Sanoat ishlab chiqarishini tashkil etish

7.1-jadval. Markazlashtirilgan manbalar hisobiga amalga oshiriladigan kapital qurilishni moliyalashtirish va kreditlash sxemasi

Bosqichlar	Tadbirlar	Muddatlar	Mas’ullar
1-bosqich	Tasdiqlangan Investitsiya dasturiga muvofiq buyurtmachilar qurilishlarning aniq va titul ro’yxatlarini, kelgusi yillar loyihalash ishlarining aniq ro’yxatlarini belgilab tartibda kelishib oladilar va tasdiqlaydilar	10 yanvargacha	Buyurtmachilar, pudratchilar
2-bosqich	Xizmat ko’rsatuvchi bankda moliyalashtirish boshlanadi	Yanvar	Buyurtmachilar, xizmat ko’rsatuvchi banklar
3-bosqich	Yilning dastlabki ikki oyida teng ulushlarda ishlar qiymatining 30 foizigacha miqdorda avans ajratiladi	Yanvar-fevral	Moliyalashtiruvchi organlar, buyurtmachilar, xizmat ko’rsatuvchi banklar
4-bosqich	Ob’ekt moliyalashtirish va ishlarni bajarish jadvallariga muvofiq berilgan avans hisobga olingan holda ob’ekt qiymatining 50 foiziga miqdorda joriy moliyalashtiriladi	Moliyalashtirish va ishlarni bajarish jadvallariga muvofiq	Moliyalashtiruvchi organlar, buyurtmachilar, xizmat ko’rsatuvchi banklar
5-bosqich	Pudratchi tomonidan qurilish ob’ekti qiymatining qolgan 50 foizini moliyalashtirish uchun xizmat ko’rsatuvchi bankda kredit rasmiylashtiriladi	Moliyalashtirish va ishlarni bajarish jadvallariga muvofiq	Pudratchilar, xizmat ko’rsatuvchi banklar
6-bosqich	Qurilish ob’ektni qiymatining 45 foizi miqdorida haq to’lanadi	Ob’ekt qabul qilingan kundan boshlab bir oy mobaynida	Moliyalashtiruvchi organlar, buyurtmachilar, xizmat ko’rsatuvchi banklar
7-bosqich	Qurilish ob’ekti qiymatining 5 foizi miqdorida haq to’lanadi.	Kafolatli muddat tugagandan keyin	Moliyalashtiruvchi organlar, buyurtmachilar, xizmat ko’rsatuvchi banklar

Qurilishning smeta qiymatini haqqoniy belgilash loyihani o’z vaqtida amalga oshirilishiga xizmat qiladi. Qurilish qiymatini dastlabki hisob-kitobi yiriklashtirilgan me’yorlar bo’yicha loyiha oldi bosqichida texnik-iqtisodiy asosnomani ishlab chiqish davomida amalga oshiriladi. Ishlab chiqarish ob’ektlari uchun iqtisodiyot tarmoqlari va tarmoqning ichki sohalari korxonalari texnologik modellari asosida ishlab chiqilgan qurilish bazis qiymatining yiriklashtirilgan me’yorlari (QBQYM) qo’llanilishi mumkin. Ijtimoiy-madaniy soha ob’ektlari bo’yicha ularning qiymatini joriy va kelgusi narxlarda aniqlash uchun loyihalashtirishning dastlabki bosqichida ob’ekt-namoyondalar asosida ishlab chiqiladigan QBQYM dan foydalanish tavsiya etiladi.
Loyihalashtirilayotgan korxonalar, bino va inshootlar, ob’ektlar, ularning qismlari va ish shakllarining smeta qiymati loyihalar (eskiz loyihalar) va ishchi hujjatlar tarkibida ularni loyihalashtirish jarayonida aniqlanadi. Buning uchun loyihalash va izlanish ishlari smetalarini o’z ichiga oluvchi qurilishning yig’ma smetasi, ob’ekt va lokal smetalar tuziladi.
Yig’ma smeta hisob - korxona, bino va inshootlar qiymatini belgilab beruvchi asosiy hujjat hisoblanadi. U ob’ekt bo’yicha va lokal smetalar hamda ob’ekt bo’yicha va lokal smetalarda aniqlashtirilmagan qo’shimcha xarajatlar bo’yicha smeta hisobi asosida tuziladi.
Qurilishning yig’ma smeta hisobi 12 ta bobni o’z ichiga oladi:

• 
  qurilish maydonini tayyorlash;
  
• 
  asosiy qurilish ob’ektlari;
  
• 
  xo’jalik ichidagi yordamchi ishlab chiqarish va xizmat ko’rsatish ahamiyatidagi ob’ektlar;
  
• 
  energetika xo’jaligi ob’ektlari;
  
• 
  transport xo’jaligi va aloqa ob’ektlari;
  
• 
  suv ta’minoti, oqava suvlar va gaz ta’minoti tarmoqlari va inshootlari;
  
• 
  hududni obodonlashtirish va ko’kalamzorlashtirish;
  
• 
  vaqtinchalik bino va inshootlar;
  
• 
  boshqa ish va xarajatlar;
  
• 
  kadrlarni tayyorlash;
  
• 
  loyihalash va tadqiqot ishlari.
  

Qurilishning yig’ma smeta hisobida alohida moddada ko’zda tutilmagan ishlar va xarajatlar uchun mablag’lar zahirasi tashkil qilinadi.
Qurilishning smeta qiymatini aniqlash uchun uchta usuldan foydalaniladi: bazis-kompensatsion, resursli va resurs-indeksli usullar.