Sanoat ishlab chiqarishini tashkil etish

Qarzning agentlik xarajatlari quyidagilarni qamrab oladi:

• 
  qarz shartnomasi yozish xarajatlari;
  
• 
  menejerning yuqori riskli investitsiyalardan yo‘qotishlari;
  
• 
  monitoring va o‘zini-o‘zi cheklash xarajatlari;
  
• 
  bankrot va qayta tashkil qilish xarajatlari. Bu xarajatlar qarzning o‘sishi bilan o‘sib boradi, shu tariqa, kompaniya kapitali strukturasida qarz ulushi qanchalik yuqori bo‘lsa, kompaniya uchun qarz qiymati shunchalik baland bo‘ladi.
  

Kapital tarkibi bo‘yicha boshqa mashhur nazariyalaridan biri bo‘lgan «soliq qalqoni» modeli ham mavjud (bunda soliq qonunchiligi va qarz bo‘yicha beriladigan foiz soliqqa tortilmaydi). Ensenning erkin pul oqimlari nazariyasi modeli 2001-yilda ishlab chiqilgan Maersning «ierarxiya nazariyasi» modeli hisoblanadi. Maers bo‘sh pul mablag‘lari mavjudligida kompaniya ichki moliyalashtirishni tashqi moliyalashtirishdan afzal ko‘radi, chunki ichki moliyalashtirishda axborot assimmetriyasi muammosi vujudga kelmaydi deb xulosa chiqaradi. Tashqi moliyalashtirish sifatida kompaniya qarz xarajatlari foyda miqdoridan oshib ketmagunga qadar qarzga mablag‘ jalb qilishni afzal ko‘radi. Bunda qimmatli qog‘ozlar chiqarish oxirgi navbatda amalga oshiriladi.
2001-yil agentlik nazariyasi doirasida keng tarqalgan yana bir model taklif etildi. Bu - Tirolning modeli edi. Ushbu modelda menejerning harakatlari kuzatilmasligi mumkin deb taxmin qilinadi. Firmaning daromadlari menejerning harakatlariga bog‘liq bo‘lsada, biroq ehtimoliy o‘lchamga ega emas. SHunday qilib, firma faoliyati natijalari bo‘yicha menejerning sa’y-harakatlari darajasini aniqlash qiyin. Bu modelda ikki turdagi monitoringi ko‘rib chiqiladi. Faol monitoring shuni anglatadiki, investor ayrim xarajatlarni sarflagan holda, mene­jerning xususiy foydalarini pasaytirishi mumkin (Ensen - Mekling modeli kabi). Passiv monitoring oraliq bosqichda menejer faoliyati haqida aniqroq signal olishni anglatadi. Bunday signal manbasi sifatida investitsiya tahlilchilari, banklar, reyting agentliklari ishtirok etishlari mumkin. Bunda mulk egasi va menejer o‘rtasida agentlik nizosini hal qilish usullari quyidagilar hisoblanadi:

• 
  yirik mulk egalari, institutsional investorlar va kreditorlar, direktorlar Kengashi tomonidan amalga oshiriladigan monitoring;
  
• 
  korporativ nazorat bozori demak, dushmanlarcha bosib olish tahdidi;
  
• 
  kompensatsiya sxemalari va ko‘rinib turmaydigan stimullar.
  

2.