳаво қандай булади?

6. Урғу бериш

• САРАТОН таҳдид килганда...
• Ихтиролар қандай яратилади?
• Биргина SMS 150 миллион доллар даромад келтирди!

7. Қўрқув уйғотиш.

• Биргина сўз никоҳингизни асраб қолиши мумкин.

8. Кафолатлар.

• Кичик маблаг билан катта бизнес бошлашингиз мумкин!
• Муаммоларингизни бутунлай унутинг!

9. Ноанъанавий ёндашув.

• Бу ерда ёзилганларни ўқиманг!
• Эрни қандай аташ керак?!

10. “Ярага туз сепиш”.

• Тўкилаётган сочлар ҳақида унутинг!

Хулоса қилиб айтганда, инсонларни биринчи навбатда, уларнинг муаммолари ва эҳтиёжлари қизиқтиради. Агар, сиз қўйган сарлавҳа айнан шу эҳтиёжларни қондиришга бевосита ёки билвосита хизмат қилса, ўқувчининг сарлавҳа остидаги матнни ўқиш эҳтимоли катта бўлади. Ҳар қандай ҳолатда сарлавҳа ўзига хос хусусиятга эга бўлиши мумкин. Бироқ сарлавҳаларнинг аудиторияга таъсир этиш тамойиллари умумий. Ушбу тамойилларни инобатга олсак, сиз қўйган таъсир этиш даражаси бир неча карра ошади.

Хулоса қилиб айтганда, инсонларни биринчи навбатда, уларнинг муаммолари ва эҳтиёжлари қизиқтиради. Агар, сиз қўйган сарлавҳа айнан шу эҳтиёжларни қондиришга бевосита ёки билвосита хизмат қилса, ўқувчининг сарлавҳа остидаги матнни ўқиш эҳтимоли катта бўлади. Ҳар қандай ҳолатда сарлавҳа ўзига хос хусусиятга эга бўлиши мумкин. Бироқ сарлавҳаларнинг аудиторияга таъсир этиш тамойиллари умумий. Ушбу тамойилларни инобатга олсак, сиз қўйган таъсир этиш даражаси бир неча карра ошади.

Саволларингиз бўлса, марҳамат!

Эътиборингиз учун ташаккур!