Sanoat korxonalarida ishlab chiqarishni tashkil etish

2. Uzluksizlik tamoyili
–jarayonlarning uzluksiz amalga oshirilishini ko‘zda 
tutadi. Bunga tasodifan yuzaga keladigan tanaffuslarni bartaraf etish orqali 
erishiladi. 
yoki
T
ish
- ish vaqti davomiyligi 
T
ts
- ishlab chiqarish sikili davomiyligi
3. Paralellik
- barcha operatsiyalarning bir vaqtda bajarilishini taminlash. 
-parallel bajarilgan jarayonlar davomiyligi; 
-ketma ket bajarilgan jarayonlar davomiyligi. 
4
.
Aniqlilik 
tamoyili detal (bo‘g‘in, axborot)larning ish o‘rinlari bo‘yicha qisqa, 
aniq harakatni ta‘minlashni ko‘zda tutadi. 

---

L
opt 
- ortiqcha bo‘g‘inlar,bo‘g‘inlar dastlabki ish o‘rniga qaytishlarini bartaraf 
yetish natijasidagi masofa
L
haq 
- mehnat buyumining haqiqiy o‘tish yo‘li davomiyligi.
5. Maromiylik
ma‘lum bir vaqt oralig‘ida bir xil hajimdagi ishni bajarishni 
ko‘zda tutadi
𝚺
Q
ix 
- reja doirasida ma‘lum vaqt orasida bajarish ishlar hajmi.
𝚺
Q
ip 
- rejalashtirilgan ish hajmi. 
5
3.3. Ishlab chiqarish sikli va uning davomiyligini qisqartirishning iqtisodiy 
ahamiyati. 
Ishlab chiqarish jarayoni murakkab jarayon hisoblanib, ma‘lum bir muhitda, 
maydonda va vaqtda amal qiladi. 
Ishlab chiqarish jarayonini vaqtda tashkil etishning muhim vazifalaridan biri 
ishlab chiqarish davomiyligini minimallashtirish hisoblanadi. 
Ishlab chiqarish sikli deganda hom-ashyoni jarayonga kiritilgan vaqtdan boshlab 
tayyor mahsulotga aylanib omborga qabul qilingunga qadar sarflangan vaqt 
tushuniladi. Ishlab chiqarish sikli davomiyligini ishlab chiqarishni tashkil etish 
darajasini ifodalovchi muhim harakteristikalaridan hisoblanadi. Buyumlar
 
partiyasini tayyorlash sikli materiallarni ishlab chiqarishga kelib tushgan vaqtdan 
detallarni ishlab chiqarishni tugatishgacha bo‘lgan kalendar vaqtdir. 
Ishlab chiqarish sikli ko‘rsatkichi ichki rejalashda xususan korxona, sex, 
uchastka ishlab chiqarish dasturini asoslashda, mehnat buyumlarini ishlab 
chiqarish jarayonidagi harakati kalendar grafigini tuzishda, tugallanmagan ishlab 
chiqarish va aylanma vositalar miqdorini aniqlashda keng qo‘llaniladi. 
Ishlab chiqarish sikli tarkibi quyidagi vaqtlardan tashkil topadi: 
5
Фатхутдинов Р.А. ―Производственный менежмент‖.-М.:-ЮНИТИ‖,2002-447

---

1.
Buyumni tayyorlash bilan bog‘liq texnologik operatsiyalarni bajarishga 
sarflangan vaqt(texnologik sikl) 
2.
Yordamvhi operatsiyalarni bajarishga sarflangan vaqt, ya‘ni detal va 
bo‘g‘inlarni transpartirovka qilishga sarflangan vaqt, mahsulotlarni hisobga 
olish va taxlashga sarflanga vaqt, mahsulot sifati ustidan nazorat uchun 
sarflangan vaqt va hakazo. 
3.
Tabiiy jarayonlar vaqti ya‘ni mahsulot xususiyatini mehnat ishtirokisiz 
o‘zgartirish vaqti. Masalan, shaklga solinayotgan detallarni quritish, 
bo‘yalgan detallarni quritish vaqtlari.
4.
Ishlab chiqarish jarayoni davomida yuzaga keladigan tanaffuslar vaqti. 
Bunda mehnat ta‘siri kuzatilmaydi, lekin ishlab chiqarish jarayonlari 
tugallanmagan. 
Tanaffuslar reglamentlashtirilgan ya‘ni korxona ish tartibi bilan bog‘langan 
ushbu korxonada ishlab chiqarishni tashkil etish xususiyatlari bilan bog‘langan 
tashkiliy texnik tanaffuslar ajratiladi. Ishlab chiqarish siklining dastlabki 3 ta 
tashkil etuvchilari ishlab chiqarish siklining ishchi davri deyiladi. Detallar