Saqlash vazirligi sh. S. Shoyimova, M. K. Xoshimova, sh. R. Mirzayeva, M. M. Qo

“Venn”  diagrammasi 
-  2  va  3  jihatlarni  hamda  umumiy 
tomonlarini solishtirish yoki taqqoslash yoki qarama-qarshi qo’yish 

---

245
 
 
uchun qo’llaniladi.  Ta’lim oluvchilarda tafakkurning tizimlashtirish, 
solishtirish, taqqoslash, tahlil qilish, 
guruhlashtirish jarayonlariga oid 
malaka va 
ko’nikmalarni rivojlantiradi. 
“Qanday?”  ierarxik  diagrammasi. 
“Qanday?”  ierarxik 
diagrammasi asosida faoliyatni tashkil etish qoidalari:
 
1.
 
Vujudga kelgan muammoni sababini aniqlash zarur, ammo ana 
shu muammoni qanday yo’llar bilan hal etish mumkin degan savolga 
javob  berishni  o’rganish  muhim  vazifalardan  biridir.  “Qanday?” 
ierarxik diagrammasi ana shunday hollarda samarali natija beradi.
 
“Qanday?”  ierarxik  diagrammasi  muammo  haqida  butunligicha 
umumiy  tasavvurga  ega  bo’lishga  imkon  beradigan  savollarning 
mantiqiy zanjiri ko’rinishida namoyon bo’ladi.
 
Ketma-ket  ravishda  “Qanday?”  savolini  qo’yish  orqali  talaba 
faqat muammoni hal etishning barcha imkoniyatlarini tadqiq etibgina 
qolmay, balki ularni amalga oshirish usullarini ham o’rganadi.
 
Diagramma  strategik  darajadagi  savol  bilan  ish  boshlaydi. 
Muammoni hal etishning quyi darajasi birinchi navbatdagi harakatlar 
ro’yxatiga mos bo’ladi.
 
2.
 
O’ylamay,  baholamay  va  ularni  o’zaro  solishtirmay  tezlikda 
barcha g’oyalarni yozish lozim bo’ladi.
 
3.
 
Diagramma hyech qachon tugallanmaydi: unga yangi g’oyalarni 
kiritish mumkin bo’ladi.
 

---

246
 
 
\
 
4.
 
Agarda savol sxemada bir qancha “shoxlar”da qaytarilsa, demak 
u  nisbatan  muhimdir.  U  muammoni  hal  etishning  muhim  qadami 
bo’lishi kerak.
 
5.
 
Yangi g’oyalarni qanday grafik ko’rinishda qayd etishni o’zingiz 
tanlab  oling(  daraxt,  kaskad  va  b.)  Bunda  muammo  shajarasi  ko’z 
oldingizda namoyon bo’ladi.
 
6.
 
To’g’ri  mulohaza  qilish  va  xulosalar  chiqarish  orqali 
muammoning yechimini topish yengil kechadi.