Самиғов Нигматджон Абдурахимович Хасанова Мухаббат Қодировна Зокиров Жамолиддин Сайфутдинович

Пўлат буюмлар 
Пўлат буюмлар тайѐрлаш технологияси 
Прокатлаш. Прокатлаш усулида профилланган пўлат буюмлар тайѐрланади. Бу 
усулда пўлат қуйма прокат станининг айланадиган жўвалари орасидан ўтказилиши 
натижасида муайян профил шаклга киради. Пўлат совуқ ва иссиқ ҳолатларда 

---

212 
прокатланади. Прокатлаш жараѐнида пўлат загатовка чўзилади, сиқилади ва 
ингичкалашади. Иссиқ ҳолатда пўлатни прокатлаб юмалоқ, квадрат, бурчаклик, қувур, 
швеллер, қўштавр, профилли такрорланадиган арматуралар ва бошқалар тайѐрланади. 
Прокатлашнинг совуқ ҳолда чўзиш усулида пўлат загатовка кичик тешиклардан 
(филерлар) ўтказиб ингичкаланади. Чўзиш усулида сим, кичик диаметрли қувурлар ва 
ш.к. тайѐрланади. 
Болғалаш. Бу усулда чўғланган пўлат загатовкага болға зарблари билан ишлов 
берилиб керакли шаклга келтирилади. Болғалаш усулида болт,анкер, скоба ва х.к. пўлат 
буюмлар тайѐрланади. Бу усулнинг камчилиги ўта аниқ ўлчамдаги буюмларни олиш 
қийинлигидир. 
Штамплаш. Штамплаш жуда аниқ ўлчамдаги пўлат буюмлар тайѐрлаш усули бўлиб, 
болғалаш усулининг бир тури ҳисобланади. Бу усулда пўлат загатовка болға зарблари 
остида чўзилиб, штамп шаклига киради. Штамплаш усулида кўпроқ пўлат листларга 
ишлов берилиб, турли шаклдаги буюмлар ва қисмлар тайѐрланади. 
Пресслаш. Пресслаш усулида пўлат матрицадаги махсус тешик орқали сиқиб 
чиқарилиб шакл берилади. Бу усулда қуйма ва прокатланган загатовкалар дастлабки 
материал вазифасини ўтайди. Пресслаш усулида турли кесимли профиллар, фасон 
профиллар тайѐрланади. 
Совуқ ҳолда профиллаш. Бу усулда лист ѐки юмалоқ ҳолдаги пўлатни прокат 
станларида шакли ўзгартирилади. Пўлат листлардан кўндалангига турли шаклдаги 
эгилган профиллар ясалади. Махсус яссиловчи станоклар ѐрдамида юмалоқ стерженлар 
совуқ ҳолда профиллаб мустаҳкам пўлат арматуралар тайѐрланади.