Саноат катализи нефтни қайта ишлаш технологиясида асосий гидрогенизация жараёнлари

САНОАТ КАТАЛИЗИ
Дизел фракциясини гидротозалашда қўлланиладиган катализаторлар
Транспортда дизел двигателларини ишлатиш кенгайганлиги муносабати билан дизел ёқилғисига талаб анча кучайди. Юқори сифатга эга бўлган дизел ёқилғиси гидротозалаш жараёнларида олинади. Охирги йилларда олтингугуртли ва юқори олтингугуртли нефтларни қайта ишлаш ҳажми кўпайганлиги учун ўрта дистиллятларни гидротозалаш ҳажми ошди.Дизел фракциясини гидротозалаш 350-400Сда, 3-4МПа босимда, ҳажмий тезлик 2-5с-1 да ва таркибида водород бўлган айланувчи газ 300-600 м3м3 шароитда борилганда фракциянинг гуруҳ ва фракция таркиби ўзгармасдан, олтингугуртсизлантириш даражаси 85-95% ни ташкил этади. Дизел ёқилғиси таркибидаги меркаптанлар (86%)га, сулфидлар (86%)га ва дисулфидлар 88% йўқотилди.Гидротозалаш вақтида ишлатиладиган хом-ашёнинг хилига ва катализаторига қараб водороднинг сарф бўлиши 0,16-0,45% ташкил этади. Сарф бўлган водороднинг 50%и олтингугуртли бирикмаларни гидридлаш реакциясининг тезлиги ва чуқурлигига ҳарорат, босим ва водороднинг хом-ашёга нисбати катта таэсир кўрсатади.Тизимда водороднинг парциал босимини 3,0 МПа гача камайтирилганда олтингугуртли бирикмаларни ва алкенларни дизел фракцияси таркибидан йўқотилиши камаяди ва шунингдек, катализаторнинг юзасида коксни кўпайиши натижасида ишлаш вақти ҳам камаяди.
НЕФТНИ ҚАЙТА ИШЛАШ ТЕХНОЛОГИЯСИДА АСОСИЙ ГИДРОГЕНИЗАЦИЯ ЖАРАЁНЛАРИ
САНОАТ КАТАЛИЗИ
Жараёнда ҳароратни кўтариш натижасида гидроолтингугуртсизлантириш кучаяди, аммо танлаш камаяди. Газнинг ажралиб чиқиши ва бензиннинг чиқиши ва водороднинг сарф бўлиши кўпайиб, умумий катализаторнинг ишлаш вақти камаяди.Жараён вақтида хом-ашё билан катализаторни учрашиш вақтида ва унинг парланишига водородни хом-ашёга нисбати катта таъсир кўрсатади.Дизел ёқилғисига талабни кучайиши, иккиламчи жараёнлар каталитик крекинг, гидрокрекинг, кокслаш ва висбрекинг жараёнларидан олинган дизел фракциясидан олинган юқори сифатли дизел ёқилғисини олиш катта муаммо бўлиб қолди.Дизел фракцияси таркибида олтингугуртли, азотли бирикмалар, смолалар, алкенлар ва ароматик бирикмалар нефтдан олинган фракцияларга қараганда кўпроқ бўлади. Иккиламчи дизел фракцияларидан дизел ёқилғилари олиш учун, уни қайта ишлаш вақтида ундан олтингугуртли ва азотли бирикмаларни смолаларни йўқотиш ва шунингдек, ароматик углеводородларни ва алкенларни бир қисмини гидридлаш керак.Оғир фракцияларни кокслаш жараёнидан олинган дизел фракциясини гидротозалаш натижасида ёзги дизел ёқилғиси олиниб, унинг цетан сони 57 га тенг.