Самиси ўқув услубий

 
 

---

 Маркетинг тадқиқотларида қўлланиладиган анкеталашнинг турлари
22
 
 
Таснифий 
белгилари 
Анкетанинг 
турлари 
Анкетанинг мазмуни 
Анкетани 
ўтказиш 
шакли 
бўйича 
Якка тартибда 
Ҳар бир киши битта анкетага ўз фикрини 
изҳор қилган ҳолда жавоб беради 
Гуруҳда 
Бир вақтнинг ўзида бир қанча кишилар 
фикри ифода этилади. Масалан, битта 
меҳнат коллективи, талабалар гуруҳи, битта 
туристик гуруҳ ва ҳ.к. 
Анкетани 
ўтказиш 
тартиби 
бўйича 
Бевосита 
мулоқат 
шаклида 
Сўровчи 
ва 
сўралувчилар 
бевосита 
мулоқатда 
бўлади 
ва 
сўровчининг 
иштирокида тўлдирилади. 
Билвосита 
шаклида 
Сўралувчиларга анкета тарқатилади (почта 
орқали етказилиши ҳам мумкин), аммо улар 
анкетадаги барча саволларга жавобни 
мустақил равишда тўлдиради. 
Анкетани 
ўтказиш 
воситаси 
бўйича 
Интернет 
орқали 
Бирорта 
товар 
ёки 
хизмат 
ҳақида 
истеъмолчилар фикрини билиш учун анкета 
интернетга қўйилади ва сўралувчилардан 
ушбу анкетага жавоб бериш сўралади. Бунда 
жавоб 
ҳам 
интернет 
орқали 
амалга 
оширилади 
Электрон почта 
Худди юқоридаги сингари анкета интернет 
орқали ҳар бир сўролувчининг электрон 
почтасига юборилади ва улар ўзлари 
мустақил равишда саволларга жавоб беради 
ва қайтаради. Бунда кимнинг саволларга 
жавоб берганлиги аниқ кўриниб туради. 
Вақтли матбуот 
орқали 
Айрим ҳолларда анкета вақтли матбуотга 
эълон қилинади ва жавобини сўролувчи-лар 
мабуот орқали, ёки электрон почта орқали 
жавоб беради. 
Телефон 
алоқалари 
орқали 
Айрим ҳолларда анкетадаги саволлар қисқа 
бўлган пайтда жавобларни телефон орқали 
ҳам олиши мумкин. 
Маркетинг тадқиқотларида ҳам ахборотларни шакллантиришда 
анкеталаштиришнинг турли усулларидан фойдаланилади. Чунки иккиламчи 
ахборотлар маркетинг тадқиқотларини амалга ошириш учун ҳамиша етарли 
бўлавермайди. Шу туфайл айрим масалалар бўйича оптимал бошқарув 
22
Naresh К. Marketing research. Second edition. 2014 by Pearson Education, Inc.p. 632. 

---

қарорларини қабул қилиш ва самарали ишни йўлга қўйиш учун анкета 
усулларидан фойдаланиб ахборотларни тўплаш мумкин. Анкета ҳам 
сўровнинг бир тури сифатида сўролувчиларнинг, яъни истеъмолчиларнинг 
фикри аниқланади. Зеро, бизнинг ишлаб чиқарган маҳсулотимиз, 
бажараётган ишимиз ёки кўрсатаётган хизматимиз пировардида истеъмолчи 
учун бўлганлиги учун, энг аввало уларнинг талабига жавоб берадиган 
бўлиши лозим. Бунинг учун уларга энг мақбулини танлашга тўғри келади. 
Айнан шу энг мақбулини анкета йўли билан аниқлаш мумкин. Чунки анкета 
сўровлари орқали уларга нималар кераклиги, ҳозирги ишимизда қандай 
камчиликлар борлиги аён бўлади.