«sanoat marketingi» kafedrasi


  Arab  va  G‘arbiy  Yevropa  davlatlarida  feodalizm  davridagi



Download 0,62 Mb.
Pdf ko'rish
bet7/63
Sana14.08.2021
Hajmi0,62 Mb.
#147978
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   63
Bog'liq
iqtisodiy bilimlar tarixi

4.  Arab  va  G‘arbiy  Yevropa  davlatlarida  feodalizm  davridagi 

iqtisodiy g‘oyalar. 

  Feodal  munosabatlar  Sharqda  nisbatan  erta  tarkib  topdi  va  uzoqroq 

davom  etdi.  Arab  mamlakatlarining  iqtisodiyotiga  islom  akidalari  ijobiy  ta’sir 

etdi.  Kur’oni  Karim  va  xadislarda  keltirilgan  iqtisodiyotga  aloqador  qonun  - 

qoidalar  "Xidoya"  va  shu  kabi  boshqa  fikr  keng  o‘rganildi,  amalga  oshirdi, 

natijada  muxim  iqtisodiy  g‘oyalar  ilgari  surildi.  Mexnat,  ayniqsa  qishloq 

xo‘jaligi    xunarmandchilik  va  savdo  qo‘llab  -  quvvatlandi.  Isrovgarchilik, 

mexnatsiz daromat, ayniqsa sudxo‘rlik xarom deb e’lon qilindi. 

  Bu davr uchun Ibn Xoldunning iqtisodiy g‘oyalari nixoyatda muximdir, u 

o‘z  asarlarida  ijtimoiy  ishlab  chiqarish,  mexnat  unumdorligi,  oddiy  va 

murakkab mexnat, zaruriy va qo‘shimcha maxsulot, tovarning iste’mol qiymati 

va  umuman  qiymatning  farqini  ta’riflab  beradi,  ayirboshlash  tamoyirini 

(sarflangan  mexnatning  yarimi)  to‘g‘ri  talqin  etdi,  sarflangan  mexnat  bilan 

birga  shu  tovarning  odamlarsha  zarurligi  ham  muximligini  ta’kidladi.  Uning 

asarlarida  mexnat  taksimoti,  tovar  pul  munosabatlari,  soliq  tizimining  xalq 

farovonligi  ta’siri  asosan  to‘g‘ri  taxlil  etib  berilgan.  G‘arbiy  Yevropadagi 

feodal  munosabatlar  nisbatan  kech  tarkib  topgan  bo‘lsa  ham,  uning  rivoji 

tezroq  bo‘ldi.  Dexqonchilik  umuman  qishloq  xo‘jaligi  ustun  bo‘lishiga 

qaramay,  xunarmandchilikda  sex  tizimi,  keyinroq  manufaktura  vujudga  keldi, 

mexnat  taksimoti  tamoyillari  tarkib  topdi.  Bu  davrda  garbda  natural  xo‘jalik 

(iste’mol  qiymati  ishlab  chiqarish)  qullangan,  oltin  va  kumush,  zeb-ziynat 

sun’iy  boylik  deb  qaralgan.  "Adolatli  baxo"  masalasi  ko‘tarilgan.  Bu  yerda 

ham  din  va  din  ahli  tomonidan  iqtisodiyotda  muxim  fikrlar  ilgari  surilgan. 

Masalan, f. Akvinskiy "Adolatli baxo" masalasini naf va  manfaatlar tengligini 

asosida  hal  etdi.  Protsent  (foizni)  oqlaydi,  uni  qo‘llaydi  va  tavakkalchilik 

to‘lovi  deydi.  U  shuningdek  rentani  ham  qo‘llaydi,  uning  ekpluatatorlik 

mohiyatini inkor etadi. 

Rossiyada  shu  davrdagi  iqtisodiy  g‘oyalarda  ham  dexqon  mexnati  - 

boylikning asosi ekanligi ko‘rsatiladi. 

Natural  renta  miqdori  2  foiz  belgilanadi,  tovar  pul  munosabatlariga 

ayniqsa savdoga qarshi g‘oyalar ko‘p edi. 


Download 0,62 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   63




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish