Sanoat korxonalarida elektr energiya sifat ko‘rsatkichlarini tadqiq etish

\U = U-U_H yoki AG% = -100%
u ^u H
-5+10% gacha elyektr yuritkich va apparatlaming qisqichlarida yurgizish va boshqarish paytida;
-2,5+5% gacha ish yuritish qurilmalari qisqichlarida; 5% qolgan elyektr istye’molchilar qiskichlarida. Avariyadan kyeyingi holatlarda kuchlanish kamayishi qo‘shimcha 5% ga ruxsat etilgan.
Kuchlanishning tebranish ко 'rsatgichi- bu ish ryejimining kerakli miqdorda tyez o‘zgarishida, ya’ni kuchlanish o‘zgarish tyezligi syekundiga 1% dan kam bo‘lmaganda, kuchlanishning ta’sir etuvchi eng katta va eng kichik qiymatlari o‘rtasidagi farq tushuniladi: Shuni takidlash joizki korxonalardagi elektr iste’mol qurilmalari yuqorida keltirilgan elektr energiyasini sifat ko‘rsatkichlarining nominal qiymatiga mos ravishda ishlangan bo‘lib ushbu sifatdagi elektr quwatida ham mexanizmlar normal ishlash holatini yo‘qotmaydi va nominal qiymatdagi sifat ko‘rsatkichlari uning ish sifatiga ta’sir qilmaydi. Sanoat korxonalarida yuqorida keltirilgan sifat ko‘rsatkichlaridan nominal qiymatdan past bo‘lgan energiya birinchi navbatda elektr termik qurilmalarga tasir qilib ulardagi harorat o‘zgarishiga olib keladi. Bundan tashqari yoritish tizmi xiralashishiga elektr yuritgich validagi FIK o‘zgarishini ham keltirib chiqaradi.
Kuchlanish va toklar shakllarining nosinusoidalligi va nosimmyetriyaligi
Tarmoqning nosinusoidalligi kuchlanish egriligining nosinu-soidallik koeffisiyenti bilan xaraktyerlanadi. Nosinusoidallik koeffisiyenti har qanday istye’molchilarda 5% dan oshmasligikyerak. Kuchlanish nosimmyetriyaligi dyeganda fazaviy yoki liniyaviy kuchlanishlarining amplitudaviy yoki fazaviy burchak siljishlarining o‘zaro tyeng bo‘lmasligi tushuniladi.
Sanoat korxonalarida Elektr energiyasi tarmoqlarining ish vaqti davomida nominal chastota, nominal sinusoid kabi parametrlaming o‘zgarishi kuzatilib chiqaradi.
NATIJA MUHOKAMA
Davlat elekt energiyasini quwat sifatiga qo‘yiladigan standartlarga mos ravishda yuqorida keltirilgan ko‘rsatgichlar asosida har bir sifat ko‘rsatkichlarini matematik tahlil qilinib standartlarga mosligi tekshirilib boriladi. O‘rganilgan quwat ko‘rsatkichlari tavsiflangan talablar bo‘yicha kuchlanish va oqimning yomonlashishi nafaqat uskunaning ishdan chiqishiga, ulaming tez eskirishiga, balki tizimdagi ma’lumotlaming yo‘qolishiga, jarayonlaming buzilishiga olib keladi.
Sanoat korxonalarida ba’zida ushbu ko‘rsatkich yomonlashuvi bir vaqtda 100 million AQSH dollarigacha yetishi mumkin. Sanoat korxonalarida energiya sifatining pastligi el ekt energiyasisni uzatish va iste’mol jaryonidagi samarasiz yuqotishlarga olib kelmoqda va shu sababli hozida ushbu masala hamon dolzarbligicha qolmoqda. Sanoat korxonalarida sifat ko‘rsatkichlarini hisoblash uni tushunish oddiygina taminlash juda muhim hisoblash ko‘rsatkichlarining soddaligi uning hech bir energiya sohasi sharxlovchisiz tushunish imkonni berishi zarur. Energiya sifat nazorat dachiglaridagi ko‘rsatgichlami oddiy menejer ham tushunadigan darajada bo‘lishi sifat nazoratini tezda baholash va zarur bo‘Isa kerakli chora tadbirlarini vaqtida amalga oshirish imkonini beradi. Hozirda ko‘plab xorijiy kompaniyalar tomonidan elekt energiya sifatini baholovchi ixtisoslashtirilgan multimetrlar, spektr analizatorlari, loggerlar, o‘lchash tizimlari va boshqa ko‘plab meva nitoring vositalari tavsiya etilayotgan bo‘lib, ular elektr sifat monitoringni 24 soatdan 12 siatgacha qisqa muddatda taxlil qilib uzog‘i yitti kun mobaynida natijalarini taqdim etishga moslashgan. Umuman olganda sanoat korxonalarida elekt sifat ko‘rsatkichlarini o‘lchov maqsadlariga ko‘ra uchta turfa ajratishimiz mumkin:

• 
  Ekspress - elektr tarmog‘ining ekspertizasi;
  
• 
  Elekt energiya quwat sifatining doimiy monitoringi (monitoring);
  
• 
  Sanoat korxonalarida Elektr ta’minoti sifatining pasayishi sabablarini aniqlash maqsadida elektr tarmog‘ini tekshirish.