|
Yangi imperiya. O'zidan awal hech kim yenga olmagan dushmanni mag'lub etgan Otton I o'zini Yevropadagi eng kuchli qirol deb hisob- lay boshlaydi. Ushbu g'alaba unda Buyuk Karl singari Rimda imperatorlik tojini kiyish hamda imperator unvonini olish istagini uyg'otadi. Bu tad- bir barchani yangi qirollikning qudratiga va Otton I ni Rim va Buyuk Karl imperyalarining vorisi ekanligiga ishontirishi lozim edi. O'z rejasini amalga oshirishida Ottonga hech kim qarshilik ko'rsata olmaydi. Sababi, bu paytda Buyuk Karlning haqiqiy vorislari bo'lgan G'arbiy Frank davlati qirollari shu darajada zaiflashib qolgan edilarki, ularga hatto o'z gersog va graflari ham bo'ysunmagan. 962-yilda o'z qo'shini bilan Rimga kelgan Otton I ga papa loann XII imperatorlik tojini kiydiradi. Shu tariqa yangi imperiya-Muqaddas Rim imperiyasi vujudga keladi. Lining tarkibiga German yerlaridan tashqari Italiyaning shimoliy hududlari ham kirgan, lekin bu yerdagi shaharlar german imperatorlariga hech qachon to'liq bo'ysunmagan. Shunga qaramasdan har bir german qiroli taxtga kelganidan so'ng o'z qo'shini bilan Alp tog'lari orqali Italiya- ga yurish qilib, Rimda imperatorlik tojini ki- yardi.
German imperatorlari o'z davlatlarini qadimgi Running davomchisi deb hisoblaganlar. Zamondoshlari "dunyo mo'jizasi" deb nomlagan Otton I ning nabirasi Otton III Rimni ulkan davlatning poytaxtiga aylantirish orzusida bo'lgan. U butun xristian dunyosi Rim impera- tori hukmida birlashishi lozim deb hisoblagan. Tabiiyki, butun dunyo xristian imperiyasi ha- qidagi orzularni amalga oshishi mushkul ish edi. Shunga qaramasdan, german monarxlari o'z davlatlarini Rim imperiyasi, kevinroq Muqaddas Rim imperiyasi deb atashda davom etadilar. Bu davlat uzoq asrlar davomida hukm surgan.
Yirik mamlakatni boshqarish uchun joylarda qirolning buyruqlarini bajaradigan amaldorlar bo'lishi lozim edi. Ilk o'rta asrlarda esa faqat taraqqiy etgan va boy jamiyatgina minglab amaldorlarni ta'minlashi mumkin edi. X asrda Germaniya aholi- si imperatorga nisbatan o'z gersoglarining gapiga ko'proq quloq solgan. Ushbu vaziyatda Otton I va uning vorislari o'ziga xos usulni qo'llaydilar. Hokimiyat butun mamlakatni egallagan eherkov tashkilotlaridan o'z maqsadlarida foydalanadi. Tarixdan ma'lumki, frank qirollari davridayoq yepiskoplar ularning ishonchli xizmatchisi hisoblangan. Otton I bu bo- rada yanada ilgarilab ketadi. U Germaniyadagi yepiskop va.abbatlarga yer-mulk, boyliklardan tashqari ko'plab huquq va imtiyozlar beradi. Natijada eherkov zodagonlari o'z imkoniyatlari, hokimyatlari bo'yicha gersog va graflardan kam bo'lmagan. Ular har qanday kishini monarx irodasiga bo'ysundirishga qodir edilar. Imperatorning o'zi esa kerakli odamni eherkov lavozimiga tayinlagan, zarur bo'lsa yepiskoplarni va hatto Rim papalarini hech qiyinchiliksiz almashtirgan. Xususan, Otton I Rimda ko'plab yepiskoplar ishtirokida o'zi yoqtirmagan papalardan birining ustidan sud jarayonini uyushtirib, uni tahqirli holatda vazifasidan chetlatgan. Uning vorisi Otton III esa o'zining ustozi Gerbertni Silvester III (999-1003) nomi bilan Rim papaligiga saylanishiga erishgan.
Manbalarda yozilishicha, Gerbert kam- bag'al oiladan bo'lgan. Uning bilimga chan- qoqligi shu qadar katta bo'lganki, u o'qish uchun o'z davrining mashhur ilm-fan mar- kazlari arablar Ispaniyasidagi Kordova va Sevilya shaharlariga yo'l oladi. Keyinchalik uning g'animlari Gerbertni arablardan sehr- garlik sirlarini o'rganishga borgan deb gap tarqatganlar. Imperator xonadoniga yaqinlik Gerbertga arxiyepiskoplikdan Rim papasi lavozimiga erishishiga yo'l ochadi. Uning bilimdonligi haqida afsonalar tarqalgan. Zamonasining eng taniqli kishilari, jumladan imperatorlar uning shogirdi bo'lishni orzu qilishgan. Hozirgi davrda cherkov imperiyaning itoatkor va ishonchli quroliga aylanganday ko'rinadi. Lekin kuchayib borayotgan katolik cherk- ovi german imperatorlari qo'lida uzoq vaqt qo'g'irchoq bo'lib qolmas- ligini anglash qiyin emasdi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
