Saqlash vazirligi toshkent farmasevtika instituti


моддалар массасининг сақланиш



Download 431,65 Kb.
Pdf ko'rish
bet2/3
Sana24.02.2022
Hajmi431,65 Kb.
#188814
1   2   3
Bog'liq
kimyoning asosiy qonunlari 2

моддалар массасининг сақланиш қонунидир: 
Реакцияга киришаётган моддалар массасининг йиғиндиси реакция 
натижасида ҳосил бўлган моддалар массалари йиғиндисига тенгдир. 
Ломоносовдан кейин мустақил равишда бу қонунни 1789 йилда 
француз кимёгари Лавуазье ҳам таърифлаб берди. У ҳам металларнинг 
оксидланишига доир кўп реакцияларни ўрганиб, қонунни тажрибада 
исботлади.
Катта миқдорда энергия ажаралиб чиқиши билан содир бўладиган 
жараёнлар моддалар (масалан, радиоактив моддаларнинг емирилиши, атом 


ҳамда водород бомбаларининг портлаши) массасининг сақланиш қонунига 
эмас, балки материянинг сақланиш қонунига бўйсунади. Чунки бундай 
реакцияларда бир элемент ядросидан бошқа элементлар ядролари ҳосил 
бўлишида масса ўзгариши рўй бериб, дастлабки ядролар массалари 
йиғиндиси билан ҳосил бўлган ядролар массалари йиғиндиси ўртасида ∆m-
қийматга тенг фарқ юзага келади. Бу масса фарқи “масса дефекти” 
дейилади. Агар жараённинг иссиқлик эффекти Q бўлса, жараён давомида 
массасининг ўзгариши Эйнштейн тенгламаси билан ифодаланади:
2
2
mC
Q
C
Q
m




Моддалар 
массасининг 
сақланиш 
қонуни 
барча 
кимёвий 
ҳисоблашларда қўлланилади. Уни қўллаш билан боғлиқ бўлган айрим 
ҳисоблашлар билан танишиб чиқамиз. 
 
1. Дастлабки моддалардан бирининг миқдоридан реакция 
натижасида ҳосил бўлган маҳсулотдан бирининг миқдорини аниқлаш. 
 
Мисол. 16 г мис (II)-сульфат эритмасига керакли миқдорда темир 
таъсир эттириш натижасида қанча мис олиш мумкин? 
Е ч и ш. Мис (II)-сульфат билан темир орасидаги ўзаро таъсир реакция 
тенгламасини тузамиз. Берилган миқдорни ва топилиши лозим бўлган миқдорни 
тенгламадаги айни модданинг формуласини устига ёзамиз ва қуйидагича ҳисоблаймиз: 
16 г Х г 
CuSO
4
+Fe=FeSO
4
+Cu 
160 г 64 г 
160 : 16 = 64 : X
.
4
,
6
160
64
16
Cu
г
X




Download 431,65 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish