“sanoat va xizmat ko'rsatish sohalarining raqamli transforma t siyasi: tendensiyalar, boshqaruv, strategiyalar” Xalqaro ilmiy-amaliy anjuman

“DIGITAL TRANSFORMATION OF INDUSTRY AND SERVICES: TRENDS, MANAGEMENT, 
STRATEGIES”
150
жараёнлар эса самарали бошқарувни, таҳлилий ва бухгалтерия маълумотларига тезкор 
киришни, барча жараёнларни соддалаштиришни англатади; 
➢
амазон, эБай ва, албатта, Алибаба каби компанияларнинг муваффақияти 
ортидан катта шуҳрат қозонган В2В бозорларини яратиш. Тайёр ва мослашувчан Агора 
ечимлари ёрдамида ҳатто бозорни яратиш ва ишга тушириш каби мураккаб вазифа ҳам 
кўплаб компаниялар учун мавжуд бўлди. Функционалликни босқичма-босқич ошириш 
қобилияти эса тизимни мукаммал ҳолатга келтириш имконини беради. 
Улгуржи савдода рақамли технологиянинг пайдо бўлиши, жараёнларни 
автоматлаштириш, шунингдек, бир вақтнинг ўзида ишлаб чиқариш жараёнларини 
рақамлаштириш бизнесни ривожланишнинг бутунлай янги даражасига кўтариши 
имконини беради. Автоматлаштирилган жараёнлар ходимларнинг юкини камайтиради, 
пулни тежайди ва одатдаги операцияларимизни аниқроқ ва тезроқ бажаришга имкон 
беради. 
Бугунги кунда Ўзбекистон чакана савдосини рақамлаштириш асосан замонавий 
истеъмолчининг табиати ва хатти-ҳаракатларининг ўзгариши билан белгиланади. Шу, 
жумладан, ўзгарувчан муҳит - технологияларнинг жадал ривожланиши, рақамли 
экотизимлар ва инновацион бизнес моделларининг пайдо бўлиши билан боғлиқ. Шундай 
қилиб, замонавий харидорлар қулайлик ва экологик тозаликни кўпроқ қадрлашади, вақтни 
тежашга интилади ва шахсий ёндашувни талаб қилади. Улар ахборот олиш учун рақамли 
технологиялар ва турли каналлардан фаол фойдаланадилар. Умуман олганда, 
истеъмолнинг ўсиши кузатилмоқда, лекин истеъмолчининг харид қилиш йўли кўп 
каналли бўлиб бормоқда. Бу чакана савдода ўзгаришлар зарурлигига олиб келади. 
Aмалиёт шуни кўрсатадики, бундай ўзгаришларни амалга оширишга комплекс 
ёндашув самарали ҳисобланади. Масалан, чакана савдо тармоқларида нафақат ташриф 
буюрувчиларнинг хатти-ҳаракатларини ҳисоблаш ва таҳлил қилиш тизимларини жорий 
етиш, балки ходимларга қўйиладиган талабларни қайта кўриб чиқиш ва меҳнат 
унумдорлигини ошириш тавсия етилади. Рақамли технологиялар ёрдамида операциялар 
самарадорлигини ошириш ва шунга мос равишда товарлар таннархини пасайтириш 
мумкин. 
Бугунги кунда чакана савдо соҳасида рақамлаштиришнинг тўрта асосий йўналиши 
мавжуд: 
➢
истеъмолчилар билан ишлаш, шу жумладан брендга қизиқиш пайдо бўлишидан 
тортиб то харид қилишгача бўлган барча босқичларни; 
➢
операцион самарадорликни, шу жумладан ходимларнинг самарадорлигини 
таъминлаш, маҳсулотлар билан ишлаш, нарх белгилари, маҳсулот намойиши ва бошқалар; 
➢
логистика ва маҳсулот етказиб беришни назорат қилиш; 
➢
ИТ инфратузилмаси ва хавфсизлик тизимларини назорат қилиш. 
Ҳар бир сотувчи, бошқа бизнес каби, иккита асосий мақсадга эришишга интилади - 
фойдани ошириш ва харажатларни камайтириш. Шу сабабли, кўпчилик чакана сотувчилар 
биринчи навбатда истеъмолчилар билан ишлашга максимал даражада эътибор беришади, 
чунки айнан шу соҳа фойданинг ўсишига бевосита таъсир қилади. 
Адабиётлар 
1.Бурменко Т.Д. Сфера услуг: экономика, менеджмент, маркетинг. Практикум: 
учебное пособие / кол. авторов ; под ред. Т.Д. Бурменко. — М. : КНОРУС, 2010. — 424 с. 
2.Мухаммедов.М.М. Хизмат кўрсатиш сохаси ва туризмни ривожлантиришнинг 
назарий асослари. Монография. Самарқанд: «Zarafshon», 2017.-300 б. 
3.Пардаев М.Қ. Хизмат кўрсатиш тармоқлари иқтисодиётининг айрим муаммолари. 
Монография.-Т.: «Навруз» 2014.-264 б.
4.Разомасова Е.А. Сфера услуг: теория, состояние и развитие: монография/ 
Е.А.Разомасова; НОУ ВПО Центросоюза РФ «Сибирский университет потребительской 
кооперации».-Новосибирск, 2011.-136 с.