Belgilangan vaqt.
1.
|
Tashkiliy qism
|
3 daqiqa
|
2.
|
O`tilgan mavzuni takrorlash
|
12 daqiqa
|
3.
|
Yangi mavzu bayoni
|
14 daqiqa
|
4.
|
Mustahkamlash
|
12 daqiqa
|
5.
|
Baholash
|
2 daqiqa
|
6.
|
Uyga vazifa
|
2 daqiqa
|
I.Tashkiliy qism: Salomlashish,davomatni aniqlash,sinf tozaligini kuzatish.
II.O`tilgan mavzuni takrorlash: O`quvchilarning o’tgan darsda olgan bilimlari sinab ko`riladi.
Faol o`quvchilar baholanadi.
III.Yangi mavzu bayoni: Reja:
Mo'g'ullarning mashg'ulotlari nimalardan iborat bo'lgan?
Chingizxon davlati qay tariqa vujudga kelgan '
Mo'g'ullar qo'shinining tuzilishi haqida so'zlab bering.
Mo'g'ullarning qanday udumlari bo'lgan
Mo'g'ul qabilalari qadimdan Janubiy Sibir, Man- juriya va Mo'g'uliston hududlarida yashab kelgan. Ularning ko'pchiligi ko'chmanchi chorvachilik bilan shug'ullangan, o'rmonda yashagan ayrim urug'lar ovchilik va baliqchilik bilan kun kechirgan.
Mo'g'ullarning ko'p sonli urug'-qabilalari XI—XII asrlarda ham urug'chilik tuzumi darajasida yashab, urug'-qabila boshliqlari o'tovi atrofida o'nlab, yuzlab oddiy jamoa a'zolarining ko'chma uylari joylashgan. Mo'g'ullarda qadimgi udumlar, xususan xun olish, diniy tasawurlarida "gSa ajdodlar ruhiga sig'inish, shomonlik e'tiqodlari yaxshi saqlanib qolgan. Lekin XII asrning ikkinchi yarmidan mo'g'ullar ijtimoiy rnunosa- batlarida yangi xususiyat, mulkiy tabaqalanish kuchaya boshlaydi. Urug'chilik jamoalari alohida ko'chmanchi xo'jalik — ayllarga bo'linib, har bir ayl endilikda o'z xo'jaligi - mollarining egasiga aylanadi. Urug'-qabilalarda boy xonadonlar, bo'lajak mo'g'ul zodagonlari: no'- yonlar, hahodirlar, botirlar shakllana boradi. Aksari urug' boshliqlari no'yonlar o'z urug'doshlaridan navkarlar olib harbiy bo'linmalar tu- zadilar. Mulkiy tabaqalanish sharoitida hayotning o'zi ularni harbiy qabila ittifoqlari tuzishga majbur etadi. Ularni xonlar boshqargan. Kuchli qabila ittifoqlari o'zlariga tobe etilgan qo'shnilardan boj-to'- lovlar olib turganlar. Bu qabila ittifoqlari "harbiy demokratiya" bosqichidagi an'anaga binoan o'z yig'inlari, qurultoylarida eng muhim: urush, sulh, ittifoq tuzish, xonni saylash kabi masalalarni hal etardilar. Mo'g'ul qabilalari orasidagi o'zaro urushlarda, XIII asrning boshlarida Temuchin (1155-1227) g'olib chiqadi. 1206-yili Onon daryosi bo'yidagi qurultoyda u ulug' xon deb e'lon qilinadi. Bosh shomon butun xalq oldida Temuchinga Chingizxon unvonini beradi. Chingizxon so'zi "kuchli", "qudratli", "toza" ma'nolarini bildiradi. Mamlakatni markazlashtirish maqsadida Chingizxon Qoraqurum qal'asini o'z davlatining poy- taxtiga aylantiradi.
Chingizxon.
Mo'g'ullar qo'shinini kuchaytirishga katta e'tibor qaratilgan. Tinch paytda chorvachilik bilan shug'ullangan mo'g'ullar brush boshlanishi bilan o'nlik tizimdan iborat muntazam qo'shinga aylanar edi. Qo'shin yuzboshi, mingboshi, tumanboshilar tomonidan boshqarilgan. Bahodir. botir, mergan. sechan. no'yonlar mo'g'ul harbiy zodagonlarini tashkil etgan. Talonchilik bosqinlaVi ko'ch- manchilar uchun asosiy mashg'ulotga aylana boradi. Mo'g'ullar tez orada Janubiy Sibirda yashagan ko'pgina xalqlarn bo'ysundiradi. Ular qatorida buryatlar, yoqutlar, qirg'izlar va boshqalai bor edi.
Do'stlaringiz bilan baham: |