Саралаш тушунчаси ва алгоритмлари. Танлаш орқали саралаш ва уни қўлланишига доир дт тузинг

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI

MUHAMMAD AL-XOZAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI

Kafedra: AT

Fan: Ma’lumotlar tuzilmasi va algoritmlash

MUSTAQIL ISH

Fakultet: Dasturiy injiniring

Guruh: 311-20

Bajardi: Abbosov Aziz

Tekshirdi: Akbarova M.X

­­­­­­­­­­­Toshkent – 2021

MAVZU:

Саралаш тушунчаси ва алгоритмлари. Танлаш орқали саралаш ва уни қўлланишига доир ДТ тузинг.

REJA:

1. 
   Saralash tushunchasi va saralash algoritmlari.
   
2. 
   To’gridan to’g’ri tanlash orqali saralash algoritmi.
   
3. 
   Dastur. Amaliy qism
   

Saralash deganda biz biror bir elementlarni, aytaylik massivning elementlarini muayyan bir tartibda saralab chiqishga aytiladi. Misol uchun kattasidan kichigiga qarab yoki aksincha . Bunda dasturga kiritilgan massiv : [10,12,5,3] bo’lsa, chiqishdagi saralangan massiv [3,5,10,12] ko’rinishida bo’ladi. Saralash tushunchasi va algoritmlari dasturimiz kodi yanada yaxshiroq ishlashiga katta yordam beradi.

Tasavvur qilaylik sizda telefon raqamlari saqlanadigan daftarchasi bor (hali qo’l telefonlari ommalashmagan vaqtni eslang) va undagi nomlar tartibsiz holda yozilgan. Siz, aytaylik, Nodir ismli do’stingizning raqamini topishingiz uchun bu daftarchani boshidan boshlab axtarib chiqishga majbur bo’lasiz, bu esa ko’p vaqtni oladi. Lekin, agar ular alifbo tartibida saralab qo’yilgan bo’lsa, siz to’g’ri N harfiga o’tib izlashni boshlaysiz va vaqtdan bir necha barobarga yutasiz. Saralash algoritmlari asosiylari 6 xil bo’lad

1. 
   Selection sort (Tanlab saralash)
   

4. 
   To’gridan to’g’ri tanlash orqali saralash algoritmi.
   

2. 
   Insertion sort (Joylashtirib saralash)
   
3. 
   Quick sort (Tezkor saralash)
   
4. 
   Merge sort (Qo’shib saralash)
   
5. 
   Radix sort
   

Ularning deyarli hammasi (6-sidan tashqari) ma’lumotlarni taqqoslab ko’rish orqali saralaydi va tayyor saralangan arrayni javob sifatida beradi. Birinchi 3 ta algoritm O(n²) vaqtda ishlasa, 4–5 lari O(nlogn) vaqtda ishlaydi. Algoritmlar bir xil ishni bajarsa va ularning aksariyatining ishlash vaqti ham bir xil bo’lsa, unda ularning hammasi nimaga kerak degan haqli savol tug’iladi.