Sana: Sinf: 7a Fan

Eron, Iroq, Shom, Hindistonga yurish

Amir Temur o‘z saltanatining janubiy chegaralarini mustahkamlash va kengay- tirish maqsadida Eron, Ozarbayjon, Iroq, Shom (Suriya) ustiga uch marta askar tortadi. Bu yurishlar tarixda uch yillik, besh yillik va yetti yillik urushlar deb nom olgan. Uch yillik (1386-1388) harbiy yurishlar natijasida Eron (Fors), Janubiy Ozarbayjon, Iroqning shimoliy qismi, Gur- jiston va Armanistondagi (Van ko‘li atrofidagi) yerlar egallanadi. Amir Temur o‘z ixtiyori bilan taslim boiib, moli omon to‘lagan sha- harlarga tegmagan, qo‘shinlami bunday shaharlarga kiritmagan.

Erondagi muzaffariylar, jaloyiriylar sulolasi vakillarining ayir- machilik harakatlari, Mozandaron, Janubiy Eronda ko‘tarilgan qo‘z- g‘olonlar Amir Temuming Eronga yana yurish qilishiga olib keldi. Bu besh yillik (1392-1396) urush davomida G‘arbiy Eron, Iroqi Ajam va Kavkaz egallanadi. 1398-1399 yillarda Hindistonga yurish qiladi va Dehlini egallaydi.

1399-1404-yillarda Eron, Old va Kichik Osiyolarga bir necha yurish qilindi. Bu yurish tarixga yetti yillik urush nomi bilan kirgan.

Keng koiamli harbiy yurishlar natijasida Sohibqiron Amir Temur saltanatining chegarasi Usmonli turklar davlati chegarasiga borib taqaldi. Amir Temur Usmonli turklar sultoni Boyazid Yildirim bilan munosabatni yaxshilash tarafdori bo‘lgan. Ziddiyatlarni diplomatik yo‘l bilan hal qilish maqsadida ikki tomon o‘rtasida to‘rt marta xat al- mashish tashabbuskori bo‘lgan. Sulton Boyazid esa har safar qaysar- lik, manmanlik qilgani, hatto Amir Temur nomiga nomaqbul so‘zlami ham yozganligi tarixiy manbalarda qayd etilgan. Boyazid qora- qo‘yunlilar, muzaffariylar, jaloyiriylaming Amir Temurga qarshi harakatlarini qo‘llab-quvvatlagan. Shu omillar tufayli bu ikki davlat o‘rtasida to‘qnashuv bo‘lishi muqarrar bo‘lib qoldi.