Sanoat ishlab chiqarishni tashkil etish

IT-bozorining hajmi va tuzilish

Bozor	Bozor segmenti	Bozor hajmi, mln.sum	Yillik o’sish hajmi %
Apparat ta’minoti	SHaxsiy kompyuterlar(noutbuklar)	2789	12-18
	serverlar	440	16
	printerlar	420	15
	boshqa periferiya	480	10
	ofis jixozlari	220	6
	boshqalar	130	20

So’ngra bozorning ichki tadqiqotlarini o’kazish, ya’ni segmentlashni tahlildan o’tkazish kerak. Buning uchun mijozlarning ehtiyojlarini tahlil qilish kerak, so’ngra mijozlar bazasingi, mijozlarni guruxlarga bo’lish kerak, bunda mijozlar o’xshash ehtiyojlarga qarab guruxlanadi. Har bir gurux bozor segmentini tashkil qiladi.

Bozor segmentlari turli me’zonlarga qarab tavsiflanadi:

1. 
   Mijozlarning ijtimoiy –iqtisodiy guruxlar bo’yicha tavsiflash;
   
2. 
   Yoshi bo’yicha;
   
3. 
   Jinsi bo’yicha;
   
4. 
   Kasbi bo’yicha.
   

Bundan tashqari segment buyurtmalar hajmi bo’yicha ham ajratilishi mumkin:

• 
  Buyurtmaning qaytarilishi bo’yicha;
  
• 
  Qaror qabul qiluvchi sub’ektlarning turi bo’yicha;
  

3. 
   Marketingni rejelashtirish uchun zarur bo’lgan hujjatlar.
   

Tashkilotning marketing rejasini ishlab chiqish uchun quyidagi ma’lumotlar kerak bo’ladi:

1. 
   Keyingi uch yildagi sotuvni mahsulot va xududlarga qarab tahlil qilish;
   
2. 
   Xududlar, sotib olingan mahsulot va sotuv hajmi bo’yicha mijozlarni tavsiflash;
   
3. 
   Har bir mahsulot guruxi bo’yicha va har bir mahsulotning bozordagi salmoq ko’rsatgichlari bo’yicha raqobatchilarni tahlil qilish.
   

Sotuv to’g’risidagi ma’lumotlarni jadval ko’rinishida, xududlar, mahsulot, sanoat tarmoqlari bo’yicha yoki boshqa kategoriyalar bo’yicha jadvalni protsessorlar yordamida, masalan Microsoft Excel dasturi yordamida.

Jadval tuzishda odatda, elektron jadvalga tarixiy ma’lumotlar bilan marketing rejasini o’z ichiga olgan yillar uchun ham ustunlar qo’shiladi. Joriy iyldagi sotuv hajmi to’g’risidagi ma’lumotlarga qo’shimcha sifatidagi avvaalgi ikki – uch yilgi ma’lumotlar keltiriladi. Bunda imkon qadar mahsulot qiymati va sotuv narxi o’rtasidagi farq aks ettirilishi kerak. Piravord natijada tarixdagi va hozirgi ma’lumotlar solishtirilib, tendentsiyani analiz qilish mumkin bo’ladi.

Ushbu tahlilni grafik ko’rinishida tasvirlash mumkin.





i

m

k

o

n

i

ya

t

15- rasm. SWOT- tahlil: «tashqi muxitning salbiy omillarini qanday hisoblash kerak»

Tahlil qilish jarayonida jadval usulidan tashqari SWOT-tahlil ham katta samara beradi. SWOT – strengths and weakneses as they relate to our opportunities and threats in the marketplase – «bizning bozordagi qulay imkoniyatlar va xavflarga nisbatan ustivorligimiz va kamchiliklarimiz» deb tushinish mumkin.

Ushbu grafikda ikkita o’q mavjud: ichki ko’rsatgichlar – kompaniyaning ustunliklari va kamchiliklari va uning mahsulotlari, hamda tashqi omillar – ijobiy tedentsiyalar (firma uchun imkoniyatlar) va salbiy (xavflar) tendentsiyalar. SWOT – tahlil, o’zining kuchli va kuchsiz tomonlarini va kimpaniyaning bozordagi faoliyati uchun qulay imkoniyatlar va xavflarni aniqlashni o’zida aks ettiradi. Quyidagi jadvalda SWOT tahlilning bir qismi ko’rsatilgan:

7-jadval