Sanoat ishlab chiqarishining iqtisodiy va ijtimoiy samaradorligi tuzuvchi: N. Eshqobilova

Ms =Mr/Tmx

Ishlab chiqarishning fondtalabligi mahsulot birligiga (natural yoki qiymat doirasida) to‘g‘ri keladigan asosiy ishlab chiqarish fondlarini tavsiflovchi ko‘rsatkichdir. Fond sig‘imi (Fs) asosiy va aylanma fondlardan foydalanishning samaradorligini ko‘rsatadi va bu fondlar o‘rtacha yillik qiymatining (F) mahsulot hajmiga (Mx) nisbatini ifodalaydi:

Fs =F/Mx

Bu miqdorning teskarisi fond samarasi (natijasi) yoki fond qaytimi (Fk) deb yuritiladi va quyidagi formula yordamida aniqlanadi:

Fk =Mx/F

kapital qo‘yilmalardan foydalanish samardorligi

• 
  Ijtimoiy ishlab chiqarishning samaradorligini baholashda kapital qo‘yilmalardan foydalanish ko‘rsatkichlari ishlab chiqarish fondlarini qayta takror ishlab chiqarishning yangi asosiy va aylanma fondlarini yaratish uchun zarur bo‘lgan jamg‘arma fondlari samaradorligini tavsiflaydi. Bunday ko‘rsatkichlardan eng muhimi kapitaltalablik yoki kapital sig‘imi hisoblanadi. Bu ko‘rsatkich (Ks) kapital mablag‘lar (K) yordami bilan tayyorlangan mahsulotning ko‘paygan qismiga nisbati bilan ifodalanadi:
  

  Ks =K/∆ Mx

  moliyaviy barqarorlik ko‘rsatkichlari

• 
  Korxonalarning iqtisodiy samaradorligini baholashda moliyaviy barqarorlik ko‘rsatkichlari muhim ahamiyatga ega. Bu ko‘rsatkichlar moliyaviy hisobotning ichki va tashqi foydalanuvchilarda qiziqish uyg‘otib, korxona resurslaridan foydalanish samaradorligi hamda uning investitsiyalarni jalb qilish qobiliyatini aniqlaydi.
  
• 
  Bu ko‘rsatkichlarga quyidagilarni kiritish mumkin:
  
  • 
    kapital tarkibi ko‘rsatkichlari;
    
  • 
    to‘lovga qobillik (likvidlik) ko‘rsatkichlari;
    
  • 
    ish faolligi ko‘rsatkichlari;
    
  • 
    rentabellik ko‘rsatkichlari.
    
• 
  Kapital tarkibi ko‘rsatkichlari korxonalarga uzoq muddatli moliyaviy mablag‘lar (quyilmalar) kiritgan kreditorlar va investorlarning himoyalanish darajasini aks etiradi. U korxonaning uzoq muddatli moliyaviy majburiyatlarini bajarish qobiliyatini ifodalaydi.