Sana “ ” 201 yil

Yangi dars bayoni:



Organik birikmalar ularning tarkibiga ko‘ra quyidagi sinflarga bo‘linadilar:1. Uglevodorodlar. Bular tarkibida faqat uglerod va vodorod atomlari bo‘lgan birikmalardir.2. Tarkibida uglerod va vodorod bilan bir qatorda kislorod atomi ham bor bo‘lgan birikmalarni kislorod saqlovchi organik birikmalar deyiladi.3. Tarkibida uglerod va vodorod atomlaridan tashqari azot atomi ham bor bo‘lgan birikmalarni azot saqlovchi organik birikmalar deyiladi. Azot saqlovchi organik birikmalar tarkibida kislorod atomi ham bo‘lishi mumkin.Uglevodorodlar uglerod atomlari orasida bog‘lanishlarni turiga qarab to‘yingan va to‘yinmagan uglevodorodlarga bo‘linadilar. To‘yingan uglevodorodlarga alkanlar va sikloalkanlar kiradi.
Organik birikmalarga xos bo‘lgan reaksiya turlari.Organik birikmalar anorganik birikmalar kabi almashinish, birikish, ajralish reaksiyalariga kirishadi.1) Organik molekula tarkibidagi atom(lar)ning, boshqa molekula tarkibidagi atomlar bilan almashinishi bilan boradigan reaksiyalarga almashinish reaksiyalari deyiladi. Masalan: Benzol molekulasidagi 6 ta vodorod atomidan bittasi xlor molekulasidagi bitta xlor atomi bilan yoki nitrat kislotadagi nitro (NO2) guruh bilan almashinishi mumkin. Asosiy mahsulotdan (xlor benzol, nitrobenzol) tashqari vodorod xlorid va suv hosil bo`ladi.