Самиси ўқув услубий

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
9 – расм. Маркетинг тадқиқотларини амалга ошириш босқичлари
15
 
Фақат ушбу жараёнларни бажарилгандагина бозорни танлаш, сотув 
ҳажмини белгилаш, бозор фаолиятини прогнозлаштириш ва режалаштириш 
бўйича қарор қабул қилиш мумкин. 
 
 
 
15
Naresh К. Marketing research. Second edition. 2014 by Pearson Education, Inc.p. 632. 
1 босқич. Маркетинг тадқиқотининг умумий концепциясини 
ишлаб чиқиш 
2 босқич. Вазивани аниқлаштириш, тадқиқотининг 
услубиётини ишлаб чиқиш 
3 босқич. Маълумотларни йиғиш, қайта ишлаш ва сақлаш 
4 босқич. Маълумотларни тахлили, моделаштириш ва 
прогнозлаштириш 
5 босқич. Маркетинг тадқиқотларининг самарадорлигини 
боҳолаш 

---

2. Маркетинг тадқиқотларини ўтказишда ахборотнинг аҳамияти 
 
Маркетинг ахборот тизими (МАТ) – инсонлар, техник воситалар ва 
амалга ошириш услубларидан ташкил топиб, муҳим ва тўғри ахборотни 
туплаш, тартибга солиш, таҳлил қилиш, узатиш натижасида маркетинг 
соҳасида қарор қабул килувчига самарали ёрдам кўрсатиш вазифасини 
бажаради. Маркетинг ахборот тизими ўзаро муштарак, боғланган элементлар 
ва муносабатлар мажмуини ташкил этади. 
10-расм. Маркетинг ахбороти тизимининг умумий кўриниши
16
 
Маркетинг 
ахборот 
тизими 
маркетингли 
режалаштиришнинг 
такомиллаштириш, маркетинг тадбирларини амалга ошириш ва тадбирлар 
ижроси устидан назорат мақсадларида фойдаланиш юзасидан аниқ қарорлар 
қабул қилиш учун замонда ахборотларни тўплаш, қайта ишлаш, таҳлил 
қилиш, баҳолаш ва таркатиш юзасидан узлуксиз ва ўзаро боғлиқ кишилар, 
асбоб- ускуналар ва жараёнлар йиғиндисидир. 
Маркетингни бошқариш ишини амалга оширишда бизнинг 
билимларимизни кўпайтирадиган маълумот ва ахборотларнинг барча 
турлари ахборотга киради. Булар янги машиналар, янги технологик 
жараёнлар ишлаб чиқаришни ташкил қилиш, товарларни сотиш, 
рақобатдошлар, уларнинг ҳолати, келажаги ва ҳоказолар тўғрисидаги 
ахборотлардир. Ҳар бир корхона, ташкилот ёки маркетинг бўлими 
16
Бендина Н.В. Маркетинг в схемах. –М.:Изд ПРИОР, 2011, с.24
Маркетинг ахборот тизими 
Ташкилот 
ички 
ҳисоботи 
тизими 
Маркетинг 
ташқи 
хабарнома 
ахборот 
тизими 
Ахборотга 
бўлган 
эҳтиёжни 
белгилаш 
Ахборотни 
тақдим этиш 
Қарор қабул 
қилишни 
қувватловчи 
тизим 
Маркетинг 
тадқиқот 
тизими 
Маркетинг 
быйича 
менежер 
Таҳлил 
қилиш 
Режалаш-
тириш 
Амалга 
ошириш 
Назорат 
қилиш 
Маркетинг 
мухити 
Мақсадли 
бозор 
Маркетинг 
каналлари 
Рақобат-
чилар 
Ички ва 
ташқи 
иштиёқли 
гурущлар 
Макро-
мущит 
омиллари 

---

гуруҳлигидан қатъий назар ахборотнинг статистика, оператив режа – 
иқтисодий, бухгалтерия ахборотларини, молиявий ахборот, моддий техника 
таъминотига 
оид 
ахборот, 
кадрларга 
оид 
ахборот, 
технология, 
конструкторлик, справка каби турлари бўлади. Ахборотларни олиш 
манбаларига кўра ички ва ташқи ахборотга бўлиш мумкин. 
Ахборотни тўплаш ва ундан фойдаланиш жиҳатларига кўра ахборот 
тизимини туртта қуйи тизимга ажратиш мумкин. Булар жумласига: ташкилот 
ички ҳисобот тизими, маркетинг ташқи хабарнома – ахборот тизим; қарор 
қабул қилишни қувватловчи тизим; маркетинг тадқиқоти тизими киради. 
Ушбу қуйи тизимларнинг шаклланишида ахборотга бўлган эҳтиёж, зарурий 
шакллардаги ва талабдаги ахборотни тақдим этиш тартиби ва муддати муҳим 
аҳамият касб этади.