Sana: Sinf: Mavzu: til-ijtimoiy hodisa darsning maqsadi

Birgalik nisbat shakli unli bilan tugagan fe'l asosiga -sh, undosh bilan tugagan fe'l asosiga esa -ish qo'shimchasini qo'shish orqali hosil bo'ladi. Masalan: ishlashdi, kelishdi.

Gaplarni o'qing. Birgalik nisbatidagi fe'llar qatnashgan gaplarni ko'chirib yozing.

1. Yaxshini badnom qilib bo'lmaydi. (F. Volter) 2. Odamlar bilan ularning aqliga monand gaplash. (Sa’diy) 3. Allaqayda bulbul to'lib-toshib kuylaydi. (Said Ahmad) 4. Mehmonlar qorovulning qistashiga qaramasdan ichkariga kirishmadi. (Abdulla Qahhor) 5. Qushlar uni yaxshi ko'rishib, Mayna deb ism qo'yishibdi. (Ertakdan)
Gaplarni o'qing. Birgalik nisbati shaklidagi fe'llarni toping. Ularning yasalishini, fe'lning boshqa nisbatlaridan farqini tushuntiring.

Vodil qishlog'ining choyxonasi yo'l boshidagi ikkita katta keksa chinorning soyasiga joylashgan. O'tgan yili qishloq jamoasi choyxonani ta'mirlashdi, obod qilishdi. Bir burchakda katta stol atrofida yoshlar o'tirib gazeta, jurnal va kitob o'qishadi, bir burchakda radiodan so'nggi xabar eshitishadi. Past-baland chorpoyalarda qip-qizil, ozoda gilamlar ustida odamlar guruh-guruh bo'lib choy ichishadi, chaqchaqlashadi, ish yuzasidan maslahat qilishadi. O'ng tomondagi chorpoyada to'rt-besh kishi o'tirib, qah-qah urib kulishadi. (Gazetadan)

Berilgan aniq nisbatdagi fe'llardan birgalik nisbati shaklini yasang, ular ishtirokida gap tuzing.

Bordi, gapirdi, o'qidi, bajardi, uxladi, sakradi.

1. Birgalik nisbati deb nimaga aytiladi?

2. Birgalik nisbati qanday qo'shimchalar yordamida yasaladi?

3. ekmoq, ketmoq fe'llaridan birgalik nisbati shaklini yasang.